3. Harakat faoliyatlarni bajarishda
avtomatlashtirish nng
lashning yetakchi o ‘rnini inkor etolm aydi, b a ’zi bir hara-
katlar, b a ’zi bir unsurlar, ularning tuzilish jarayoni avtomat-
lashadi (m asalan , n e rv -m u sk u l ja ra y o n in in g k o o rd in a ts io n
aloqasi, harakat va vegetativ kom ponentlarning o ‘zaro bog‘-
liqligi). Shuning u c h u n ongli harakatni avtomatlashganlikka
qaram a-qarshi q o ‘yish m um kin emas. H arakat malakalarida
onglilik va avtomatlashganlik dialektik birlikdan iborat.
4. 0 ‘quvchilar ongi, asosan, faoliyatning
tutashgan kom -
ponenti, vaziyatni o ‘zgartirishga va harakat vazifalarini ijodiy
hal qilishga y o ‘naltirilgan. Zaruriyat tug‘Uganda o ‘rgatuvchi va
o ‘rganuvchi har bir harakatni nazoratga oladi, unga zaruriy
tuzatishlarni kiritadi.
5. H arakat malakasi yuqori turg‘unlikka ega. Bu, demak,
harakat — faoliyatlar boshqa sharoitlarda ozgina xato bilan
bajarilishi m um kin (boshqa
sport zalida, maydonida, anjomi-
da), o 'quvchilar k o ‘nikm agan q o ‘zg‘atuvchilar (tom oshabin-
lar, kuchli t o ‘polon, yuqori yoki past harorat).
6. Harakat malakasi u ch u n harakatda m a ’lum sistemalik
o ‘ziga xos xususiyatga ega. Bu ushlab qolishlik,
osh iq ch a
harak a tlarn i tu z atish bilan a lo h id a h a ra k a tlarn i b ir b u tu n
h a ra k a tla r bilan birlashtirish, q o ‘shib bajarish bilan izoh-
lanadi. H arakatning aniqligi ortadi,
bir tekislik takomillashadi,
bajarish uchu n vaqt oz sarflanadi.
7. Harakat malakasining shakllanish analizatorlar vazifa-
sining ishi qayta taqsimlanishi kuzatilsa, harakat analizato-
rining roli ortadi, h arak atn i nazorat
qilish u ch u n muskul
sezgisi boshqaruvchi ahamiyatni cgallaydi, bu nia’noda ko‘rish
analizatorining vazifasi qisman aralashadi. Ko'rish analizatori
vaziyatni va faoliyat natijasini nazorat qilishga o'tadi. Sportchi-
suzuvchi bunda suvni his qilishi, futbolchi to'pni
his qilishi
tushuniladi.
Ahamiyati.
J is m o n iy tarbiya asosiy t a ’lim vazifasining
m a z m u n i h a ra k a t, m a la k a la r sistem asini sh a k lla n tiris h d a n
iborat.
Dostları ilə paylaş: