Жаҳон санъати тарихи



Yüklə 1,33 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə164/173
tarix28.01.2022
ölçüsü1,33 Mb.
#83203
1   ...   160   161   162   163   164   165   166   167   ...   173
jahon sanati tarixi

ЖАҲОН САНЪАТИ ТАРИХИ
 
 
133 
 
yuqoridagi  narsalar  Astraxandan  topilmasa,  ularni  O‘rta  Osiyodan  keltirish  va 
o‘zbeklarni  bu  ishga  o‘zbeklarni  jalb  etish  zarurligi  ta’kidlandi.  Podsho 
farmoniga  muvaffik  yuqoridagi  narsalar,  Maskva  yaqinidagi  Izmaylov 
kishlogiga tajriba uchun eqildi. Lekin bu ekinlar bu yerda yaxshi usmadi. Keyin 
Orenburgga  xorazm  chigiti  hisobiga  paxta  eqilganligi  ma’lum  lekin  eqilgan 
paxtani  sovuk  pishib  yetilmagan.  Shayboniylar  davrida  hunarmandchilik  bir 
muncha  rivojlangan,  bu  davrda  qurol-yarog,  misva  jez  idishlarni  yasash, 
takimachilik,  kagoz,  sovun  ishlab  chikarish,  uymakorlik  buyumlarini  ishlab 
chikarilgan, misgarlar kucha, lagan, kazonlar va butun bir kuy gushti sigadigan 
patnislar yasaganlar. 
XVI asrda O‘rta Osiyoda qurol aslaxalar katorida miltik va tup ishlatilishi 
rasm  bo‘lgan.  Tosh  uymakorligi  rivojlangan,  bu  davrda  Samarqandlik  ustalar 
zur  mahorat  ko‘rsatganlar.  Bundan  tashqari  Samarqand  atrofida  yozuv  kagozi 
tayyorlaydigan  ustaxonalar  bo‘lgan  va  "Miribraximiy",  "Sutoniy"nom  bilan 
mashhur  bo‘lgan  a’lo  sifatli  Samarqand  kagozlari  chikarilgan  va  boshqa 
mamlakatlarga  chikarilgan.  XVI  asrda  suv  tegirmoni  moyjuvozlarni  kuyligi 
hunarmandchilikni  rivojlanishini  ko‘rsatadi.  Hatto  manbalarda  XVI  asrda 
hunarmandchilikni 60 dan ortik to‘g‘ri bo‘lganligi ko‘rsatilgan.  
XVI-XVII  asrlarda  Movarounnaxrda  ma’naviyat  dunyosi  namoyondalari 
maydonga  keldi  va  jahon  madaniyati  xazinasiga  munosib  ulush  kushdi. 
Zayniddin  Maxmud  Vosifiy-  1485  yilda  tugilgan  va  1512  yilgacha  Xirotda 
yashadi,  so‘ng  O‘rta  Osiyoga  keladi.  Vasifiy  ijodi  kichik-kichik  kizikarli 
latifalar  tuplamidan  iboratdir.  Vasifiy  ijodida  saroy  ishlari  asosiy  urin  tutadi. 
Bundan  tashqari,  noma’lum  mualif  tomonidan  yozilgan  XVI  asrning  birinchi 
yarmida  "Nusratnoma",  Muhammad  Solixning  "Shayboniynoma  dastonlari, 
Bobo‘rning  "Boburnoma"  asarlari,  1593  yilda  Axmad  Roziyni  "Etti  iklim", 
mutribiyni  dunyo  xaritasi  ilova  kilingan  "Tazkiroti  shuaro"si  shu  davrlarda 
yozilgan.  Tibbiyot  sohasida  1541  yilda  Muhammad  Xusayn  Ibn  al  Mironi  ar 
Samarqandiyni  dorishunoslikga  oid  dorivor  o‘simliklar  haqidagi  asarlari  katta 
ahamiyatga egadir. Yana shu davr mashhur tarixchisi Sharofiddin Ali Yazdiyni 
"Zafarnomasi"  O‘zbek  tiliga  tarjima  kilinadi.  Shuningdek  Ulug‘bekka 
bagishlangan  "Muntaxabi  jome  va  tovorixi  shoxiy"  degan  asari  xam  o‘zbek 
tiliga ugirildi. XVI asrda hattotlik san’ati rivojlandi, Sulton Ali Mashxadiy, Mir 
ali  Xiroviy  osh  Shakobiylar  xusnixat  ustalari  edi.  Bundan  tashqari,  qurilish 
inshoatlari,  karvon  saroylar,  xammom  va  savdo  rastalari  kurila  boshladi. 
Masalan:  Buxoro  shahri kalin,  balandligi 10  metr  devor bilan o‘raldi.  Mir  arab 
madrasasi,  Xo‘ja  Zayniddin  masjidi,  Buxoro  va  Toshkentdagi,  Kukaldosh 
madrasalari  kurildi.  Abdulxon  madrasasi  (1652)  Anushaxon  xammomi,  Arab 
Muhammad  madrasasi  va  boshqalar.  16  asrda  Abulgoziy  Bahodirxon  davrida 



Yüklə 1,33 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   160   161   162   163   164   165   166   167   ...   173




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə