|
Kimyoviy texnologiya fanini paydo bo`lishi va respublikamizda rivojlanishi. Reja
|
səhifə | 5/10 | tarix | 29.11.2023 | ölçüsü | 1,66 Mb. | | #141440 |
| 1 maruza.Texnologiya Emirilish davri kelib ilm-fan markazi Evrupaga ko`chgach, birinchi ko`zga ko`ringan alkimyogarlar Alberd Bolshtedskiy va Rojer Bekon bo`ldi. Bu davrda sulfat kislotasi va boshqa mineral kislotalar kashf etildi. Mineral kislotalar insoniyat uchun oltindan afzal edi. Agar oltin noyob metall bo`lmasa edi, u shunchalik qimmatga ega bo`lmagan bo`lar edi. Mineral kislotalar qiymati esa ularning arzonligi va olinishi osonligi bilan yuqoridir. Lekin afsus, mineral kislotalar olinishi odamlarda etarli ta`surot qoldirmadi va ular oltinni sintezlash yo`lini izlashni davom etaverdilar. - Emirilish davri kelib ilm-fan markazi Evrupaga ko`chgach, birinchi ko`zga ko`ringan alkimyogarlar Alberd Bolshtedskiy va Rojer Bekon bo`ldi. Bu davrda sulfat kislotasi va boshqa mineral kislotalar kashf etildi. Mineral kislotalar insoniyat uchun oltindan afzal edi. Agar oltin noyob metall bo`lmasa edi, u shunchalik qimmatga ega bo`lmagan bo`lar edi. Mineral kislotalar qiymati esa ularning arzonligi va olinishi osonligi bilan yuqoridir. Lekin afsus, mineral kislotalar olinishi odamlarda etarli ta`surot qoldirmadi va ular oltinni sintezlash yo`lini izlashni davom etaverdilar.
- XVII asrga kelib alkimyoni ahamiyati kamayib, kimyo mazmunan hozirgi davrdagi tushunchaga yaqinlashib qoldi. Rossiyada bu davrda M.V.Lomonosov, A.M.Butlerov, D.I.Mendeleev kabi kimyogarlar faoliyat ko`rsatayotgan edilar. Lekin chor Rossiyasining kimyo sanoati kimyoviy mahsulotlar ishlab chiqarish bo`yicha hali qoloq edi.
O`zbekiston sobiq Ittifoqning boshqa xududlariga nisbatan yoqilg`i–energiya va xom ashyo resurslarining mutanosibligi bilan ajrab turadi. Ko`mir va tabiiy gazning katta jamgarmalari elektroenergiyadan arzonroq bo`lgan issiqli energiyasi bilan ta`minlaydi. Bizga ma`lumki kimyoviy jarayonlar ko`p miqdorda energiyani sarflaydi, chunki ko`pincha reaksiya tezligi harorat ko`tarilishi bilan oshadi. Bug`latish, quritish, konsentrlash kabi jarayonlar ham ko`p issiqlik energiyasini sarflaydi. - O`zbekiston sobiq Ittifoqning boshqa xududlariga nisbatan yoqilg`i–energiya va xom ashyo resurslarining mutanosibligi bilan ajrab turadi. Ko`mir va tabiiy gazning katta jamgarmalari elektroenergiyadan arzonroq bo`lgan issiqli energiyasi bilan ta`minlaydi. Bizga ma`lumki kimyoviy jarayonlar ko`p miqdorda energiyani sarflaydi, chunki ko`pincha reaksiya tezligi harorat ko`tarilishi bilan oshadi. Bug`latish, quritish, konsentrlash kabi jarayonlar ham ko`p issiqlik energiyasini sarflaydi.
- Kimyo sanoati jumhuriyatda rivoj topganligini yana bir sababi uning mahsulotiga ehtiyoj o`z joyida katta. Jumhuriyatning tabiiy sharoiti shundayki, unda konstruksion materiallar, ayniqsa ishchi yog`och tanqis. Shuning uchun plastmassalar va kimyoviy tolalarni ishlab chiqarishi jon boshiga Sharqiy Sibir va Urallarga nisbatan balandroq.
-
Dostları ilə paylaş: |
|
|