Kafedra: MÜhasibat uçotu və audiT
Yüklə 1,65 Mb. Pdf görüntüsü
|
135 - 523 sаylı "Digər məcburi ödənişlər" (67 saylı «Büdcədənkənar ödənişlər üzrə hesablaşmalar») hesabı üzrə analitik və sintetik uçоt yazılışlarının baş kitab və balans üzrə yazılışlara uyğunluüu; - vergi orqanlarına təqdim olunan qeyri-büdcə ödəmələri növləri üzrə hesabat formasının tərtib edilməsinin düzgünlüyü və vaxtlılıüı; 6. Təsisçilərlə və səhmdarlarla hesablaşmaların auditi Təsisçilərlə hesablaşmaların auditi zamanı təşkilatın təsis sənədlərindən, təsisçilərin və səhmdarların iclaslarının protokollarından, təsisçilərin nizamnamə ka-pitalına üzvlük haqqlarını əks etdirən ilkin sənədlərdən, dividendlərin və səhm- darların gəlirlərinin hesablanması üzrə sənədlərdən, 302 sаylı "Nоminаl (nizаm- nаmə) kаpitаlın ödənilməmiş hissəsi", 534 sаylı "Gəlirlərin ödənilməsi üzrə təsisçilərə kreditоr bоrclаrı" (75saylı «Təsisçilərlə hesablaşmalar») hesаblаrı üzrə analitik və sintetik uçоt məlumatlarından istifadə edilir. Təsisçilərlə hesablaşmaların auditi zamanı auditor aşağıdakıları yoxlayır: - təsisçilərin nizamnamə kapitalına köçürdükləri üzvlük haqqının həcmi, növü (bina, avadanlıq, nəqliyyat vasitələri, əmtəə-material dəyərləri, pul vəsaitləri, qiymətli kaüızlar) və həmin köçürmələrin vaxtında aparılması; - müəssisənin fəaliyyətində iştirakdan əldə edilən gəlirlərin hesablanma- sının düzgünlüyü və gəlirdən verginin tutulmasının tamlıüı; - nizamnamə kapitalının formalaşması və müəssisənin fəaliyyətində iştiraka görə gəlirlərin hesablanması üzrə mühasibat yazılışlarının tərtib edilməsi-nin düzgünlüyü; - təsisçilərlə hesablaşmaların analitik və sintetik uçоtu üzrə yazılışların ilkin sənədlərdə, registrlərdə baş kitabda və balansda əks etdirilən məlumatlara uyğunluüu. Auditor mühasibat uçotu hesablarında elan edilmiş nizamnamə kapitalının əks olunmasının düzgünlüyünü yoxlamalıdır. Bunun üçün 302, 534 (75) saylı hesabın analitik məlumatları 301 (85) saylı hesabın məlumatları ilə və təsis 136 sənədləri ilə müqayisə olunmalıdır. Belə müqayisənin nəticələri cədvəldə əks etdirilir (cədvəl 11). Cədvəl 11 Nizamnamə kapitalının formalaşdırılmasının düzgünlüyünün yoxlanması Təsisçinin adı, soyadı Təsis sənədlə- ində nizam- namə kаpi- talının elan edilmiş məbləüi Nizamnamə kapitalının 301 (85) sаylı hesab üzrə əks etdirilmiş məbləüi Nizamnamə kapitalının 302,534(75) sаylı hesаbdа əs etdirilmiş məbləüi Məlumatların kənarlaşması (+, - ) Təsis sə- nədləri- nin 301 (85) sаylı hesabın məlumat- larından Təsis Sənədlə- rinin 302,534 (75) sаylı hesabın məlumat- larından 301 (85) saylı hesabı üzrə yazılışların 302,534 (75) sаylı hesab üzrə yazılış- lardan Yekun Kənarlaşma müəyyən edildikdə auditor onun səbəblərini, günahkar şəxsləri və müəssisəyə dəyən ziyanı müəyyən edir. Yoxlama zamanı auditor təsis sənədləri ilə