Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2023-yil, may
Yüklə 0,63 Mb. Pdf görüntüsü
|
| Adabiyotlar sharhi.
“ Bugungi kunda byudjet tizimida mahalliy byudjetlarning o‘rnini kengaytirish, ularning daromad bazasini oshirish yo‘llari mamlakatimiz iqtisodchilari tomonidan keng o‘rganilmoqda. Xususan, Burxanov ( 2020) mahalliy byudjetlarning daromad bazasini mustahkamlashda mahalliy soliqlarni biriktirish amaliyotini kuchaytirish lozimligini, shu bilan bir qatorda QQS stavkasini bosqichma-bosqich pasaytirib borish amaliyotini qo‘llashni taklif qiladi. Meyliyev (2021) mahalliy byudjetlarning daromad bazasini oshirishda mahalliy davlat boshqaruvi idoralarining tashabbuskorligini qo‘llab -quvvatlash lozimligini ta’kidlaydi. Xayriddinov (2011) har bir mahalliy ma’muriy hududdagi soliq tizimi tomonidan undirilishi lozim bo‘lgan umumdavlat soliqlari bo‘yicha soliq summalarining ma’lum bir qismini bevosita mahalliy byudjetlarning ixtiyorlariga biriktirilgan daromadlar ko‘rinishida qat’iy hissada va doimiy asosda qoldirilishi oldindan belgilanib qo‘yilishi kerakligini ta’kidlaydi. Bunda asosiy urg‘u daromadlarni byudjet tizimi bo‘g‘inlari o‘rtasida qayta taqsimlashning asosiy kombinatsion variantlaridan biri bo‘lgan me’yoriy ajratmalar tizimini takomillashtirishga qaratilmoqda. Shuningdek, muallif bozor iqtisodiyotining talablaridan kelib chiqqan holda, mahalliy byudjetlar daromad bazalari barqarorligini ta’minlashda ularning biriktirilgan daromadlariga ustuvorlik berish maqsadga muvofiqligini ta’kidlaydi. Islamqulov (2016) respublikamizda davlat byudjeti daromadlari barqarorligi, turli darajadagi byudjet daromadlari mutanosibligini ta’minlash maqsadida markaziy va mahalliy davlat www.e-itt.uz I SON. 2023 Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2023-yil, may 6 hokimiyatlarining moliya-byudjet, byudjet-soliq sohalarida vakolatlarini aniq belgilab olish lozimligini ta’kidlaydi. Bunda muallif byudjet tizimining bo‘g‘inlari o‘rtasida daromad vakolatlari va xarajat majburiyatlarini optimal taqsimlash tizimini mahalliy byudjetlar barqarorligini ta’minlash gorizontida amalga oshirishni ilgari suradi. Usmonov (2014) esa byudjet daromadlarini reja lashtirishning ahamiyati to‘g‘risida to‘xtalib, hozirgi kunda byudjet daromadlarini rejalashtirish uchun zarur ma’lumotlar bazasini etarli va sifatli darajada shakllantirish hamda bu boradagi huquqiy hujjatlarni qayta ko‘rib chiqish va byudjet daromadlarini rejalashtirish jarayoni tartibi, usuli, muddati hamda ishtirokchilar vazifalarini aniq ko‘rsatib beruvchi huquqiy hujjat qabul qilish lozimligini ilgari suradi. Toshmatov (2017) , mahalliy byudjetga soliq tushumlarini oshirishga yo‘naltirilgan bir qator tadbirlarni keltirib, unda soliqlarni turli darajadagi byudjetlar o‘rtasida taqsimlash tizimini mahalliy hokimiyatlarning soliq tushumlarini maksimallashtirishdan manfaatdorligini ta’minlash kontekstida takomillashtirish bo‘yicha fikr mulohazalarni berib o‘tadi. Shuningdek, hududiy soliq salohiyatni baholash va mahalliy soliqlarni undirish mexanizmini takomillashtirish zarurligini ilgari suradi. Yuqorida tilga olib o‘tilgan iqtisodchilar tomonidan mahalliy byudjetlarning mustaqilligini soliqlarni biriktiri sh orqali oshirish oshirish yo‘llari o‘rganilgan bo‘lsada, hududlarning iqtisodiy rivojiga turtki bo‘luvchi omillar etarlicha o‘rganilmagan. Yüklə 0,63 Mb. Dostları ilə paylaş:
|