İsmayil haciyey naxçivan muxtar respublikasinin iCTİm ai-Sİy ast HƏyati, sosial-iQTİsadi VƏ
Yüklə 4,47 Mb. Pdf görüntüsü
|
iştirak edirbr. Elmin inkişafı bilavasitə elmi kadrların səviyyəsindən, elmi fəaliyyətindən asılıdır. Naxçıvan Dövlət Universitetində və AMEA Naxçıvan Bölməsində doktorantura və dissertantura yolu ilə elmi kadrların hazırlanmasma diqqət yetirilmişdir. 1998-ci ildən Naxçı- van Dövlət Universitetində 4 ixtisas üzrə Dissertasiya Şurasmm fəa- liyyəti yüksək ixtisaslı elmi kadrlarm hazırlanm asma öz müsbət təsirini göstərmişdir. 1998-2010-cu illərdə həmin Şurada 104 nəfər namizədlik və doktorluq dissertasiyası müdaflə etmişlər. 2006-cı ildən isə AMEA Naxçıvan Bölməsində də 3 ixtisas üzrə Dissertasiya Şurası yaradılmışdır. Fəaliyyət göstərdiyi 5 il ərzində bu Dissertasiya Şurasmda 33 nəfərin müdafıəsi təşkil edilmişdir. Bu şuralarda mux- tar respublikanm elmi iş aparan tədqiqatçıları da namizədlik və dok- torluq dissertasiyaları müdafıə etmişlər. 1998-2010-cu illərdə muxtar respublikamızda yaşayan gənc tədqiqatçılardan 100 nəfəri namizəd- lik dissertasiyası müdafıə edərək elmi dərəcə almışlar. 16 nəfər isə doktorluq dissertasiyası müdafıə etmişdir. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasına 2003 və 2007-ci illərdə keçirilən seçkilərdə Naxçı- vandan olan elm adam larm dan 2 nəfəri akademik, 7 nəfəri isə müxbir üzv seçilmişlər [6, s. 215]. Elmi-tədqiqat işlərinin səmərəliliyi onun üçün yaradılmış maddi-texniki baza ilə bilavasitə əlaqədardır. M üasir elm texnika və texnologiyanm ən son nailiyyətlərinə istinad ediləndə uğur qazana bilir. Bu cəhətdən həm Naxçıvan Bölməsində, həm də ali təhsil müəs- sisələrində olan şöbə və laboratoriyalarm cihaz və avadanlıqlarla təchizi məsələsi diqqəti cəlb edir. Artıq hər bir elmi işçinin kompyu- ter ilə təmin edilməsi və internet şəbəkəsindən istifadə etməsi, ən son istehsal edilmiş cihazlar əsasmda tədqiqat aparm aq imkanları real- laşır. Hər il bu məqsədlərə xeyli vəsait sərf edilir. Təkcə 2010-cu ilin I yarısmda AM EA Naxçıvan Bölməsinin Kimya və Biokimya labo- ratoriyaları üçün 32 adda cihaz və avadanlıqlar almmışdır [5, s. 101- 102]. Naxçıvan Bölməsinin əməkdaşları üçün ən yaxşı təchiz edilmiş şöbə və laboratoriyalar qurulmuşdur. Elmi-tədqiqat işlərinin nəticələri dünyamn müxtəlif ölkələri- nin nüfuzlu jurnallarmda, ölkəmizin və muxtar respublikamızın elmi jurnallarında, xəbərlərində dərc edilir. 1995-2010-cu illərdə muxtar 168 respublika alimlorinin 128 monoqrafiyası, 450-yo yaxm kitabı, 280-dən çox dərslik, dərs və tədris vəsaiti, 8200-ə yaxm elmi məqaləsi nəşr edilmişdir. A rtıq Naxçıvan M R Ali Məclisinin təsis etdiyi «Naxçı- van» (ictimai-siyasi, ədəbi-bədii, elmi-publisistik) jurnalı, AMEA Naxçıvan Bölməsinin “Xəbərlər”i, Naxçıvan Dövlət Universitetinin “Elmi əsərlər”i və Naxçıvan Müəllimlər İnstitutunun “Xəbərlər” jur- nalları Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanmda Ali Attestasiya Komissiyasmın qəbul etdiyi dövri nəşrlər sırasma daxil edilmişdir. Ali Məclis Sədrinin bilavasitə dəstəyi, qayğısı və himayəsi ilə Naxçıvan M uxtar Respublikasmm tarixinin, abidələrinin, folkloru- nun, ədəbi-mədəni mühitinin, biomüxtəlifliyinin, təbii sərvətlərinin öyrənilməsi istiqamətində tədqiqat işləri aparılmış, bir sıra ümumi- ləşdirici əsərlər, kitab və monoqrafiyalar çap edilmişdir. Belə əsərlərə aid “N axçıvan Ensiklopediyası”nı (2 cilddə), “Naxçıvanm Tarixi Abidələri” Ensiklopediyasmı (ingilis və Azərbaycan dilində), “Nax- çıvan: Tarixi və Abidələri”ni (ingilis və Azərbaycan dilində), “Nax- çıvanm Tarixi A tlası”nı, “Naxçıvanm