2005-ci ildən başlayaraq m uxtar respublikada təhsil yarmar-
kaları keçirilir. H əm in il keçirilən təhsil yarm arkasmda 119 nəfər
gənc mütəxəssis işlə təmin olunmuş və ucqar dağ kəndlərinə göndəriş
almışdır. 2006-cı və 2007-ci illərdə də belə yarmarka keçirilmişdir.
2007-ci il təhsil yarm arkasm a 178 nəfər ixtisaslı
mütəxəssis müraciət
etmiş, bunlardan 144 nəfəri kənd məktəblərində işlə təmin olunmuş-
lar.
N axçıvan M uxtar Respublikasm da məktəbəqədər tərbiyə
müəssisələrinin geniş şəbəkəsi mövcud olmuşdur. 1995-2010-cu il-
lərdə məktəbəqədər müəssisələrin geniş şəbəkəsi yaradılmış, yeni bi-
nalar tikilmiş və ya əsaslı şəkildə yenidən qurularaq istifadəyə
verilmişdir. Bu dövrdə 1835 yerlik 15 məktəbəqədər müəssisə istifa-
dəyə verilmişdir. M əktəbəqədər müəssisələrin 87 faizi yenidən qu-
rulmuşdur.
M uxtar respublikada 44 məktəbdənkənar uşaq müəssisəsi, o
cümlədən gənc təbiətçilər, rəsm, idman, şahmat və b. fəaliyyət gös-
tərirdi. O nlarda çoxlu sayda şagird müxtəlif m araq sahələri üzrə
qruplara cəlb olunm uşdu. Şahbuz rayonunda Uşaq Yaradıcılıq
Mərkəzi, Şahm at Məktəbi, Culfa və Şərur rayonlarm da Şahmat
məktəbi tikilmiş və müasir avadanlıqlarla təchiz olunmuşdur. Bun-
lardan başqa m uxtar respublikada Texniki Yaradıcılıq, Turist-Di-
yarşünaslıq və Ekoloji Tərbiyə Mərkəzlərinin daha yaxşı fəaliyyəti
üçün müvafiq binalar ayrılmış, onlar yüksək səviyyədə təmir edilərək
şagirdlərin ixtiyarına verilmişdir. M uxtar respublikada 8 məktəb-
dənkənar tədris müəssisəsi tikilmiş və ya yenidən qurulmuşdur.
Naxçıvan şəhərindəki Şahmat mərkəzində beynəlxalq yarışlarm
keçirilməsi üçün hər cür şərait vardır. Heydər Əliyev Uşaq-Gənclər
Yaradıcılıq Mərkəzinin, Naxçıvan Regional Peşə-Tədris Mərkəzinin,
Tədris Peşə Liseyinin N axçıvan Regional M ərkəzinin binaları
yenidən q u ru laraq istifadəyə verilmişdir. 2010-cu ilin sentyabr
ayında Culfa şəhərində 2 məktəb, 1 uşaq bağçası və 1 məktəbdənkənar
müəssisə tikilmiş və ya əsaslı təmirdən sonra istifadəyə verilmişdir.
Texniki Yaradıcılıq Mərkəzində, Ekoloji Tərbiyə Mərkəzində və
Uşaq Yaradıcılıq M ərkəzində hər cür şərait yaradılmışdır.
R espublikam ızda ümum təhsil məktəbləri müəllimlərinin
həyat səviyyəsi və onlarm əməyinin qiymətləndirilməsi də dövlətimi-
163
zin diqqət mərkəzində saxlanılmış və qayğı göstərilmişdir. Son bir
neçə ildə təhsil işçilərinin əmək haqları bir neçə dəfə artırılmışdır. Ən
qabaqcıl 50 məktəb və 100 müəllim ölkə rəhbəri tərəfindən müka-
fatlandırılmışdır. Son üç ildə m uxtar respublikamızdan 9 məktəb
ölkə Prezidentinin sərəncamı ilə “ İlin ən yaxşı ümumtəhsil məktəbi”
və 15 müəllim isə “Ən yaxşı müəllim” müsabiqəsinin qalibi adma
layiq görülərək mükafatlandırılmışlar. Son beş ildə m uxtar respub-
likamızdan 35 nəfərə Azərbaycan Respublikasmm Əməkdar müəl-
limi, 45 nəfərə Naxçıvan Muxtar Respublikasınm Əməkdar müəllimi
fəxri adı verilmiş, 32 nəfər isə “Tərəqqi” medalı ilə təltif olunmuşdur
[6, s. 195-196].
1996-cı ildən orta ixtisas və ali təhsil müəssisələrinin inkişafına
da diqqət artırılmış, onlarm maddi-texniki bazasmm möhkəmləndi-
rilməsinə fikir verilmişdir. 2004-2005-ci dərs ilində üç orta ixtisas
təhsil müəssisəsində 1255 nəfər tələbə təhsil alırdı. 1995-2000-ci il-
lərdə bu təhsil müəssisələrində 1500-dən çox ixtisaslı kadr hazırlan-
mışdır. Hazırda m uxtar respublikada Naxçıvan Tibb Kolleci,
Naxçıvan Musiqi Kolleci və Naxçıvan Dövlət Texniki Kolleci fəa-
liyyət göstərir. Kolleclərdə müvafiq olaraq 5 ixtisas üzrə 525 tələbə,
11 ixtisas üzrə 442 tələbə və 8 ixtisas üzrə 323 tələbə təhsil alır. Ümu-
miyyətlə, hər üç kollecdə 24 ixtisas üzrə 1295 nəfər tələbə təhsil alır.
Tələbələrin təlim-tərbiyəsi ilə 185 müəllim məşğul olur.
Son 15 ildə muxtar respublikada ali təhsil müəssisələrinin hə-
yatında da ciddi dəyişikliklər baş vermişdir.
Özəl ali təhsil müəssisələrinin yaranması, dövlət ali məktəb-
lərində pullu təhsil formasmm tətbiqi Naxçıvanda da özünü gös -
tərdi. Ölkə Prezidentinin Sərəncamı ilə Azərbaycan Müəllimlər
İnstitutu və bölgələrdə filialları yaradıldı. Naxçıvan Müəllimlər İn-
stitutu da 13 iyun 2000-ci ildə Azərbaycan Müəllimlər İnstitutunun
filialı kimi yaradıldı. Naxçıvan M uxtar Respublikası Ali Məclisi
Sədrinin təşəbbüsü ilə bu filial 2003-cü ildə müstəqil ali
məktəbə çev-
rildi. İki ixtisasla fəaliyyətə başlayan Müəllimlər İnstitutunda ha-
zırda 5 ixtisas üzrə yüksək ixtisaslı kadrlar hazırlanır. Naxçıvan
Müəllimlər İnstitutunun əyani və qiyabi şöbəsində 721 nəfər tələbə
təhsil alır. Onlarm təlim-tərbiyəsi ilə 65 nəfər professor-müəllim he-
yəti məşğul olur.
164