Tirik vaksinalar: Tirik vaksina-bu mikroorganizmlarni virulentligini kuchsizlantirilgan xolda olingan vaksina bo‘lib, immun xossasiga ega. CHinchechak,
toun, qizamiq, epidemik parotit, shol, kuydirgi, sil va tulyarimiya kasalliklarining vaksinasi kiradi.
Korpuskulyar yoki o‘ldirilgan vaksinalar: mikroblarni fizik kimyoviy usullar bilan o‘ldirib olinadi.
Anatoksinlar: Bu ekzotoksinlarga 0,3% li formalin qo‘shib 38 - 400S termostatda 30 kun saqlanadi. Natijada toksinning zaxarlilik xususiyati yo‘qolib, antigenlik va immunogenlik xususiyati saqlanib qoladi. Ularga: bo‘g‘ma, qoqshol, stafilakokk va vabo kasalliklarining vaksinasi kiradi.
Kimyoviy va suniy vaksinalar: Kimyoviy usullar yordamida bakteriya xujayrasidan yuqori darajadagi immunogenlik xususiyatiga ega bo‘lgan antigenlarni ajratib olib tayyorlanadi. Ularga qorin tifi kasalliklarining vaksinasi kiradi.
Gen injeneriyasi bilan olinadigan vaksinalar: Bu yo‘nalish bo‘yicha olinadigan omillar keyingi 10 - 15 yil ichida rivojlandi.
Vaksinalar: teri ustiga, teri ostiga, muskul orasiga, og‘iz orqali, burun, tomoq shilliq qavatlariga, yuqori nafas yo‘llariga immunizatsiya qilinadi. Emlash yoshga, epidemiologik holatga ko‘ra o‘tkaziladi.
O‘zbekiston Respublikasida 2002-2013 yillar ichida qo‘llangan profilaktik emlash rejasi:
Yoshi
|
Vaksina nomi
|
1 kun
|
VGV – 1
|
2-5 kun
|
BSJ -1 , OPV-O
|
2 oylik
|
AKDS -1,OPV-1, VGV-2+XIB-1
|
3 oylik
|
AKDS-2,OPV-2, VGV-3+XIB-2
|
4 oylik
|
AKDS-3 , OPV-3, VGV-4+XIB-3
|
12 oylik
|
KPK-1
|
16 oylik
|
AKDS -4,OPV-4
|
6 yosh
|
KPK-2
|
7 yosh (1 sinf)
|
BSJ-2, ADS-M, OPV-5
|
16-17yosh(10 sinf)
|
ADS-M-6
|
Izoh: VGV –gepatit V ga qarshi, BSJ –silga qarshi, OPV-sholga qarshi, AKDS – ko‘kyo‘tal, bo‘g‘ma va qoqsholga qarshi, KPK- qizamiq-parotit-qizilchaga qarshi, XIB- Xib infeksiyasiga qarshi, ADS-M bo‘g‘ma va qoqsholga qarshi kuchsizlantirilgan vaksina.
2014 yildan 2 va 3 oylik bolalarga rotaviruslarga qarshi vaksina tatbiq etilishi ko‘zda tutilgan.
Dostları ilə paylaş: |
