İsgəndər Atilla
Yüklə 3,26 Mb. Pdf görüntüsü
|
384 Əsrin şairi IX d ərk etməkdə çətinlik çəkirdilər. 1904-1905-ci ill ərdən başlayaraq, mətbuatda onun imzası daha ardıcıl və tez-tez görünməyə başlayır. O, qəzet və jurnallarda yalnız şeirlərini deyil, dramatik əsərlərini də çap etdirir. Onun adı oxucular ara sında getdikcə daha yaxşı tanınır, şöhrəti artır. Mən dövrü m ətbuatda XX əsrdə yaşayıb-yaratmış şairlərdən heç birinin adının qabağında Cavid qədər “şöhrətli şairimiz” epitetinə rast g əlməmişəm. Bu cəhətdən birincilik Cavidə məxsusdur. Görkəmli teatr xadimi, bir zamanlar Cavidin t ələbəsi olmuş Mehdi M əmmədov təsadüfən yazmamışdı ki, 1920-1930-cu illərdə oxucu v ə tamaşaçılar Cavidin böyük sənətinə və böyük şəxsiyyətinə p ərəstiş edirdilər. 1970-ci ill ər idi. Qulam Məmmədli ilə Cavid haqqında söhbət edirdik. Söhb ət əsnasında o dedi ki, orta boylu Cavidin ləng yerişi var idi. Uzaqdan onun yerişi ilə duruşunu çətin ayırd etmək olurdu. Onu küç
ədə görərkən biz ayaq saxlayır, yerişinə nəzər yetirir, uzun müdd
ət arxasınca baxır, ona pərəstiş edərdik. Hüseyn Cavid ə böyük el sevgisi yalnız həyatda deyil, bədii yaradıcılıqda da öz ifadəsini tapırdı. Şairlər onun şəxsiyyətinə və b ədii yaradıcılığına böyük maraq göstərirdilər. Görkəmli sənətkar haqqında fikir, hiss, duyğu və düşüncələrini kağız üzərinə köçürür- dül
ər. Belə şairlər arasında Abdulla Sur, Əli Nəzmi, M.Tofiq və b. var idi. H əmin şeirlər barəsində Q.Məmmədli “Cavid – ömrü boyu” salnam əsində ilk dəfə məlumat vermişdir. Sonralar həmin şeirləri kitabxana və arxivlərdən mən araşdırıb üzə çıxardım. Ə.Nəzmi, M.Tofiq və Ə.İ.-nin şeirlərinin ərəb əlifbasından latın qrafikasına çevrilməsində mənə Möhsün Nağısoylu və Arif Ramazanov köm ək etdilər. “M.Tofiq” v ə “Ə.İ”nin kim olduğunu müəyyənləşdirə bil- m ədim. Q.Məmmədlinin “İmzalar” (Bakı, 1977) kitabında həmin adlara t əsadüf etmədim. Mətbuatda Əli Nəzminin “Bir xəndə” şeiri q əzetin “Ədəbiyyat” səhifəsində “Məhzun çehrələrdən qardaşım Hüseyn Cavid ə” qeydi ilə, M.Tofiqinki “Operada locada. Qardaşım Hüseyn Cavidə”, Ə.İ.-nin “Getmə” şeiri “Qardaşım H.C. b əyə” qeydilə çap edilmişdir. 385 İsgəndər Atilla Əli Nəzmi M əhzun çehrələrdən Qardaşım Hüseyn Cavidə Bir x əndə - 1 - Bir çehr
ə durur pişi-xəyalımda digərgun Ərz eyliyor alamı o simada təbiət
Bir qayğulu sima öylə bir çehrə ki məhzun T əsvir edüb onda qəmü-xürrəmiyi-bəqüdrət.
Guya ki: deyilmiş kimi o – xəndəyə mazun? Göst ərmiyor üşşaqinə asari-məsərrət.
Bir xariqeyi-xilq ətü heyrəti-əcəbəfsun Bir s
əfheyi-nadideyi-lövhi-əzəliyyət.
Bir çehr ə ki: sinəmdə həvəs sevgisi mədfun Bir çehr
ə ki: vardır ürəgimdə ona hörmət. - 2 - Seyr
ək görünür ruyi-həzinində təbəssüm. Yoq oldığı, solğun ləbi kimi xəndan
Şərm etdirilüb sanki üzarında təcəssüm Ya kim bürünübdur buluta mehri-dir əxşan.
İsmətü ülviyyət edərlərsə təqəddüm Bu yüzd ə olurlar yenə bazigəri-meydan. Nad
ərd açaraq ləblərin, etdikdə tərənnüm Yer s
əbz bahara bürünür, kuhi-biyaban.
Sübh n əfəsindən edir üşşaq təbəssüm, Ölmüşlərə nitqi yenidən bəxş ediyor can. - 3 - Etdikc
ə tərənnüm, dökülür şeri-müsəlsəl Bir x
əndeyi-ümid edər alnında təcəlla
H ər güfteyi-həzzavəri bir şeri-mükəmməl H ər şeri-dilaramı birər düxtəri-ziba. 386 Əsrin şairi IX Ol şeiri öpərgil yügürür pişinə məşəl. P ərvanə-vü bülbül, kələbək aşiqi-rusva
Hüriyy ət içün düşkün o simayı-müqcəl Pab
ənd edəməz qeydinə gisuyi-müətərra.
T əqdis edər alqışlayaram mən, ovaraq əl. Çünki d əgər alqışlara, ol hüznlü sima. - 4 - Gülm
əz o – fəqət güldüriyor cani-cəhani Açdıqda dodaq, həp açılur laləvü güllər
Şairləri heyran qoyıcı tazə çiçəklər
H ər bir vərəqi göstərici rahi-nihani Bir d əftəri-şeri-ədəbamuzi-müsəvvər.
X əndan edəməz hər baxış ol ruyi-rəvani Binl
ərlə gülər çehrəli baş bakirə düxtər.
Bin şiveyi-nisviyyət bin nazi-cəvani Bin-bin ala gözl ər, qara qaşlar, sarı tellər. - 5 - Ol çehr
əyi seyr eylədigim xayli zamandır Hala o – ögümd ə görünür misli-xəyalət
Xülyamı, həqiqətmi?!. Bahar içrə xəzandır Olmazmı o simayı tamaşa yenə qismət?!
ər qəlbdə var bir əməl, əfsus nihandır Müşkildürər ifşayi-əməl, kəşfi-həqiqət.
ər yan bir işıqsız gecə həp qırmızı qandır. Susamış, mütəvəhişşdir – o gündə bəşəriyyət.
ə mühit iştə o simayə məkandır. Bir xatir ə ol çehrədə bu hüzn, bu möhnət M əndən ona: alqış, ona təzim, ona hörmət. Yüklə 3,26 Mb. Dostları ilə paylaş:
|