tanış olaraq müəssisənin nizamnamə kapitalının həcminə diqqət yetirir, nizamnamə kapitalına payların hansı qaydada (pul və ya qeyri pul) köçürülməsini öyrənir. Nizamnamə kapitalına qeyri pul formasında edilən paylar ekspert yolu ilə müəyyən edilir. Ekspertizanın nəticələri aktla rəsmiləşdirilir. Nizamnamə fonduna köçürmənin faktiki vaxtı aşağıdakı qaydada müəyyən edilir: pul formasında pay üzrə müəssisənin hesabına pul köçürülməsi haqda bank çıxarışının tarixi və ya kassa mədaxil orderindən çıxarışın tarixi; qeyri pul payları üzrə- həmin qeyri pul paylarının mədaxil edilməsi ilə əlaqədar ilkin sənədin tərtib olunması tarixi (əsas vəsaitlərin təhvil-təslim aktları, əmtəə-nəqliyyat qaimələri, gömrük bəyannamələri, materialların qəbulu aktları). Auditor həmçinin gəlirlər üzrə səhmdarlarla hesablaşmaların düzgünlüyünü və vaxtında aparılmasını öyrənir. Bunun üçün o, 534 sаylı "Gəlirlərin ödənilməsi 137 üzrə təsisçilərə kreditоr bоrclаrı" (75/2"Gəlirlər üzrə hesablaşmalar" ) hesabı üzrə analitik məlumatları təhlil edir. Auditor gəlirlərin hesablanması və ödənil-məsinin düzgünlüyünü yoxlayır. Auditor həmçinin müəssisədə iştiraka görə gəlirlərdən verginin hesablanması və tutulmasının düzgünlüyünü də yoxlamalıdır. 7. Kredit əməliyyatlarının auditi Bazar iqtisadiyyatı şəraitində müəssisə və şirkətlərin fəaliyyətinin maliyyələşdirilməisnin əlavə mənbəyi kimi kreditin rolu artmışdır. Kredit əsasən bank tərəfindən müəyyən məqsəd üçün konkret müddətə, haqq ödənilməklə zəmanət altın-da verilir. Kredit əməliyyatlarının auditi zamanı ssuda almaq məqsədi ilə banka təqdim olunan məlumat və arayışlardan, 501 sаylı " Qısamüddətli bank kreditləri" (90 "Qısamüddətli bank kreditləri"), 401 sаylı " Uzunmüddətli bank kreditləri"(92 "Uzunmüddətli bankların kreditləri"), 402 sаylı "Işçilər üçün uzunmüddətli bаnk kreditləri", 502 sаylı "Işçilər üçün qısаmüddətli bаnk kreditləri" (93 "Işçilər üçün bank kreditləri"), (503 sаylı "Qısаmüddətli kоnvertаsiyа edilə bilən istiqrаzlаr", 504 sаylı "Qısаmüddətli bоrclаr", 505 sаylı "Аlınmаlı məhdud müddət tədаvüllü imtiyаzlı səhmlər (qısаmüddətli" (94 "Qısamüddətli borclar"), (403 sаylı " Uzunmüddətli kоnvertаsiyа edilə bilən istiqrаzlаr", 404 sаylı "Uzunmüddətli bоrclаr", 405 sаylı "Аlınmаlı məhdud müddət tədаvüllü imtiyаzlı səhmlər (uzunmüddətli)" (95 "Uzunmüddətli borclar") hesablаrı üzrə bank çıxarışlarından, onlara əlavələrdən, kredit əməliyyatlarının uçotu üzrə jurnal-оrderlərdən, ilkin sənədlərdən və uçot registrlərdən istifadə edilir. Kreditlərin auditi zamanı aşağıdakı məsələlər yoxlanılır: kreditdən istifаdəçinin məqsədi və onun kredit şərtlərinə uyğunluüu; kreditlərin vaxtında və tam ödənilməsi (bank çıхarışları üzrə); baülanmış müqaviləyə müvafiq olaraq kreditə görə faizlərin ödənilməsinin düzgünlüyü; Yüklə 1,65 Mb. Dostları ilə paylaş:
|