İxtisas: Mühəndis Fizikası Qrup: 2512a Fənn

b
^Treng ^ _ ^.

Burada _m
m
temperaturu təyin olunan cismin
^E ,T


şüalandırma qabiliyyətinin

maksimum qiymətinə uyğun gələn dalğa uzunluğudur. Rəng temperaturu
adətən cismin həqiqi temperaturundan böyük olur. Güclü selektiv şüalan- dırma qabiliyyətinə malik olan cisimlər üçün rəng temperaturu anlayışı yaramır.
Parlaqlıq temperaturu. Şərti olaraq qəbul olunmuş rəng və radiasiya temperaturlarından başqa parlaqlıq temperaturundan da istifadə olunur.
Parlaqlıq temperaturu dedikdə mütləq qara cismin elə temperaturu başa düşülür ki, həmin temperaturda verilmiş dalğa uzunluğuna ( ₀ ) uyğun gələn
şüalandırma qabiliyyəti  ₀ ,T_r  baxılan cismin şüalandırma qabiliyyətinə,
yəni E₀ ,T -yə bərabər olsun:
 ₀ ,T_r   E₀ ,T . (14.38)

Burada T cismin həqiqi temperaturudur. Verilmiş ₀
Kirxhof qanununu baxılan cismə tətbiq etsək
d
alğa uzunluğunda

a
lınır.(14.38)-i (14.39)-da nəzərə alsaq

Parlaqlıq temperaturunu sxemi şəkil 14.8-də göstərilən itən telli pirometr vasitəsilə təyin etmək olar. Bu pirometrin işləmə prinsipi belədir. Obyektivin köməyi ilə temperaturu təyin olunan qızdırılmış cismin parlaq səthinin xəyalı L közərmə lampasının közərmiş telinin yerləşdiyi müstəvi üzərində alınır. Közərmə telinin parlaqlığı R reostatı vasitəsilə tənzimlənir. Tel və onun xəyalı O₁ okulyarının köməyi ilə müşahidə olunur. Okulyar

qarşısında yerləşdirilmiş işıq süzgəci ₀ = 660 nm ətrafında dar işıq dalğa-
ları zolağını buraxır. Reostat vasitəsilə cərəyan şiddətinin elə qiyməti seçilir

ki, bu qiymətdə lampanın közərmə telinin
₀ = 660 nm dalğa uzunluğuna

uyğun gələn şüalandırma qabiliyyəti baxılan cismin şüalandırma qabiliyyə- tinə bərabər olsun. Bu şərt ödəndikdə tel cismin parlayan səthi fonunda görünmür, o sanki itir. Milliampermetri qabaqcadan mütləq qara cismin şüa- landırma qabiliyyətinə görə dərəcələrə bölsək o birbaşa parlaqlıq tempera- turunu göstərir.


Cismin udma qabiliyyətini ( A_{ ,T} ) təyin etməklə parlaqlıq temperaturu vasitəsilə onun həqiqi temperaturunu təyin edə bilərik. Bu məqsədlə plank düsturunu dalğa uzunluğu ilə ifadə edək:

Bu ifadəni (14.40)-da nəzərə alsaq,
hc k₀T

A
₀ ,T  
_e 1
hc ^.
k₀T_r
e  1
(14.41)

(14.41) düsturuna əsasən ₀ və
A₀ ,T 
məlum olduqda cismin həqiqi

temperaturunu (T ) təyin etmək olar.