Iqtisodiy tizimlar va mulkchilik munosabatlari

Respublikada xususiylashtirishning adresli
yo’naltirilganligi
uning
navbatdagi xususiyatidir. Bu
esa aholini mazkur jarayonda
qatnashish
uy-oylarning
o’z egalariga imtiyozli
yoki bepul
imkonini beradi,
berilishida,
aholining
ko’proq muhtoj va zaif qatlamlarini
qo’llab-
quvvatlashning turli xil
dasturlari byudjet mablag’lari hisobiga
qoplanishida,
qishloq aholisi o’z yordamchi xo’jaligi uchun chek, yerlar olishida o’z ifodasini topadi.
Xususiylashtirishning
to’lash orqali davlat
to’lovliligi ham muhim xususiyatdir. Pulni tasarrufidagi
korxona
va ob‘ektlarni
xususiylashtirishda mulkni bepul taqsimlash bilan bog’liq salbiy holatlar bartaraf etilishining imkoniyati yaratildi.
davlat tasarrufidan
kafolatlar yaratildi va
Yana bir xususiyat - respublikada mulkni chiqarish chog’ida aholi uchun kuchli ijtimoiy ta‘minlandi.
Masalan, xususiylashtirilayotgan korxona
mehnat
jamoasiga
aktsiyalarni imtiyozli shartlar bilan sotish, yangi
mulkdorga
eskirgan asosiy
fondlar hamda ijtimoiy infrastruktura ob‘ektlarini
bepul topshirish, davlat
korxonalarining mol-mulki, fermalari, bog’larni imtiyozli shartlar asosida xususiylashtirish, hamda soliq to’lashda ayrim imtiyozlar berish kabilardir.
Asosiy tayanch tushunchalar:
Ishlab chiqarish usuli - bu ishlab chiqaruvchi kuchlar bilan ishlab chiqarish munosabatlarini bir-biriga qo’shilishidir.
Ishlab chiqaruvchi kuchlar – bu ishchi kuchi bilan ishlab chiqarish vositalarini o’zaro birligidan iborat.
Ijtimoiy-iqtisodiy munosabatlar – bu insonlarni yashashi uchun zarur bo’lgan hayotiy vositalarni ishlab chiqarish, taqsimlash, ayirboshlash va iste‘mol qilish jarayonida hosil bo’ladigan iqtisodiy aloqalar birligidir.
Ishlab chiqarishning texnologik usuli - bu mehnat vositalari, materiallari, texnologiya, energiya axborotlari va ishlab chiqarishni tashkil etish usulidir.