192
121
İm Luitqard (almanca Luitgard Im; rusca Луитгард Им) – məşhur alman
kino və teatr aktrisası.
Şəkil 119. Luitqard İm (Luitgard Im). 1930-cu ilin 12 yanvarında doğulmuş,
1997-ci ilin 21 fevralında 67 yaşı tamam olandan təxminən ay yarım sonra vəfat etmişdir.
122
Trenajor (rusca тренажѐр) – müxtəlif şəraitlərdə və yaxud yüklərə məruz
qoyulduqda obyekti idarə etmək və onunla əlaqədar vərdişləri təkmilləşdirmək üçün tədris-
təlim qurğusudur. İngiliscə train – məşq etmək, öyrənmək, məşq etdirmək, öyrətmək
deməkdir. Təyinatına görə təlim və idman trenajorları fərqləndirilir. İdman trenajorları çox
vaxt ayrıca zallarda təşkil edilir. Odur ki, belə yerlərə trenajor zalları deyilir.
123
Sergey Sergeyeviç Korsakov 1854-cü ilin 22 yanvarında Qus-Xrustal
şəhərində anadan olmuşdur. S. S. Korsakov ulu babalarından irsən aldığı kökəlməyə
meyllilik ucbatından bədən çəkisinin artıq olmasından və bunun nəticəsində ürək-damar
sistemi xəstəliklərindən əziyyət çəkmişdir. 1898-ci ilin 20 iyununda 44 yaşında ikən
məzuniyyət götürüb Voloqdaya gedərkən yolda ürək tutması (birinci infarkt) olmuş, yerli
xəstəxanada beş gün yatdıqdan sonra Moskvaya qayıtmış, burada müalicə həkimləri onda
«ürəyin piylənməsini» müəyyən etmişlər. Elə həmin ilin iyul ayının ortalarında
Korsakovda ikinci ürək tutması olmuşdur. Kəskinləşən xəstəlik universitet tələbələrilə
praktik məşğələləri aparmaqdan azad olmaq üçün ərizə verməsinə məcbur etmişdir. 1899-
cu ilin iyununda Sergey Korsakov mütəxəssislərlə məsləhətləşmək üçün Vyana şəhərinə
yollanmışdır. Orada xəstədə piylənmə və miokarditlə əlaqədar olan ürək hipertrofiyası
aşkara çıxarılmışdır. Vyanadan Roqas şəhərinə gedən alim orada doktor Bayali
institutunda vanna qəbul etmiş və gimnastik tapşırıqlar yerinə yetirmişdir. Sərhəd xaricində
1899-cu ilin 25 avqustuna qədəq qalan S. S. Korsakov özündə xeyli yaxşılaşma hiss
etmişdir. Lakin 1900-cü il başlayan kimi vəziyyəti yenidən pisləşmiş və 22 yanvarda
193
özünün 46-cı ad gününü yataqda keçirmişdir. S. S. Korsakov 1900-cü ilin 1 mayında
paytaxt Moskvada dünyasını dəyişmişdir.
Şəkil 120. Sergey Sergeyeviç Korsakov (1854–1900). Müxtəlif illərdə
çəkdirdiyi şəkillər
124
Seluyko Valentina Mixaylovna (rusca Валентина Михайловна Целуйко) –
həm psixoloji, həm də pedaqoji elmlər namizədi, Volqoqrad Dövlət Pedaqoji
Universitetinin təhsil və inkişaf psixologiyası kafedrasının dosenti.
Şəkil 121. Valentina Mixaylovna Seluyko
125
Mənbələrin bəzisində verilən məlumata görə, Andronik Birinci Komnin
1118-ci ildə doğulmuşdur. Ancaq başqa mənbələrdə onun 1123-cü ildə dünyaya gəldiyi
göstərilmişdir. Birinci İsaak Komninin oğlu olan Andronik imperatriça Mariyaya qarşı
üsyan qaldıraraq hakimiyyəti ələ keçirmiş, 1183-cü ildən Komninlər sülaləsindən
imperator olmuşdur. Komninlər sülaləsinin Konstantinopol taxt-tacında əyləşən sonuncu
nümayəndəsi kimi tarixə düşmüşdür. Konstantinopolun varlı dairələrinə (şəhər
194
zadəganlarına) arxalanan Birinci Andronik başlıca olaraq demaqoqluq və amansız
terrorçuluq yolu ilə feodal pərakəndəliyi meyllərinə qarşı mübarizə aparır, bürokratik
aparatın möhkəmlənməsinə çalışır, məmurların vəzifədən sui-istifadə etmələrinin qarşısını
almaq və korrupsiyanı (rüşvətxorluğu) ləğv etmək məqsədilə ağır cəzalar tətbiq edir,
Qərblə ticarət əlaqələrinin qurulması məqsədilə bir sıra tədbirlər həyata keçirirdi. Birinci
Andronik Komninin dövründə Dalmasiyanı, Dunay çayı boyunca yerləşən strateji
cəhətdən mühüm ərazilər və Kipr adası itirilmiş, Bizans süqut etməyə başlamışdır. Siciliya
normanları Fessalonikanı ələ keçirərək qarət etdilər. Normanlarla müharibədə Birinci
Andronikin müvəffəqiyyətsizliyindən istifadə edən Konstantinopol aristokratiyası üsyan
qaldırdı. Nəticədə Birinci Andronik Komnin devrildi (taxtdan salındı) və 1185-ci ilin 12
sentyabrında edam olundu.
126
Basilevs (rusca басилевс; yunanca basileus) – Qədim Yunanıstanda Miken
epoxasında böyük olmayan yaşayış məskəninin idarəedicisi, Homer dövründə hərbi gücü,
kahini və məhkəmə hökuməti olan tayfa və yaxud tayfa birliklərinin başçısı (bir monarx
olaraq ilk vaxtlar seçilirdi, sonralar irsən ötürüldü), orta əsrlərdə Bizans imperatorlarının
rəsmi titulu, həmçinin Skif və Bosfor çarlığı hökmdarları. Onu həmçinin «basiley»,
«bazilevs», «vasilevs» də adlandırırdılar.
Şəkil 122. Bizans imperatoru Birinci Andronik Komnin (Andronikos I
Komnenos).
127
Qalife Qaston Aleksandr Ogüst de (Gaston Alexandre Auguste de Galliffet) –
markiz, fransız kavaleriya generalı, Paris kommunasının cəlladı, hərbi nazir. Ayrı-ayrı
ədəbiyyatlarda Qaliffe, Qallife, Qalliffe kimi də yazılır. 1830-cu ilin 23 yanvarında
Fransanın paytaxtı Paris şəhərində anadan olmuş, 1909-cu ilin 8 iyulunda elə həmin
şəhərdə vəfat etmişdir.
195
Şəkil 123. Qaston Aleksandr Ogüst de Qalife (Gaston Alexandre Auguste de
Galliffet; 1830–1909). Müxtəlif illərdə çəkdirdiyi şəkillər
128
«Tezötən çaxotka» dedikdə vərəm xəstəliyinin çox tez inkişaf edən, qısa vaxt
ərzində ölümlə nəticələnən forması başa düşülür.
129
Marks Karl Henrix (almanca Karl Heinrich Marx; rusca Карл Генрих
Маркс; 1818–1883) – məşhur alman filosofu, sosioloq, iqtisadçı, yazıçı, şair, siyasi
jurnalist və ictimai xadim.
Şəkil 124. Karl Henrix Marks (Karl Heinrich Marx) 1875-ci ildə
Dostları ilə paylaş: |