Iv asrdan XIII asr boshlarigacha 7-sinf o‘quvchilari uchun darslik
Yüklə 240 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- VI asr V asr IV asr I asr XI asr XIV asr XV asr XII asr
| 4
X asr III asr VI a sr VII as r IX asr I asr Milodiy O‘rta asrlar 4 5 1. Quyi sinflarda ta- rix fanidan olgan bilimlaringizga tayanib, beril- gan rasmlarni nomlang. 2. Rasmlarda aks etgan tarixiy voqealarni gapirib bering. Ular qayerda va qachon sodir bo‘lganligini davr chizig‘i bilan tushuntiring. 3. Voqealar davr chizig‘ining qaysi joyida to‘xtadi? 4. To‘marisning Kurush ustidan g‘alaba qozonganiga qancha yil bo‘ldi? Hisoblab ko‘ring. VI asr V asr IV asr I asr XI asr XIV asr XV asr XII asr Miloddan avval Qadimgi davr 5 66 Aslida o‘rta asrlarning Yevropa uchun amal qiluvchi dav riy chegaralari Sharq, xususan, Turon tarixidagi davr bilan farqlana - di. Chunki Yevropada o‘rta asrlarning boshlanishi Rim imperiyasi - ning qulashi (476-y.), V asr oxirlari voqealariga to‘g‘ri keladi. Bizning tariximizda esa, «o‘rta asrlar» deb atalayotgan davr IV asr oxirlari hamda V asr o‘rtalaridan siyosiy maydonda kida - riylar, xioniylar, eftaliylar kabi etnik atamalar ostida tushunila - digan qabila uyushmalari paydo bo‘lgan davrdan boshlangan. O‘rta asrlar, o‘z navbatida, ilk, rivojlangan va so‘nggi o‘rta asr - larga bo‘linadi. Mazkur davrda Xorazm, xioniylar, kidariylar, eftaliylar, Turk xoqonligi, keyinchalik somoniylar, qoraxoniylar, xo razm shohlar, Amir Temur va temuriylar hukmronlik qilgan yirik davlatlar mav - jud bo‘lgan. Bu davlatlar aholisining ijtimoiy-siyosiy, iqtisodiy va ma’naviy hayoti o‘z davriga xos ravishda rivojlanib borgan. Ilk o‘rta asrlarda «qishloq hokimlari» deb atalgan katta yer egalari – dehqonlar va ularning ekin zorlarida ishlovchi yersiz ka - divarlar shakl landi. Yerda ishlash tartiblarining tubdan o‘zgarishi aholi o‘rtasida tabaqalanishni yanada keskinlashtirgan. VIII asr boshlariga kelib mamlakatimiz hududida arab xalifa - ligi hukmronligi o‘rnatildi hamda o‘lkamiz madaniyatiga islom di - nining ta’siri kuchaydi. Xa li falik hukmronligidan keyingi asrlarda ilm-ma’rifatning ri voji uchun sharoit yuzaga keldi. Yurtimizdan jahon ilm-fan taraqqiyotiga hissa qo‘shgan Mu hammad ibn Muso Xorazmiy, Ahmad Farg‘oniy, Abu Ray hon Beruniy, Abu Ali ibn Sino kabi buyuk mutafakkirlar yeti shib chiqdi. Qadimdan «Turon» deb atalib kelingan yurtimiz va unga tutash hudud- lar arablar davridan «Movarounnahr» va «Xuroson» deb, XVIII– XIX asr g‘arb olimlari va sayyohlari tomoni- dan «O‘rta Osiyo» yoki «Markaziy Osiyo» deb nomlangan. Yüklə 240 Kb. Dostları ilə paylaş:
|