36
2. 5.
Yonilg‘ining normal va detonatsion yonishi
Yonilg‘ining yonishi dvigatelda sodir bo‘ladigan asosiy ja-
rayondir. Dvigatelning texnikiqtisodiy ko‘rsatkichlari silindrda
yonilg‘ining yonish jarayoni qanday kechishiga bog‘liq. Yonish ja-
rayonining to‘g‘ri kechishi bir qator omillarga bog‘liq. Jumladan,
dvigatelning konstruktiv xususiyatlari, yonilg‘ining kimyoviy
tarkibi,
ishchi aralashmaning tarkibi, bosim va harorati, uchqun
berilishi va boshqalar.
Siqish taktining oxirida svechadan
uchqun chiqqanida alanga-
lanishdan oldin yonilg‘ining oksidlanish reaksiyalari sodir bo‘ladi
va dvigatelning yonish kamerasidagi ish aralashmasi o‘t oldirish
svechasi yaqinida yona boshlaydi. Ish aralashmasining yonishi va
yonish jarayoni normal kechganida yonilg‘ining bir qismi alanga-
lanib, alanga frontining siljishi ishchi aralashmaning issiqlik o‘tka-
zuvchanligi, issiqlik uzatish va nur
tarqatish hisobiga kengayib
boradi (2. 8- rasm).
Yonish natijasida bosim oshadi va aralashmaning yonmagan qis-
mi alanga oldiga siljiy boradi. Normal yonishda alanga 25–40 m/s
tezlikda tarqaladi. Yonish tezligi harorat va bosim ko‘tarilishi,
shuningdek, ishchi aralashma biroz quyuqlashishi bilan yana-da
ortadi. Yonish tezligining maksimal qiymati
havoning ortiqchalik
koeffitsiyenti (
α
/0,93–0,95)ga to‘g‘ri keladi.
Normal yonishda butun yonish davrida yonish tezligi taxminan
bir xil bo‘ladi, dvigatel silindridagi bosim esa yonish mahsulla-
rining kengayishi natijasida asta-sekin ortadi va y. ch. n.
yaqinida
maksimal qiymatga erishadi. Porshen p. ch. n. ga qarab siljiydi,
yonish mahsullari egallagan hajm kengayadi, natijada dvigatel
ravon va normal ishlaydi.
Dvigatel tirsakli valini aylanish chastotasining oshib borishi ish
-
chi aralashmani uyurma to‘lqinli harakatini kuchaytiradi, bu esa
alanga fronti sirti va yonish tezligini oshiradi. Dvigatel si lindrida
aralashmani normal yonishida bosim bir tekisda o‘sib boradi
(2. 8- rasm).
37
2. 8- rasm.
Dostları ilə paylaş: