xəstəxana çarpayısı, 19 həkim, 80 orta tibb işçisi düşür. Xəstəxana
çarpayılarmm 24,4 faizi kəndlərdə, 75,6 faizi şəhər və rayonlarm
mərkəzlərindədir.
Naxçıvan M uxtar Respublikasmda 2003-cü ildə 93,9
min nə-
fərə am bulator yardımı və çağırış zamanı yardım göstərilmişdi ki,
bu da 1990-cı ilə nisbətən 47 min nəfər çox idi. Əhalinin hər min
nəfər hesabı ilə bu göstərici müvafıq olaraq 154,4 nəfərdən 254,9 nə-
fərə qədər artmışdı. Ölkə üzrə əhalinin hər min nəfərinə bu göstərici
109,4 nəfər olmuşdu.
1994-97-ci illərdə ABŞ-m AMOKO şirkəti ilə “Amerikez”
xeyriyyə cəmiyyəti Naxçıvan M uxtar Respublikasmda yoluxucu xə-
stəliklərə qarşı planlı “Soyuq zəncir” adlı immunlaşdırma proqramı
həyata keçirdilər. İmmunlaşdırma proqramı sayəsində m uxtar res-
publikada difteriya, poliomielit, göyöskürək xəstəliklərinin və idarə
olunan digər yoluxucu xəstəliklərin miqdarı kəskin surətdə azaldı.
1998-ci ildən vərəm xəstəliyinə qarşı mübarizəni gücləndirmək məq-
sədilə “AM OKO” neft şirkəti və “Amerikez” xeyriyyə cəmiyyəti va-
sitəsilə 110 min doza tuberkulin şirəsini Naxçıvana gətirdi. Bundan
başqa həmin il Türkiyə Cümhuriyyəti Naxçıvandakı Baş Konsullu-
ğun vasitəsi ilə 50 min doza tuberkulin, 1999-cu ildə isə 30 min ABŞ
dolları dəyərində vərəmə qarşı spesifık dərman preparatları almdı.
1998-ci ildə 80 min nəfərdən artıq 1-17 yaşadək uşaqlara tuberkulin
smağı aparıldı.
1998-ci ildə Naxçıvan M uxtar Respublikasınm Şərur ra-
yonunda ilk dəfə olaraq “Əfsanə” özəl müayinə və diaqnostika
müəssisəsi açıldı. 1999-cu ilin noyabrmda Naxçıvan şəhərində “Şəfa”
özəl sağlamlıq ocağı-xəstəxana fəaliyyətə başladı.
M uxtar respublikada səhiyyənin inkişaf tempi yüksələn xətlə
getmişdir. 1995-2000-ci illərdə 21 səhiyyə müəssisəsi əsaslı şəkildə
təmir edilərək istifadəyə verilmişdir.
Zərifə xanım Əliyeva adma Naxçıvan şəhər poliklinikası, on-
koloji və nevroloji dispanserlər, şəhər xəstəxanası əsaslı təmir olun-
muş, bu müalicə ocaqları müasir diaqnostik və digər avadanlıqlarla
təmin olunmuşdur. Xəstəxanalar kompleksinə tranzit elektrik xətti
çəkilmiş, bütün xəstəxanalar mərkəzləşmiş istilik sisteminə qoşul-
muşdur.
172
Ölkə Prezidenti Heydər Əliyev öz fondundan 700 min manat
vəsait ayırmış, ən müasir rentgen aparatı almaraq quraşdırılmışdır.
Respublika xəstəxanasmda hemodializ aparatı qurulmuş, ultrasəslə
müayinə kabineti yaradılmışdır.
R ayon mərkəzlərindən Şərur, Culfa, Şahbuz, Kəngərli və Sə-
dərəkdə Mərkəzi xəstəxanalar tikilmiş və ya yenidən qurulmuş, əsaslı
təmir olunmuşdur. Mərkəzi xəstəxanalara ən müasir ultrasəs tibbi
müayinə aparatı, avadanlıqlar, təcili yardım maşmı verilmişdir.
M uxtar respublikanm iri yaşayış yerlərində, kənd və qəsəbə-
lərində xəstəxanalar, əksər kəndlərində isə feldşer-mama məntəqələri
yaradılmışdır.
2001-2005-ci illərdə m uxtar respublikada Özəl Tibb Mərkəzi,
Gigiyena və Epidemiologiya Mərkəzi, Duzdağ Fizioterapiya Xəstə-
xanası, Əlillərin Bərpa Mərkəzi, Ağciyər Xəstəlikləri Dispanseri,
Mərkəzi U şaq Xəstəxanası, “İm plant-dent” Stomatoloji Klinikası,
Naxçıvan Dövlət Universitetinin Tibb fakültəsi üçün tədris binası
və xəstəxana tikilmiş və ya əsaslı surətdə yenidən qurularaq istifa-
dəyə verilmişdir. Ümumiyyətlə, 2000-2005-ci illərdə 48 səhiyyə ob-
yekti tikilmiş, 35 səhiyyə obyekti əsaslı təmir olunmuşdur [23, s. 19].
Bu səhiyyə ocaqları m üasir avadanlıqlar, son model aparatlarla
təmin edilmişdir.
2001-ci ildə tibbi xidmətin səviyyəsinin yaxşılaşdırılması məq-
sədilə kardioloji, endokrinoloji, dəri-zöhrəvi dispanseri, göz xəstə-
xanası tibb şəhərciyə, vərəm əleyhinə dispanser isə yeni
təmir edilmiş
binaya köçürülmüşdür. Naxçıvan M uxtar Respublikası Narkoloji
dispanserinə alkom etr aparatı, Respublika Göz xəstəxanasma oftol-
moloji m ikroskop alınmış, 2002-2003-cü illərdə yeni cihaz və ava-
danlıqlarm alm ması davam etdirilmiş, Respublika xəstəxanasına
USM aparatı, 2 dializ, 1 kom pyuter tom oqraf, 2 ədəd rentgen apa-
ratı alınmış və quraşdırılmış, N aftalanla müalicə şöbəsi yaradılmış-
dır. 15 ədəd qazel tipli avtom aşınlar alınmış, tibb müəssisələrinə
verilmişdir.
2005-ci ildə D arıdağ arsenli su müalicəxanası üçün yeni bina
tikilib istifadəyə verilmiş, avadanlıqlarla təchiz edilmişdir. M uxtar
respublikanm tibb müəssisələrinə 20 ədəd sanitar avtomobili veril-
mişdir. Ağciyər xəstəlikləri dispanserinə səyyar flüoroterapiya apa-
173