Jamiyat, davlat, huquq: zamonaviy rivojlanishning tendentsiyalari va istiqbollari

O`zbekistonda huquq va uning turlari
Huquq - davlat tomonidan belgilangan yoki ruhsat etilgan va uning kuchi bilan himoya qilinadigan umummajburiy hulq-atvor qoidalarining tizimi.
Huquq iborasi ikki ma`noda qo`llanadi:
Ob`ektiv huquq -umummajburiy hulq-atvor qoidalarining yig`indisidir.
Sub`ektiv huquq -muayyan jismoniy yoki yuridik shaxsga tegishli bo`lgan huquq.
Bu ikkala huquq bir-biriga chambarchas bog`langan, ob`ektiv huquq bo`lmasa sub`ektiv huquq ham bo`lmaydi yoki uning aksi.
Masalan: Avtomobil -sub`ekt, unga bo`lgan egalik huquqi ob`ektiv holat yoki ob`ektiv huquq.
Huquq davlat bilan chambarchas bog`langan. Davlatsiz huquq bo`lishi mumkin emas, chunki aynan davlat huquqni keltirib chiqaradi huquqiy normalarning amalga oshirishini kafolatlaydi, huquqni muhofaza qiladi. O`z navbatida davlat ham huquqsiz bo`lishi mumkin emas. Aks holda u ijtimoiy munosabatlarni tartibga solib turuvchi vositadan mahru bo`ladi.
Huquqning asosiy belgilari:
1. Barcha uchun majburiyligi.
2. Huquq normalarining qonunlar va boshqa muayyan manbalarda ifodalanishi.
3. Sub`ektiv huquqlar orqali harakat qilishi.
4. Davlat mtomonidan ta`minlanganligi.
Huquq davlatdan ajralmasdir. Rim huquqida huquqning halol yashash, o`zgalarning xafa qilmaslik, har kimga keraklisini berish kabi qoidalarni yozib qo`yilganligi. Huquq ezgulik va adolat san`atidir.


Huquqning asosiy funksiyalari -tartibga solish
va muhofaza qilishdir.


Tartibga solish funksiyasi -amaldagi ijtimoiy aloqalar va tartiblarni mustahkamlash orqali ijtimoiy munosabatlarni tartibga solish va u yoki bu sub`ektning faol huquqini ta`minlash.
Muhofaza qilish funksiyasi - huquqiy himoya va yuridik javobgarlik choralarini belgilash, shaxslarning zimmasiga mas`uliyat yuklash tartibini o`rnatish.
Musunlik huquqini islom diniy tizimi bilan chambarchas bog`liqdir.