Kiberxavfsizlik asoslari “ fanidan mustaqil ish-2 Bajardi: Ahmadjonov A. Qabul qildi: Rustamov A. Qarshi 2023 reja

Kompyuter viruslari va viruslardan himoyalanish usullari

Kompyuter viruslari va ularning klassifikatsiyalari.
Barcha kompyuter viruslari quyidagi alomatlari bo’yicha klassifikatsiyalanishi mumkin:
• yashash muhiti bo’yicha;
• yashash muhitining zaxarlanishi bo’yicha;
• zararkunandalik ta‘sirning xavfi darajasi bo’yicha;
• ishlash algoritmi bo‗yicha.
Yashash muhiti bo’yicha kompyuter viruslari quyidagilarga bo’linadi:
• tarmoq viruslari;
• fayl viruslari;
• yuklama viruslar;
• kombinatsiyalangan viruslar.
Fayl viruslari bajariluvchi fayllarga turli usullar bilan kiritiladi (eng ko’p tarqalgan viruslar xili), yoki fayl yo’doshlarni (kompan‘on viruslar) yaratadi yoki faylli tizimlarni (linkviruslar) tashkil etish xususiyatidan foydalanadi.
Yuklama viruslar o’zini diskning yuklama sektoriga (boot sektoriga) yoki vinchesterning tizimli yuklovchisi (Master Boot Record) bo’lgan sek torga yozadi. Yuklama viruslar tizim yuklanishida boshqarishni oluvchi dastur kodi vazifasini bajaradi.
Makroviruslar axborotni ishlovchi zamonaviy tizimlarning makro dasturlarini va fayllarini, xususan MicroSoft Word, MicroSoft Excel va h. kabi ommaviy muharrirlarning fayl xujjatlarini va elektron jadvallarini zaharlaydi. Tarmoq viruslari o’zini tarqatishda kompyuter tarmoqlari va elektron pochta protokollari va komandalaridan foydalanadi. Ba‘zida tarmoq viruslarini "qurt" xilidagi dasturlar deb yuritishadi. Tarmoq viruslari Internet qurtlarga (Internet bo’yicha tarqaladi), IRCqurtlarga (chatlar, Internet Relay Chat) bo’linadi.
Yashash muhitining zaxarlanishi usuli bo’yicha kompyuter viruslari quyidagilarga bo’linadi:
• rezident; • rezident bo’lmagan;
Rezident viruslar faollashganlaridan so’ng to’laligicha yoki qisman yashash muhitidan (tarmoq, yuklama sektori, fayl) hisoblash mashinasining asosiy xotirasiga ko’chadi. Bu viruslar, odatda, faqat operatsion tizimga ruxsat etilgan imtiyozli rejimlardan foydalanib yashash muhitini zaxarlaydi va ma‘lum sharoitlarda zararkunandalik vazifasini bajaradi.
Foydalanuvchining informatsion resurslari uchun xavf darajasi bo’yicha kompyuter viruslarini quyidagilarga ajratish mumkin:
• beziyon viruslar;
• xavfli viruslar;
• juda xavfli viruslar;