İsgəndər Atilla
Yüklə 3,26 Mb. Pdf görüntüsü
|
407 İsgəndər Atilla •
Cavid acı fəryadlar, şirin arzular, böyük diləklər, böyük ümidl ər şairidir. •
Cavid öz opponentl əri ilə ideyanın və ideyalılığın bədii əsərdə təcəssümü üsulu, vasitəsi və sənətkarlıq məharəti məsə- l əsində qarşılaşır, toqquşurdu. Cavid bədii əsərlərdə “şüarçılıq” v ə “siyasət carçılığını” qəbul etmirdi. •
M ən Cavid müəllimi dəfələrlə əlində neft qabı ağ neft almaq üçün dükana t ərəf yollandığını, yaxud onun hamı ilə b ərabər dayanıb səbr ilə öz növbəsini gözlədiyini görmüşəm. O, heç bir vaxt, heç yerd ə özünün şöhrətindən istifadə eləməz, camaatdan f ərqlənməyinə razı olmazdı. Həyatda, məişətdə, iclasda, m əclisdə son dərəcə təvazökar və iddiasız olardı. •
T ələbələrin yaşayışı, güzəranı, maddi vəziyyəti Cavidi maraqlandırırdı və düşdündürürdü. Biz tez-tez onun qayğı- keşliyinin, mehriban rəftarının şahidi olurduq. Təqaüdlə dolanan t ələbəyə qiymət yazarkən istər-istəməz güzəştə gedirdi. Təqaüddən k əsilməsinlər deyə, üzlərini danlasa da, qiymətlərini bəzən layiq olduqlarından artıq yazırdı. •
Cavidin adi görk əmi, sadə dolanışığı ilə mürəkkəb və zən- gin t əbiəti arasındakı nadir ahəngi, bu əcayib əksliyin qəribə v əhdətini tezliklə duymaq olardı. Ortaboylu, dolubədənli Caviddə ad ətən bir sakitlik və sükunət duyulurdu. Yeriyəndə də sakit-sakit yeriyir, oxumaqdan, yazmaq dan yumurlanmış omuzlarını sanki əlindəki çəlik üzərində gəzdirir, ağır və ləng addımlarla o qədər ehmallı tərpənirdi ki, uzaqdan baxan onun yerişini və duruşunu bird ən-birə çətin fərqləndirə bilirdi. •
Onun çox vaxt yer ə və uzağa, naməlum bir nöqtəyə dikilmiş n əzərləri ilk anda tamam rahat və sakit görünürdü. Amma diqqət yetir əndə gözlük altından şəvə kimi parlayan zil qara gözlərin gur işığını, adamın qəlbinə işləyən iti şüasını, almas kəsərini, qaçılmaz nüfuzunu d ərhal duyurdun. Onun sükunətində, sadə sakit görk əmindəki, mis-tunc rəngli simasındakı heykəl vüqarını və s əbatını, mənəvi böyüklüyünü və böyük zəkasını da duyurdun. •
Cavid toxunduğu məsələlərə, səciyyələndirdiyi şəxsiy- y ətlərə öz münasibətini heç vaxt gizlətməzdi. Buna görə də onun 408 Əsrin şairi IX kimi xoşladığını, kimi sevib əzizlədiyini, yüksək qiymətləndirdiyini biz d ərhal və aşkar duyurduq. O, sevdiklərini sevdirməyi bacarardı. •
Cavidin sevdiyi, s ənətkarlıq qüdrətinə pərəstiş etdiyi Dos- toyevski haqqında çəliyini döşəməyə, barmağını mizə döyəc- l əyərək, hərarətlə, ilhamla, daxili inamla elə danışırdı ki, biz böyük rus yazıçısının əsərlərini oxumadığımız halda onu mü əllimimizin gözü ilə görür, duyğusu ilə duyur və sevirdik. •
H ər müəllimin özünəməxsus dərs üslubu, metodu, öz dəsti- x ətti, pedaqoji rəftarı olur. Cavid müəllim məşğələləri orijinal t ərzdə keçir, başqa müəllimlərin dərslərindən fərqlənirdi. O, dərs dey ərkən də şair və dramaturq olaraq qalırdı. •
Cavid haqqında o illər belə bir yalnış fikir yaranmışdı ki, guya o, ədəbiyyatda siyasətin, müasir məsələlərin, xüsusilə əmək mövzusunun əleyhinədir. Əslində isə o, heç bir həyat məsələsini, heç bir temanı ədəbiyyata yabançı hesab eləmirdi. O, tema, siyasi aktuallıq xatirinə bədiiliyi qurban verməyin əliyehinə çıxırdı. •
Cavidin ədəbiyyat dərslərində çox yer tutan məsələlərdən biri ədəbi-bədii əsərlərdə ideya və onun təcəssüm məsələsi idi. O, özünün opponentl əri ilə tez-tez qiyabi polemikaya qoşulardı. Onların cərgəsində Əli Nazim, Əhməd Triniç, Mustafa Quliyev və başqaları vardı. Ümumiyyətlə, Cavid razılaşmadığını bildirm əkdən, fikirlərini aşkar və açıq söyləməkdən yox, əksinə, onları gizlətməkdən, ürəyində bir cür, dildə isə başqa cür danışmaqdan çəkinirdi. •
Pedaqoji f əaliyyətinə, müəllimliyinə gəlincə, mən deyərdim ki, Cavidin istedadı bu sahədə o qədər də parlamamışdır. O, ancaq şair və dramaturqdur. Böyük istedadı, mümtaz zəkası yalnız sənət üfüql ərində parlamışdır. •
O, çoxc əhətli biliyə malik olduğu üçün dərindən duyduğu ədəbiyyatı və teatrı yüksək məhəbbətlə sevirdi. Çox vaxt dərsdə h ərarətlə, ilhamla danışırdı. Dinləyənlərin diqqətini vacib bir m ətləbə, bədii yaradıcılığın köklü məsələlərinə yönəltməyi bacarır, h əm də məzəli haşiyələr açaraq, diqqətini yormamaq, marağı artırmaq məharəti göstərirdi. Yüklə 3,26 Mb. Dostları ilə paylaş:
|