13
d
anıĢmaq”, “səviyyəni gözləmək” kimi
ifadələrin mövcudluğu da
bu problemin aktuallığını təsdiqləyir.
Ünsiyyətin göstərdiyimiz iki forması arasında fasiləsiz keçid
mümkündür. Çünki sosial funksiyalar və sosial rollar dəyiĢkən
xarakterlidir. Ġnsanın müxtəlif məqamlarda sosial rolunu yerinə
yetirməsinə psixoloji üçüzlüdə nəzər tuĢlayan amerikan psixo-
loqu
E. Bern
«
psixoloji rol
» termininə iĢləklik qazandırmıĢdır.
Bu zaman o insanın vacib üç rolda (uĢaq, yaĢlı, valideyn) çıxıĢ
etdiyini ön plana çəkir. Qeyd edək ki, valideyn, uĢaq anlayıĢları
tədqiqatçının nəzərində öz həqiqi mənasından uzaqdır.
Sosial rolların sistemləĢdirilməsinə
ilk cəhd göstərənlərdən
biri amerikan psixoloqu
T. Parsons
olmuĢdur. O göstərirdi ki,
hər hansı rol özündə baĢlıca beĢ cəhəti birləĢdirir. Bu sırada
nitq mədəniyyəti baxımından bizim üçün çox önəmli cəhət «
rol
davranışı»
probleminə tədqiqatçının özünəməxsus yanaĢma
tərzidir. T.
Parsons göstərir ki, rol Ģəxsiyyətin obyektiv-sosial
mövqeyinə uyğun olaraq həyata keçirilən fəaliyyətdir. Bu bir
daha
təsdiqləyir ki, hər hansı Ģəxs bir-birindən fərqli olan
çoxsaylı rolların daĢıyıcısıdır. Ünsiyyətin formal və yaxud qeyri-
formal məzmun kəsb etməsi də məhz insanın həmin məqamda
hansı rolda çıxıĢ etməsi ilə dəyərləndirməlidir.
Kommunikasiyan
ın və ünsiyyətin
funksiyalar
ı
Qeyd edək ki,kommunikasiyanın və ünsiyyətin funksiya-
ları problemi bu gün də aktualdır və ayrı-ayrı tədqiqatçıların yeni-
yeni funksiyalar ətrafında fikirləri çarpazlaĢır.
Kommunikasiya,
ünsiyyət və danıĢıqlar birbaĢa nitqlə gerçəkləĢən fəaliyyər
posesi
olduğundan öncə nitqin funksiyalarına bələdlik tələb olu-
nur.
Hətta müxtəlif terminlərlə ifadə olunmasına baxmayaraq
kommunikasiya, ünsiyyət və danıĢıqların üç
əsas və hər birinin
ayrılıqda özünəməxsus yardımçı funksiyaları mövcuddur. Çox
vacib sayılan funksiyalar aĢağıdakılardır: məlumatvermə, ünsiy-
yət, təsirgöstərmə. Bildirməliyik ki,onların arasında
heç bir sər-
həd yoxdur. Belə ortaqlıq bir o qədər də populyar olmayan
14
digər funksiyalara da qismən Ģamil oluna bilər
Dostları ilə paylaş: 
