Исследование в XXI веке январрь, 02 г biotexnologiya fanining yutuqlari va kelajagi
Yüklə 0,82 Mb. Pdf görüntüsü
|
часть 1 « Новости образования : исследование в XXI веке » январрь , 202 3 г 5 yo’lga qo’yilmoqda. Biogumus tuproqning yemirilish jarayonini kamaytirib, uning unumdorligini oshiradi hamda ekologik holatini yaxshilaydi. Keyingi yillrda biogumusdan hayvon oqsillari manbayi sifatida foydalanish, uni har xil hayvonlar ovqati ratsioniga qo’shib berish yo’lga qo’yilmoqda. O’simliklarning vegetativ ko’payishiga asoslangan to’qimlarni suy’iy usulda o’stirish yutuqlari o’simlik navlari tez ko’paytirishga, viruslar bilan zararlanmagan ko’chatlarni yetishtirishda keng miqyosda qo’llanila boshlandi. Osimliklarning vegetativ ko’payishiga asoslangan to’qimalrni sun’iy o’stirish usuli yutuqlari o’simlik navlarini tez ko’paytirishga, viruslar bilan kasallanmagan ko’chatlarni yetishtirishda keng miqyosda qo’llanila boshlandi. Mikroorganizmlarda ozuqa oqsil olsh qishloq xo’jalik hayvonlarining mahsuldorligini oshirishda muhim ahamiyatga ega bo’lmoqda. Masalan: 1 tonna achitqi 5-7 tonna bug’doyni tejash imkoniyatini bermoqda. Ayniqsa, tibbiyotda biotexnologiya keng ko’lamda qo’llanila boshlandi. Biotexnologik jarayonlar yordamida antibiotiklar, fermentlar, aminokislotalar, gormonlar ko’p miqdorda ishlab chiqarilmoqda. Masalan, o’sish gormonlari avval hayvonlarning to’qimalaridan olinar edi. Oz miqdorda gormon olish uchun juda ko’p miqdorda hayvon mahsuloti zarur edi va shu tufayli juda qimmatga tushar edi. Biotexnologik jarayonlar natijasida arzon va samarali o’sish gormonini olish imkoniyatini yaratdi. Qandli diabet xastaligini davolshda ishlatiladigan insulin gormoni ham hayvonlar oshqozon osti bezidan ajratib olinar edi. Bunday usulda olingan gormon ko’pincha yaxshi natija bermas edi natijada, ko’pgina asoratlarnu yuzaga chiqishiga sabab bo’lar edi. Bu gen gen injeneriyai usuli orqali ichak bakteriyasiga kiritilibinson insulin geni olinmoqda. Vaksinalar biotexnologik jarayonlar bilan yaratilmoqda, bu esa o’z navbatida yuqumli kasalliklarning oldini olishda juda muhim ahamiyatga ega bo’lmoqda. Hozirgi vaqtda biotexnologiya usullaridan yana biri hujayra injeneriyasi hayvonlar seleksiyasida keng qo’llanilib kelinmoqda. Biotexnologiyadan ekologik toza yoqilg’i olish yutug’i muhim ahamiyat kasb etmoqda. Sanoat va qishloq xo’jalik chiqindilarini biotexnologiya yo’li bilan qayta ishlash natijasida biogazlar ilinmoqda. Masalan, 1 tonna go’ngdan 500v3 biogaz olish mumkin, bu esa o’z navbatida 350 litr benzinning o’rnini qoplashi mumkin, shu bilan birgalikda qayta ishlash jarayonida go’ngning sifati yaxshilanishiga olib kelmoqda. Biotexnologiyaning qo’lga kiritgan yutuqlari va kutilayotgan natijalari tobora keng qo’llanilishi kutilmoqda. Hozirgi davrda ko’pgina mamlakatlarda gen injeneriyasi usullari yordamida transgen o’simlik olish,insonning klonlashtirishga bag’ishlangan ilmiy tadqiqotlarning qonuniy asoslarini ishlab chiqish ustida ilmiy izlanishlar olib borilmoqda. Bu tadqiqotlar insoniyatga |