Fisher-Tropsh sintezi bo’yicha kimyoviy mahsulotlar ishlab chiqarish
texnologiyalari: Fisher-Tropsh texnologiyasi, Sasol texnologiyasi Syntroleum
texnologiyasi.
Sasol texnologiyasining birinchi bosqichida havodan kislorod olinadi.
Boshqa texnologiyalarda havoni separastiyalash talab etilmaydi. Syntroleum
texnologiyasida sintez-gaz olishda kislorod o’rniga havo ishlatiladi.
Fisher-Tropsh texnologiyasi va Sasol texnologiyasining ikkinchi bosqichida metan
parstial oksidlanadi. Bu jarayonda katalizator ishlatilmaydi.
Syntroleum texnologiyasining ikkinchi bosqichida qo’zg’almas qatlamli
katalizator bo’lgan po’lat trubada aralashma qizdirilgan metan bug’i bilan bug’
reformingi amalga oshiriladi. Avtotermik reforming havo yordamida olib boriladi
(azot yordamchi mahsulot sifatida jarayonning davomiga yuboriladi).
Uchinchi bosqich barcha texnologiyalarda Fisher-Tropsh sintezi olib
boriladi. Vodorod va uglerod monooksidi sintezi qo’zg’almas qatlamli temir yoki
kobalt katalizatori ishtirokida amalga oshiriladi. Sasol reaktorida reakstiya uch
fazali sistemada olib boriladi: sintez-gaz pufakchalari yuqorimolekulyar parafin
aralashmalari va temir katalizatori bo’laklari orqali o’tadi. Bu texnologiyada
parafin olinadi.
Syntroleum jarayonida Fisher-Tropsh reaktorida mavhum qaynash qatlamli
kobalt katalizatori qo’llaniladi. Reakstiya katalizator bo’laklarini sintez-gaz bilan
aralashishi orqali boradi, so’ngra katalizator mahsulotdan ajratiladi
Barcha texnologiyalar to’rtinchi bosqichida sintez mahsulotlari sifatini
oshirish maqsadida gidrokrekinglanadi va ajratish uchun rektifikastiya jarayoniga
beriladi. Gidrokreking qurilmasida yuqorimolekulyar parafinlar vodorod
ishtirokida tarmoqlanib, kichik molekulyar massaga ega bo’lgan uglevodorodlarni
hosil qiladi. Olefinlarni vodorod bilan to’yinishi natijasida parafinlar va
izoparafinlar hosil bo’ladi.