Ызбекистон республикаси олий ва ырта махсус таълим вазирлиги

vujudga keladi. 
2. Siquv samarasiga muvofiq: 
a) davlat xarajatlarining o’sishi, xususiy investisiyalarning kamayishiga olib 
keladi; 
b) import mamlakat ichida tovar ishlab chiqarish bilan almash-tiriladi; 
v) xususiy investisiyalarning o’sishi, davlat xarajatlarining qisqarishiga olib keladi; 
g) tovar va xizmatlarning o’sishi bilan bir qatorda, inves-tisiyalar hajmi qisqaradi; 
d) iqtisodiyotda daromadlar mul’tiplikativ samaraga uchraydi. 
3. Soliqqa tortish me’yori bo’lib, … hisoblanadi. 
19 

---

4. Davlat byudjeti o’zida … pul mablag’lari fondlarini ifoda etadi. 
5. Byudjetdan tashqari fondlarni shakllantirishning asosiy manbalari bo’lib: 
a) huquqiy shaxslarning daromadlari; 
b) jismoniy shaxslarning daromadlari; 
v) ish haqi fondi; 
g) tovar va xizmatlar sotilishi aylanmasi; 
d) kapital iste’moli ajratmalari; 
e) davlat xarajatlari hisoblanadi. 
1.
 
Moslikni o’rnating: 
a) To’g’ri soliqlar.
 
1. aksizlar.
 
2. fiskal soliqlar.
 
b) Egri soliqlar.
 
3. bojlar.
 
4. daromad solig’i.
 
5. mol mulk solig’i.
 

Mashqlar: 
1.
To’labandlik sharoitida YaMM 20 mlrd. dollarni tashkil etadi. YaMM ning 
haqiqiy hajmi esa 16 mlrd. dollarga teng. Soliqlar summasi YaMM qiymatining 
10% ini tashkil etadi. Tovar va xizmatlar uchun davlat xarajatlari 1,8 mlrd. 
dollarga teng.
a) Davlat byudjeti taqchillikka yoki ortiqchalikka ega ekanligini va uning 
o’lchamlarini aniqlang? 
b) To’la bandlikka erishilgan chog’da davlat byudjeti qoldig’i qanday o’zgarishini 
aniqlang? 
2.
Hukumat xorijiy banklardan 8% yillik stavka bo’yicha 1 mlrd. dollar hajmida 
qarz oldi. Bu mablag’lar keyingi yillar mobay-nida mamlakat milliy mahsulotini 
yiliga 300 mln dollarga ko’paytirish imkonini beruvchi loyihalarga 
investisiyalanadi. 
a) Bu qarz mamlakat qarzining o’sishiga olib keladimi, olib kelsa qanday 
o’lchamlarda? 
b) Mamlakat fuqarolari zimmasidagi moliyaviy yuk o’sadimi? 
3.
Hukumat bir yil muddatga 4% stavka bo’yicha 10000 dollar sum-masida qarz 
olgan. 
a) Yil so’ngida hukumat qanday summada qarzni to’lashi lozim? 
b) Agar yillik inflyasiya sur’atlari 3%ni tashkil etsa, bu qarz summasi nominal qarz 
summasiga teng bo’ladimi? 
v) Inflyasiya mavjud bo’lmagan holatda, qarz summasi va foiz qiymati nimaga 
teng bo’ladi? 
g) Agar yillik inflyasiya sur’atlari 3%ni tashkil etsa, u holda inflyasiyani hisobga 
olgan holdagi qarz summasi va foiz qiymati nimga teng bo’ladi?