Jurnalımızın növbəti buraxılışı səhiyyə

Porter  ısrarla  devlet  müdahalesine 

karsı olmasına rağmen ve Porter’in devlet 

etmenini Elmas modelinin temel element-

lerin  biri  olarak  ele  almaması  bazı  yazar 

ve akademisyenler tarafından haklı olarak 

eleştirilmiştir.  Çünkü  devlet  iş  ortamını 

oluşturan  tüm  maddeleri  etkilemekle  be-

raber elmasın ayrılmaz bir parçasıdır.

Porter’e göre üretim faktörlerinden emek 

faktörüne  dayanan  “Karşılaştırmalı  Üstün-

lükler  Teorisi”,  günümüz  modern  endüstri-

lerinde, üstünlüğü belirlemekte yetersiz kal-

maktadır. Karşılaştırmalı Üstünlükler Teorisi 

yerini Rekabetçi Avantajlar Teorisine bırak-

malıdır. Ancak Porter’ın Elmas Modeli ülke-

nin rekabet gücünü değil firmaların rekabet 

gücünü etkileyen yerel faktörleri ele almak-

tadır. Firmalar bu yerel faktör avantajları ile 

verimliliklerini  arttırabilirler,  bu  verimlilik 

artısı firmanın içinde bulunduğu ülkenin de 

refah seviyesini arttırabilir.

Kümelenmelerin ana faydasının ve oluş-

turulma gerekçesinin rekabet avantajı elde 

ederek,  piyasada  sürdürülebilir  bir  yapı 

ortaya  koymak  olduğu  genel  kabul  gör-

mektedir. Fakat bu ana fayda kapsamında 

kümelenmelerin  getirilerini  alt  başlıklar-

la  sıralamak,  ana  faydanın  oluşumunu  ve 

kümelenmelerle rekabet arasındaki doğru 

orantılı ilişkiyi daha iyi bir şekilde ortaya 

koyabilir. Bu faydalar şunlardır: 

•  Üretkenliği  artırarak  verimlilik 

artışları sağlar. 

•  İnovatif faaliyetleri ve sonuçta yeni 

ürün ve süreçleri ortaya çıkarır. 

•  Modern bilgi ve teknolojiye ulaşı-

mı kolaylaştırarak maliyeti azaltır. 

•  Kalifiye elemanların aynı çatı altında 

toplanmasını sağlayarak işletme ma-

liyetlerinin düşmesine yardımcı olur. 

•  Yerel  tedarikçilerin  kullanımı  ile 

maliyetler düşer. 

•  Pazar,  teknoloji,  rekabet  bilgileri 

aynı çatı altında toplanır. 

•  Sanayi,  üniversite,  devlet  ve  sivil 

savunma  kuruluşlarını  bir  araya 

toplayarak işbirliğini güçlendirir. 

•  Yeni iş alanlarını ve istihdamı des-

tekler. 

•  Şirketler üzerindeki çeşitli riskleri 

azaltır. 

•  Pazara  giriş  kolaylığı  sağlayarak 

giriş engellerini azaltır. 

Kısacası,  kümelenmeler;  etkin  bir  re-

kabet  ortamının  sağlanmasında  oldukça 

etkili bir yöntemdir.

SONUÇ VE ÖNERİLER:

Kümelenme  yaklaşımı  ile  örneğin,  Al-

manya’nın,  matbaa  makineleri,  otomotiv 

ve kimya sektörleri alanlarında dünyanın 

birçok lider üreticisine neden ev sahipliği 

yaptığını, İsviçre’nin ilaç, saat, çikolata ve 

ticaret sektörlerinde uluslararası liderler 

için  merkez  konumunda  olmasını,  ağır 

iş  makineleri  ve  madencilik  teçhizatları 

sektörlerinde lider firmaların neden İsveç 

de  kurulmuş  olduğunu,  neden  Amerika 

Birleşik Devletlerinin havacılık ve savun-

ma  sanayi,  kişisel  bilgisayar  ve  yazılım, 

finans  ve  sinema  sektörlerinde  önde  gi-

den uluslararası rakipler ortaya çıkarmış 

olduğunu,  neden  İtalyan  şirketlerinin, 

seramik, makina teçhizat, moda-tasarım, 

deri işleme ve mermercilik sektörlerinde 

çok güçlü olduklarını, neden Japon şirket-

lerinin elektrik ve elektronikte ve makina 

teçhizat sektörleri alanlarında başarılı ol-

duklarını daha iyi anlayabiliriz.

Bu bağlamda, bölgesel gelişme politika-

ları, bölgesel özellikler göz önünde tutula-

rak hazırlanacak bütünsel kalkınma strate-

jilerine dayandırılmalıdır. Bölgelerin yenilik 

ortaya  çıkarma  kapasitesi  belirlenerek,  gi-

rişimcilik artırılarak ve insan sermayesi ve 

sosyal sermaye geliştirilerek, bölgelerin re-

kabet gücünün geliştirilmelidir.

