Kitab Azərbaycanın kənd təsərrüfatının inkişafında və təşəkkül tapmasında misilsiz
Yüklə 7,67 Mb. Pdf görüntüsü
|
14 “Aqrolizinq” ASC v ə digər təşkilatlar tərəfindən gətirilmiş mineral gübr
ələrin torpaq mülkiyyətçilərinə və dövlət müəssisələrinə güzəştli satışı istiqam
ətində məqsədyönlü tədbirlər görülmüş, onların kənd təsərrüfatı bitkiləri altına verilməsində istehsalçılara lazımi tövsiyyələr verilmişdir. 2012-ci ild ə “Kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalçısı olan hüquqi və fiziki şəxslərə hər hektar əkin sahəsinin becərilməsində istifadə etdiyi yanacaq və motor yağlarına görə dövlət tərəfindən büdcə vəsaiti hesabına 40 manat yardım verilm əsi, habelə “Aqrolizinq” Açıq Səhimdar Cəmiyyəti və digər hüquqi və fiziki şəxslər tərəfindən istehsalçılara satılan gübrələrin dəyərinin 50 faizinin dövlət t ərəfindən ödənilməsinin təmin edilməsi üzrə Respublika Komissiyası”ndan keçmiş 90,8 min tondan çox mineral gübrələr kənd təsərrüfatı məhsullarına güz
əştli qiymətlərlə satılmışdır ki, buna görə dövlət büdcəsindən satıcı təşkilatlara 20,1 milyon manat öd ənilmişdir. Respublika üzrə satılmış gübrələrin 68 faizini azotlu, 12 faizini fosforlu, 0,6 faizini kaliumlu v ə 19,4 faizini mürəkkəb gübrələr t əşkil etmişdir. M əhsul istehsalçılarına göstərilən xidmət hesabına Şəmkir, Şəki, Samux, B ərdə, Beyləqan, Saatlı, Sabirabad, Tərtər rayonlarının taxılçıları hər hektardan 30,8 – 38,2 sentner m əhsul götürmüşlər ki, bu da orta respublika göstəricisindən 4,5 – 11,9 sentner yüks əkdir.
2012-ci ild ə Şəki taxılçıları qarğıdalı daxil edilmədən 256,5 min ton, C əlilabad 131,2 min ton, Neftçala 102,2 min ton, Ağsu 102,7 min ton, Füzuli 101,3 min ton taxıl istehsal edərək fərqlənmişlər. Kartof istehsalında Tovuz, Cəlilabad, Gədəbəy, Şəmkir, Masallı rayonlarının, tərəvəz istehsalında Ağdam, Astara, Göyçay, Xaçmaz, Bərdə, L ənkəran, Biləsuvar, Masallı, Şəmkir, Ağdaş rayonlarının istehsalçıları f ərqlənmişlər. Ölkə üzrə istehsal olunan kartofun 66,1 faizi, tərəvəzin 56,4 faizi müvafiq olaraq h əmin rayonların payına düşür. Az ərbaycan Respublikası regionlarının sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramının icrasına uyğun olaraq bölgələrdə yeni meyvə və üzüm bağlarının salınması davam etdirilir. 2012-ci ild ə 810 min ton meyvə məhsulları istehsal edilməklə, bu m əhsulların yığımında Quba (118,4 min ton), Xaçmaz (91,5 min ton), Göyçay (65,6 min ton), Şəmkir (60,0 min ton) rayonları daha çox fərqlənmişlər. Şəmkir, Tovuz, Samux, Ağstafa, Cəlilabad, Salyan, İsmayıllı, Ağsu, Şamaxı və Xaçmaz rayonlarında isə üzüm istehsalı yüksəlmişdir. Ölk
ədə istər kartofun, istərsə də tərəvəz-bostan və meyvə məhsullarının t ələbatdan xeyli artıq istehsal edilməsi bu məhsulların xarici dövlətlərə ixrac olunması imkanlarını da artırmışdır. 2012-ci il oktyabr 1-i vəziyyətinə ölkədən k ənara 58,7 min ton kartof, 41,7 min ton tərəvəz, 0,3 min ton bostan, 70,5 min ton müxt əlif meyvə məhsulları ixrac edilmiş, ölkəyə 130,3 milyon ABŞ dolları miqdarında vəsait daxil olmuşdur. 2012-ci ild ə pambığın əkin sahəsi əvvəlki ilə nisbətən 13,6 min hektar azalaraq c əmi 29,2 min hektar təşkil etmişdir. Lakin, həmin sahələrin bec
ərilməsinə diqqət artırılmış, nəticədə hər hektardan 19,5 sentner, cəmi isə 56,9 min ton m əhsul yığılmışdır. Ötən illə müqayisədə hektardan 4,0 sentner artlq
