Исследование в XXI веке апрель, 2023 г 1434 tarix fanini o'qitish metodikasining rivojlanishini tahlili

---

Международный
научный
журнал
№
9
(100), 
часть
3
 
«
Новости
образования
: 
исследование
в 
XXI 
веке
»
апрель
, 2023 
г
1434 
TARIX FANINI O'QITISH METODIKASINING RIVOJLANISHINI TAHLILI 
Abdukarimova Lobarxon Madraximovna 
Toshloq tuman 2-son kasb hunar maktabi “Ijtimoiy va tillar fanlar” kafedrasi 
o’qtuvchisi 
 
Annotatsiya:
O'tmish va tarixiy xotira insoniyat tarixining barcha davrlarida e’tibor 
markazida bo’lib kelgan. Mazkur maqolada tarix o’qitish metodikasining insoniyat 
taraqqiyoti bilan mos ravishda rivojlanish xususiyatlari mahalliy va xorijiy manba’lar 
asosida tahlil qilinadi. 
Kalit so'zlar
: 
tarix, tarixshunoslik, tarix o'qitish metodikasi, tarixiy tafakkur 
 
Tarix o’qitish deganda, tarixiy material vositasida o’quvchilarga bilim berish, ularni 
milliy istiqlol ruhida tarbiyalash va kamol toptirish vazifalarini amalga oshirish zarur
bo’lgan jarayon, o’qituvchi va o’quvchilarning aqliy (ichki) hamda o’quv harakatlari
(tashqi) jarayoni tushuniladi. Tarix kursining mazmuni deganda, birinchi galda tarix 
dasturida belgilab berilgan tarixiy bilimlar ko’lami, o’quv materiali: uning asl mazmuni, 
o’quvchilarning tarixiy materiallarni o’zlashtirish olgan bilimlaridan foydalana bilish 
sohasidagi o’quv usullari, ko’nikma va malakalari sistemasi, shu jumladan, ularni ilmiy
tadqiq qilish ishlarining eng oddiy shakllarini egallashlari ko’zda tutiladi. Tarix va tarixiy 
jarayonlar, siyosiy-tarixiy vaziyat ularning rо‘y berishidagi asosiy sabab va xususiyatlarini 
ilmiy jihatdan tadqiq etishda har tomonlama tahlil qilish tarixiy haqiqatning yuzaga
chiqishida katta omil sanaladi. Ayniqsa, turli davrlarda yaratilgan tarixiy ilmiy asarlarda
mualliflarning tadqiqot masalalariga turlicha yondashuvlari va fikrlari, xulosalarning
turlichaligi, ularni ilmiy jihatdan chuqur tahlil qilish va tarixiylik, ilmiylik hamda
xolislikka asoslanilgan eng tо‘g‘ri xulosalarni chiqarish bugungi kun tarixchi
mutaxassislari oldida turgan muhim vazifalardan sanaladi. Bugungi kunda tarix fani 
sohasida ta’lim olayotgan talabalar tarixga oid asarlardan foydalanish, ularni tahlil etish
kabi о‘zlashtirish uslublari, ulardan foydalanish samaradorligini bilish haqidagi tarixiy 
tadqiqot uslublari va ilmiy-tarixiy haqiqatga erishish yо‘llarini anglashi lozim. XIX asrgacha 
moziy tarix ilmi sifatida ba'zan yozma ravishda, ba'zan og'zaki va asosan adabiy
yo’nalishda yozilganligini ko'ramiz. Tabiiy fanlar sohasidagi ushbu asrda yuz bergan 
o'zgarishlar, shuningdek, sanoat inqilobini boshdan kechirgan mamlakatlarda
tarixshunoslik va pozitivistik yondashuv o’z ta'sirini ko'rsatdi. Ushbu davrda pozitivist 
tushuncha tufayli moddiy manbalarga asoslangan tarixiy ma'lumotlar muhim ahamiyat
kasb etdi. Tahlillar natijasida tarix ilmini o'tmishdan to hozirgi kungacha juda ko'p
turli maqsadlarda ishlatilganligini ko'rishimiz mumkin. Tarix ayniqsa o'tmishga qiziqish, 
o'yin-kulgi, axloqiy va diniy ta'lim, siyosiy va mafkuraviy qiziqishlarni oshirish uchun 
ishlatilgan. Tarix qiziqarli soha sifatida ko'rilgan va odamlarning e'tiborini jalb qilish uchun
ishlatilgan. Ayniqsa, tarixiy suhbatlar har bir davrda odamlarning e'tiborini tortuvchi 

---

Международный
научный
журнал
№
9
(100),