Folklor Antologiyası”nı (I və II cildlər), “Naxçıvan Teatrm m Salnaməsi”ni (1883-2008-ci illər), “Naxçıvan M uxtar Respublikasmm Qırmızı Kitabı”nı (I və II cild- lər) və b. göstərə bilərik. Naxçıvanlı alimlər hər il dünyanm müxtəlif nüfuzlu jurnalla- rında elmi məqalələrini nəşr etdirirlər. Bir sıra jurnallarm xüsusi nömrələri N axçıvana həsr olunur. “İrs” , “Folklor və ədəbiyyat”, “Yol” və b. bu kimi jurnallarm xüsusi nömrələri naxçıvanlı alimlərin əsərləri əsasmda hazırlanmışdır. Elm və tədris müəssisələrində aparılan elmi-tədqiqat işlərinin nəticələri geniş m üzakirə edilir, uğurlar təqdir edilir, “İlin alimi” adma layiq görülən tədqiqatçılar mükafatlandırılır, nöqsanlarm, ça- tışmazlıqlarm aradan qaldırılması yolları müəyyənləşdirilir. İlk dəfə olaraq Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin kollegiya iclası və AM EA Rəyasət Heyətinin üzvlərinin iştirakı ilə AMEA Naxçıvan Bölməsinin 2008-ci ilin elmi və elmi-təşkilati fəaliyyətinin yekunla- rma həsr edilmiş hesabat yığmcağı Naxçıvanda keçirilmişdir. Hesa- bat yığmcağmda N axçıvan M uxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri V asif Talıbov proqram xarakterli çıxış etmişdir. Çıxışda əldə olunan uğurlar qeyd edilməklə yanaşı, çatışmazlıqlar da göstərilmiş, 169 qarşıda duran vo/iiblor müoyyənləşdirilmişdir. Ali Məclisin Sədrinin çıxışmda elmi-tədqiqatlarm faydalı iş əmsalmm daha da artırılması, yeni elmi istiqamətlərin müəyyənləşdirilməsi, elmi tədqiqatlarm da- vamlı və sistemli xarakter alması mühüm vəzifə kimi tədqiqatçılarm qarşısında qoyulmuşdur. M uxtar respublikada tarix, arxeologiya, etnoqrafiya, toponi- mika istiqamətlərdə uğurlu tədqiqatlar aparan naxçıvanlı alimlər Naxçıvan M uxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin “Ordubad ra - yonundakı Gəmiqaya abidəsinin tədqiq edilməsi haqqm da”, “Nax - çıvan şohərindəki “Əcəmi seyrəngahı”nda Açıq Səma Altmda muzey yaradılması haqqında”, “Naxçıvan M uxtar Respublikasmın ərazi- sindəki tarix və mədəniyyət abidələrinin qorunması və pasportlaş- dırılması işinin təşkili haqqm da”, “N uh peyğəmbərin Naxçıvan şəhərindoki məzarüstü türbəsinin bərpa edilməsi haqqm da” və b. sə- rəncamlarmdan irəli gələn vəzifələrin yerinə yetirilməsində mühüm rol oynamışlar. Naxçıvan ərazisindəki tarix və mədəniyyət abidələri müəyyənləşdirilmiş, öyrənilmiş və pasportlaşdırılmışdır. M uxtar res- publika ərazisində bugünədək 1185 abidə qeydə almmışdır. Dünya və ölkə əhəmiyyətli 550-yə yaxm abidə əsasmda “Naxçıvan Abidə- ləri” Enskilopediyası hazırlanmışdır. Əvvəlki illərdə olduğu kimi, 2001-2010-cu illərdə də beynəl- xalq və respublika səviyyəli elmi konfranslar, simpoziumlar keçiril- miş, bu elmi tədbirlərdəki məruzələr toplu halmda nəşr edilmişdir. “Naxçıvanm tarixi, maddi və mənəvi mədəniyyəti, təbii sərvətlərinin öyrənilməsi” (2004), “Azərbaycanda elmin inkişafı və regional prob- lemlər” (2005), “Naxçıvan: tarixi gerçəklik, müasir durum, inkişaf perspektivləri” (2006), “Naxçıvan M uxtar Respublikasmm yaran- ması: tarix və müasirlik (2007), “Naxçıvan bu gün: islahatlar, per- spektivlər” (2008), “N uh peyğəmbər, dünya tufanı və N axçıvan” (2009) mövzusunda keçirilən elmi konfrans və simpoziumlar elmin inkişafma təsir etmişdir. Naxçıvanda elmin qayğıkeşi və himayəçisi olan Naxçıvan M uxtar R espublikası Ali M əclisinin Sədri Vasif Talıbov bu simpoziumlarm keçirilməsinə dostək verdiyi kimi, həmin tədbirlorin bir çoxunda iştirak etmiş və proqram xarakterli çıxışlar etmişdir. Naxçıvanm elm adamları dünyanın müxtəlif ölkələrində keçi- 170 Yüklə 4,47 Mb. Dostları ilə paylaş:
|