15 m əhsul götürülmüşdür. Gələcəkdə xam pambığın alış qiymətinin qaldırılması onun istehs alının artmasına səbəb ola bilər. “Toxumçuluq haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununa dəyişiklik v ə əlavələr edilməsi barədə” Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2007-ci il 12 mart tarixli 546 nömr əli Fərmanının icrasını təmin etmək məqsədi ilə Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2007-ci il 25 iyun tarixli 103 nömrəli qərarı ilə “Toxumçuluq v ə tinglik təsərrüfatlarından satılan 1-ci və 2-ci reproduksiyalı toxumlara v ə tinglərə görə dövlət büdcəsindən təsərrüfatlara subsidiyanın öd ənilməsi Qaydası”na əsasən 2012-ci ildə toxum istehsalçılarına 1-ci və 2-ci reproduksiyalı toxum və ting satışına görə 7,3 milyon manat subsidiya ödənilmiş, 2013-cü il üçün toxumluq sah ələrin genişləndirilməsi və toxum istehsalının artırılması üçün indidən lazımi tədbirlər görülür. Bu m əqsədlə özəl toxumçuluq təsərrüfatlarına kənd təsərrüfatı bitkilərinin yeni sortları və toxumları barədə məlumatlar çatdırılmış, torpaq-iqlim şəraitinə uyğun seçim etmələri tövsiyə olunmuşdur. Son ill ər Dövlət toxumçuluq təsərrüfatları ilə yanaşı özəl toxumçuluq t əsərrüfatlarına diqqət və qayğının, habelə, nəzarətin artırılması təsərrüfatların t əkmilləşdirilməsinə, toxum istehsalının, xüsusi ilə, taxıl toxumu istehsalının artırılmasına səbəb olmuşdur. 2012-ci ildə 97 fiziki və hüquqi şəxsə şəhadətnamə verilmişdir ki, onun da 69-u yenidən qeydiyyata düşənlər, 28-i isə ilk dəfə qeydiyyata götürül ənlərdir. Ümumiyyətlə, respublika üzrə cəmi 381 özəl toxumçu v ə ting istehsalı ilə məşğul olur. 2012-ci ild ə dövlət və özəl toxumçuluq təsərrüfatları üzrə cəmi 198,3 min ton taxıl toxumu istehsal edilmiş, səpin tələbatı tam yerinə yetirilmişdir. İstehsal olunmuş taxıl toxumunun 147,9 min tonu buğda, 50,4 min tonu arpa toxumu olmaqla, c əmi toxumun 40 tonunu orijinal, 240 tonunu superelit, 1461 tonunu elit, 42742 tonunu R 1 , 83021 tonunu R 2 v
ə 70775 tonunu R 3
reproduksiyalı toxumlar t əşkil etmişdir. Toxum istehsalının 66,9 faizi özəl toxumçuluq təsərrüfatlarının, 1,1 faizi Aqrar Elm M ərkəzinin, 2,5 faizi DKTİM MMC-lərin, 29,5 faizi isə ayrı-ayrı fiziki v ə hüquqi şəxslərin payına düşür. “2008 – 2015-ci ill ərdə Azəırbaycan Respublikasında əhalinin ərzaq m əhsulları ilə etibarlı təminatına dair Dövlət Proqramı” və “Azərbaycan respublikası regionlarının sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı (2009 – 2013-cü ill
ər)” müddəalarına uyğun olaraq 2013-cü ilin məhsulu üçün kənd təsərrüfatı m əhsuları istehsalçıları tərəfindən mühüm tədbirlər həyata keçirilir. Belə ki, artıq 2012- ci il dekabrın 27-i vəziyyətinə 2013-cü ilin məhsulu üçün 997,4 min hektarda d ən üçün payızlıq taxıl səpilmişdir ki, onun da 690,5 min hektarını buğda, 306,9 min hektarını arpa təşkil edir. 2011-ci il dekabrın 27-i ilə müqayisədə 2012-ci ilin h əmin dövrünə dən üçün taxıl səpini 4,3 faiz, o cümlədən buğda səpini 0,2 faiz, arpa s əpini 14,8 faiz artırılmışdır. 2012-ci ild ə əhalinin bitkiçilik məhsullarına olan tələbatı taxıl üzrə 81,5 faiz, kartof üzr ə 172,6 faiz, tərəvəz-bostan məhsulları üzrə 174,7 faiz, meyvə üzrə 176,9 faiz öd ənilmişdir. Qeyd etmək lazımdır ki, buğdada 3 faiz itki – 55,4 min ton, toxum üçün 12 faiz sığorta fondu ilə birlikdə - 170,0 min ton, heyvan yemi üçün 258,0 min ton, kartofda 3 faiz itki – 29 min ton, toxum üçün 198,5 min ton, yem Yüklə 7,67 Mb. Dostları ilə paylaş:
|