Bölgesel politikalar sadece geri kalmış böl-

gelere yönelik olmamalıdır. Bu bölgeler kadar 

gelişmiş bölgeler de politika hedefleri içinde 

yer almalı ve bu bölgelerin rekabet avantajı 

korunmaya ve artırılmaya çalışılmalıdır. 

Kümelenmeler endüstrilerin ve ya bölge-

lerin rekabet avantajı yakalamasında en az 

üç açıdan etkili olurlar. Bunlar; Yeni iş kolları 

ve yeni girişimler, Verimlilik, İnovasyon’dur.

Sonuç  olarak,  bir  ekonomi  içinde  kü-

melenme  yapıları  büyüdükçe,  kümelen-

menin rekabet gücü de artar. İnovasyonun 

düzenli  olarak  gerçekleşmesi  verimliliği 

sürekli olarak destekler. 

Rekabet  gücünde  elde  edilen  avantaj, 

kümelenmeyi bölgesel yapılanmadan ulu-

sal yapılanmaya, ulusal yapılanmadan da 

uluslararası yapılanmaya doğru sürükler. 

Sektörün  sürdürülebilirliğini  sağlayarak, 

üretilen  ürünlerin  ve  üretici  şirketlerin 

ekonomik ömrünü uzatır. 

Kaynakça:

Gökmenoğlu, S.M, Akal, M., Altunışık R. (2012), “Ulusal Rekabet Gücünü Belirleyen Faktörler Üzerine” Rekabet Dergisi, Cilt: 13. Sayı: 4

Kuşat, N., (2010). “Kobi’ler için Kümelenmelerin Önemi ve Turizm Sektörü için Kümelenmelerin Uygunluğunun Araştırılması” Alanya İşletme Fakültesi Dergisi 2/2 S: 138

Porter, M.E. (1990), “The Competitive Advantage of Nations”, Harvard Business Review, March-April, s.73-91.

mütəxəssis rəyi

52

say 25 | 

EcoVision

---

---

sahibkar 

Kaya KARSLI:

“Kendimi Azerbaycansız düşünemiyorum”

Sayın  Kaya  Bey,  ATİB-in  “EcoVisi-

on”  dergisinin  “girişimci”  yayını  için 

röportaja  zaman  ayırdığınız  için  çok 

teşekkür ederiz. Kişisel ve kariyer ha-

yatınızla  ilgili  okuyuculara  bilgi  ver-

menizi rica ediyoruz.

K.K.:

 İş hayatım İstanbula ayak bastı-

ğım gün başladı. 1972 yılında , okul oğle-

ne kadar oğlenden sonar iş derken ,1982 

yılında kendi şirketimi kurdum. ‘’Kayaoğ-

lu  İnşaat  LTD  ‘’  in  yöneticiliğini  yaptım. 

1995  yılında  Azerbaycana  geldim  ve  ilk 

gördüğüm gün aşık olmuştum. Bu ülkeye 

elimden geldiğinin fazlasını yapmam ge-

rektiğine inandım. Burda mutluydum, hu-

zurluydum bir hafta icin geldiğim ülkede 

hala benim 1 haftam dolmasına rağmen, 

takvimlere  baktığımda  ise  20  yılın  bitti-

ğini  gördüm.  Çocuklarım  burda  okudu,  

torunlarım burada doğdu.  Artık kendimi 

Azerbaycansız  düşünemiyorum  desem 

yerinde  olacağına  inanıyorum.    8  sene 

Azersun  Holdingde  marketin  icracısı  gö-

revini yaptım. 2003 yılında ise “İstanbul 

Reklam” şirketimi kurdum. 

“İstanbul Reklam Market” kaç yıldır 

Azerbaycan’da  faaliyet  göstermekte-

dir. Esas faaliyet yönü nelerdir?

K.K.:

  İstanbul  Reklam  market  faliye-

tine  2003  yılında  gördüğüm  hissetiğim 

boşluk üzerine faaliyete basladı. Faaliyet 

alanımız  dış  reklam  ağırlıklı  olarak  diye 

biliriz, yani dijital baskı, tabela, billboard 

gibi öncelikli işimiz. 

Faaliyyetinizin  genişletilmesi  için 

hangi planlarınız var?

K.K.:

  Sürekli  kendimizi  yenilemeyi 

dünyada  kullanılan  en  yeni  teknolojiyi 

kulanarak hem maliyeti düşürmek, hem-

de yeniliği anında hayata geçirmek oldu. 

Bu yüzden sürekli uluslararası fuarları zi-

yaret ederek gördüğümüz en yeni üretim 

ağırlıklı  makinaları  getirerek,  personel 

eğtimini  dünya  standartlarına  uygulaya-

rak,  İSO-9001 gibi kalite sistemlerine de 

sahip olduk.

Şirketiniz  eleman  seçerken  daha 

çok neye öncelik veriyor?

K.K.:

 Biz işe personeli alanda yetiştir-

mek  üzere  aldığımızdan  yetiştirmek  de 

zor olmuyor. Sorumluluk sahibi, disiplinli, 

işine sahip, çalışmayı seven, sirket kural-

larına sadık olan bizim için geleceği olan 

54

say 25 | 

EcoVision

---