Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2023-yil, may
Yüklə 0,63 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Tahlil va natijalar muhokamasi.
|
Tadqiqot metodologiyasi. Tadqiqotning metodologik asosi bo‘lib O‘zbekiston Respublikasida byudjetlararo munosbatlarni tartibga solish, mahalliy byudjetlarning daromad bazasini ko‘paytirish yo‘nalishlari bo‘yicha O‘zbekiston Respublikasi qonunlari va me’yoriy xujjatlari, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining fundamental asarlari xizmat qiladi. Ilmiy izlanish jarayonida tadqiqot olib borishning guruhlash, tizimli qiyosiy taxlil va tizimli yondashuv, korrelyatsion, regression, ekspert va taqqoslama tahlil, bashoratlash, ma’lumotlarga statistik ishlov berish, guruhlash va shu kabi zamonaviy usullardan foydalanildi. Tahlil va natijalar muhokamasi. 2020- yildan boshlab O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi va xalq deputatlari mahalliy kengashlarining byudjet sohasidagi vakolatlarini kengaytirish, byudjet mablag‘larini taqsimlovchilarning mas’uliyat ini yanada oshirish, mahalliy byudjetlar daromadlarini shakllantirish va mablag‘laridan foydalanishda mahalliy davlat hokimiyati organlarining erkinligini ta’minlashga qaratilgan yangi byudjet tizimi joriy etildi. I lk bor, “2020 - yil uchun O‘zbekiston Respu blikasining Davlat byudjeti to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonuni bilan mahalliy byudjetlar xarajatlari xalq deputatlari mahalliy kengashlari tomonidan tasdiqlanishi belgilab qo‘yildi. Mahalliy davlat hokimiyati organlarining faoliyatiga bevosita bog‘liq bo‘lgan hamda to‘liq mahalliy byudjetlar ixtiyorida qoldiriladigan daromad turlari kengaytirildi. Shu bilan bir qatorda, Mahallabay ishlash tizimini yangi bosqichga olib chiqish, jismoniy shaxslardan olinadigan mol-mulk solig‘i va yer soli g‘ini yig‘ish ko‘rsatkichlarini oshirish orqali yangi ijtimoiy loyihalarni amalga oshirish uchun qo‘shimcha mablag‘larni jalb qilish maqsadida O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 26.12.2022-yildagi PQ-458-son “M ahalla byudjeti tizimini joriy etish orqali mahallalarning moliyaviy imkoniyatini yanada kengaytirish bo‘yicha qo‘shimcha chora - tadbirlar to‘g‘risida” Qarori qabul qilindi 1 . Mahallalar tomonidan jismoniy shaxslardan olinadigan mol- mulk solig‘i va yyer soli g‘ini (keyingi o‘rinlarda — mol-mulk va yyer soli g‘i) aholining soliq to‘lash savodxonligini oshirish orqali undirishga ko‘maklashish va har bir mahalla o‘zining muammosini mustaqil hal etishi uchun 2023 -yil 1-yanvardan boshlab, Respublikaning 14 ta hudu dida “Mahalla byudjeti” tizimi huquqiy eksperiment tariqasida joriy etildi (1-jadval). Mahalliy byudjetlar moliyaviy barqarorligini ta’minlashda, birinchi navbatda, mahalliy byudjet daromadlarining shakllanish mexanizmi, mahalliy byudjet daromadlari tarkibi va ulushini tahlil qilish, hududlar iqtisodiy salohiyatini yuksaltirish va undan oqilona foydalanish bo‘yicha kompleks chora - tadbirlarni ishlab chiqish muhim hisoblanadi. Hozirgi bozor iqtisodiyoti sharoitida byudjet masalasi juda muhim va murakkab masa la bo‘lib hisoblanadi. Har bir hududning rivoji, aholisining turmush sharoiti, ijtimoiy himoya, kam ta’minlangan 1 O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 26.12.2022 yildagi PQ-458-son “M ahalla byudjeti tizimini joriy etish orqali mahallalarning moliyaviy imkoniyatini yanada kengaytirish bo‘yicha qo‘shimcha chora - tadbirlar to‘g‘risida” Qarori, https://lex.uz/docs/6326672 |