Jamiyat falsafasi

) Kasb mahorati madaniyati
: aniq mehnat turi bilan bog’liq maxsus nazariy bilim va 
amaliy ko’nikmalar yig’indisidan iborat. 
g) 
Pedagogik mahorat
madaniyati
– ilmiy bilimlarni va axloqiy qadriyatlarni mazkur 
jamiyatdagi yosh avlodga etkazishdan iborat. 
d) 
Ekologik madaniyat 
– inson va tabiat o’rtasidagi munosabatlarni qamrab oladi. Bu soha 
madaniyatshunoslikka oid tadqiqotlarda eng faol rivojlanib borayotgan sohadir. Ekologik 
madaniyatga ayniqsa G’arb olimlari alohida yondashib, atrof muhit omillaridan kelib chiqqan 
holda madaniyatning turli shakllarini tahlil qiladilar. Bu tahlillarga binoan, madaniyat tabiiy 
sharoitlarga ko’nikish vositasi sifatida tushuniladi. Xo’jalikning, yashash binolarining, mehnat 
qurollarining, kiyim va urf–odatlar ma’lum darajada iqlim, geografik joylashuv, o’simliklar va 
hayvonot olami, temperatura va boshqa ob’ektiv sabablar bilan belgilanadi. Jumladan, Osiyo va 
Afrikaning sahro va cho’l hududlarida sult mahsulotlari go’sht mahsulotlariga qaraganda muhim 
o’rin egallaydi. Dunyoning boshqa hududlarida esa o’simlikdan tayyorlangan ovqat go’shtli 
ovqatlarga nisbatan yuqori o’rinda turadi. Keyingi bir necha yuz ming yil davomida insonlarning 
oshqozon–ichaklari uzunligi qisqarib ketdi. Olovda pishirilgan ovqatning hazm bo’lishi xomini 
hazm qilishga nisbatan osonroq bo’lib qoldi, taraqqiyot bu vaziyatni hisobga oldi. Ovqat hazm 
qilish a’zolarining solishtirma og’irligi qisqarishi esa boshqa a’zolarning rivojlanishiga yaxshi 
imkoniyat yaratib berdi, a’zolarning qon bilan ta’minlanishi yaxshilandi. Balki, bu holat inson 
miyasining taraqqiyotiga ham ta’sir ko’rsatgan bo’lishi mumkin. 
Umuman, insoniyat er yuzida olg’a siljishi natijasida uning tabiat bilan yoki ma’lum 
geografik sharoit bilan bog’liq xo’jalik–madaniy ko’rinishi paydo bo’lgan. Insonlar ma’lum 
geografik sharoitga mos tarzda yashash tarzini yaratganlar. 
Ko’rinishlari bo’yicha madaniyat quyidagicha tasnif qilinadi: 
a)