Işmaqdansa

3. 
Sərənçamalar altüslubu
– sərəncamlar, əmr və 
göstəriĢlər bu altüslubun əsas tədqiqat obyektidir
. 
4. Statistika 
altüslubu
– 
statistik 
məlumatların 
hazırlanması ilə bağlı problemlər öyrənilir. 
5. 
Texniki məlumat altüsubu
– elmin və texnikanın müxtə-
lif sahələri ilə bağlı məlumatların çeĢidlənməsi, informasiya 
banklarının hazırlanması problemləri bu altüslubda öyrənilir. 
6. 
Diplomatiya altüslubu
– dövlətlərarası münasibətlər və 
diplomatiya sahəsindəki yazıĢmalara daxil olan sənədlərin dil və 
üslub xüsusilikləri, tərtibi prinsipləri öyrənilir. 
Rəsmi-əməli funksional üslubun diplomatiya altüslubunun 
araĢdırılmasının qarĢıya məqsəd kimi qoyulması, göründüyü 

---

71 
kimi, təsadüfi deyildir. Ġnsan fəaliyyətinin bütün sahələri üçün 
səciyyəvi olan ünsiyyət forması və ünsiyyət elementləri 
mövcuddur. Xüsusi peĢə hazırlığı, səriĢtə, termin və anlayıĢlara 
bələdliyi olmadan insan fəaliyyət sahəsinin predmetini əks 
etdirməkdə aciz olardı. Bununla yanaĢı müasir iĢgüzar 
yazıĢmalara daxil olan kağızların tərtibinə verilən tələblər 
əsasən bunlardan ibarətdir: 
neytral ifadə tərzi, informasiya 
dolğunluğu, yığcamlıq, məzmun aydınlığı 
və s. Bu kimi 
tələblərdə yanaĢı iĢçi kağızların dili 
unifikasiyaya meylliliyi, dil 
vahidlərin işlənmə tezliyinin yüksək olması
 
və digər spesifik 
xüsusiliklərə malikdir. Sənədlərin tərtibi zamanı bütün bu 
incəliklərin gözlənilməsi zəruri Ģərtlərdən sayılır. Bu sahədəki 
sənədlərin hazırlanması zamanı çalıĢmaq lazımdır ki, 
«Sözlərin 
yeri darısqal, fikirlərin meydanı geniş»
olsun. 
Rəsmi əməli üslubun diplomatiya altüslubu xarici siyasət, 
dövlətlərarası münasibətlər və diplomatik fəaliyyətin əsasında 
durur. Məramı dinc vasitələrlə qarĢılıqlı münasibətləri qurmaq, 
qorumaq və inkiĢaf etdirmək olan diplomatiya sənəti qədim və 
özünəməxsus sənət növüdür. Özü də, daha çox, yazılı sənət 
növüdür. Bu sahədəki sənədlər (nota, kommünike, bəyanat, 
bəyannamə, saziĢ, müqavilə və s.) də spesifik tərtibat və dil 
elementləri ilə seçilir. 
Müasir diplomatiya dərsliklərində və sözlüklərdə diplomatiya 
dilinin iki mənası göstərilir. Birinci mənada diplomatiya dili 
diplomattik yazıĢmaların, yəni dövlətin xarici siyasət dairəsinə 
daxil olan sənədlərin, beynəlxalq müqavilələrin, bəyannamə və 
saziĢlərin dili mənasında iĢlənir. Ġkinci mənada diplomatiya dili 
diplomatik sənədlərin dil və üslub elementləri, diplomatiya üçün 
səciyyəvi olan termin və anlayıĢların toplusunu bildirir.
14