jamiyat a'zolari turli guruhlarining ne'matlardan birgalikda foydalanishi
8
Milliy daromadning jamiyat a'zolaring moddiy va ma'naviy ehtiyojlarini
qondirishga sarflanuvchi qismi
iste'mol fondi
deb ataladi. Iste'mol fondi butun
aholining shaxsiy iste'molini, aholiga ijtimoiy xizmat qiladigan muassasalardagi,
shuningdek, ilmiy muassasalar va boshqarishdagi barcha sarflarni o'z ichiga oladi.
1.2 Iste'mol va jamg'armaning o'zaro bog'likligi
Iste'mol fondining shaxsiy daromad shaklida aholi qo'liga kelib tushadigan
qismi iste'mol sarflari maqsadida ishlatiladi.
Iste'mol sarflari
- bu aholi joriy
daromadlarining tirikchilik ne'matlari va xizmatlar uchun ishlatiladigan qismi. Aholi o'z
daromadini sarflar ekan, bugungi (joriy) iste'mol hamda kelgusidagi iste'mol hajmini
oshirish o'rtasida tanlovni amalga oshiradi.
Kelgusida iste'mol hajmini oshirish imkoniyati joriy davrdagi jamg'armaga ham
bog'liq bo'ladi.
Jamg'arma
- bu aholi, korxona (firma) va davlat joriy daromadlarining
kelajakdagi ehtiyojlarini qondirish va daromad olish maqsadlarida to'planib
borishi.Uning hajmi barcha xo'jaliklar daromadidan iste'mol sarflarini ayirib tashlash
yo'li bilan aniqlanadi. Daromad tarkibida iste'mol sarflari ulushi qanchalik yuqori bo'lsa,
jamg'arma hajmi shunchalik kam bo'ladi. Jamg'armaning o'sishi esa iqtisodiy ma'noda
mablag'laming iste'mol buyumlari xarid qilishdan investitsion tovarlar xarid qilishga
yo'naltirilishini bildiradi.
Shunga ko'ra, jamg'arma - bu muddat jihatidan kechiktirilgan iste'molni anglatadi.
Shu bilan birga joriy davrda amalga oshirilgan jamg'arma joriy iste'molning chegirilgan
qismidir, chunki jamg'arma aholi va korxonalar ixtiyordagi daromadning iste'molga
sarflanmagan qismi hisoblanadi:
Y= C+S
1.2.1
bu erda:
Y - barcha xo'jaliklar ixtiyoridagi daromad;
C - iste'mol miqdori; S -
jamg'arma miqdori.
Shu sababli daromad tarkibidagi iste'mol sarflari va jamg'arma nisbatining
o'zgarishi bir qator, ba'zan qarama-qarshi oqibatlarga olib kelishi mumkin.