Kimyoviy texnologiya fanini paydo bo`lishi va respublikamizda rivojlanishi. Reja

Demak kimyoviy texnologiya – xom-ashyoni kerakli mahsulotga kimyoviy qayta ishlash jarayonini boshqarish masalalarini hal qiladigan bilim va amaliyot sohasi hisoblanar ekan.

• Demak kimyoviy texnologiya – xom-ashyoni kerakli mahsulotga kimyoviy qayta ishlash jarayonini boshqarish masalalarini hal qiladigan bilim va amaliyot sohasi hisoblanar ekan.
• Ishlab chiqarish turlarining nihoyatda ko`pligi texnologiyani turlarga bo`lishini taqozo etadi.
• Texnologiya mahsulotlarining tovar ko`rsatkichiga ko`ra: metallar, mineral o`g`itlar, yoqilg`ilar, qurilish materiallari, oziq-ovqat mahsulotlari texnologiyasi, engil sanoat mahsulotlari texnologiyasi (buni xalq iste`mol buyumlari texnologiyasi ham deyiladi); xom ashyo ko`rsatkichiga ko`ra : mineral, o`simlik va hayvonot xom ashyolarini qayta ishlash texnologiyasiga; ishlab chiqarish bosqichiga ko`ra: davriy, uzluksiz va bosqichli texnologiyalarga bo`linadi.
• Kimyoviy texnologiya fani ishlab chiqarishning u yoki bu sanoat tarmog`iga kirishidan qat`iy nazar sodir bo`layotgan barcha kimyoviy jarayonlarni o`rganishdan iborat. Masalan, tabiiy tolani bo`yash jarayoni, teridan charm mahsulotlari olinishi, neft va gazni qayta ishlab, undan yoqilg`i va kimyoviy mahsulotlar olish kimyoviy texnologiyaga taaluqlidir.

Lekin ko`pincha, Kimyoviy texnologiya fani – deyilganda kimyoviy mahsulotlar ishlab chiqarish, ya`ni kimyo sanoatining mahsulotlarini o`rganadigan fan deb tushuniladi. Kimyoviy texnologiya kimyoviy jarayonlar, kimyoviy qurilmalar hamda barcha jarayonlarning uzviy bog`liqligini o`rganadi va kimyoviy texnologik tizim deyiladi.

• Lekin ko`pincha, Kimyoviy texnologiya fani – deyilganda kimyoviy mahsulotlar ishlab chiqarish, ya`ni kimyo sanoatining mahsulotlarini o`rganadigan fan deb tushuniladi. Kimyoviy texnologiya kimyoviy jarayonlar, kimyoviy qurilmalar hamda barcha jarayonlarning uzviy bog`liqligini o`rganadi va kimyoviy texnologik tizim deyiladi.
• Hayvon terilarini qayta ishlash vaqtida mexanik va kimyoviy texnologik jarayonlar bajariladi. Hayvon terilariga bittalab yoki umumiy partiyalar bilan ishlov beriladi. Texnologik jarayon davomida bittalab ishlov berishdan, partiyalab ishlov berishga va partiyalab ishlov berishdan bittalab ishlov berishga bir necha marotaba o`tiladi. Bu jarayonlarning ba`zilari kimyoviy texnologik jarayonlarga kirsa, ba`zilari mexanik texnologik jarayonlarga kiradi.
• Masalan,charm va mo`yna olishda kimyoviy texnologik jarayonlar: oshlash, to`ldirish, bo`yash bo`lsa, mexanikaviy texnologik jarayonlarga: maydalash, teri to`qimasini ikkiga bo`lish, randalash va hokazo kiradi.