Kitab Azərbaycanın kənd təsərrüfatının inkişafında və təşəkkül tapmasında misilsiz
Yüklə 7,67 Mb. Pdf görüntüsü
|
4 q ərarlar qəbul olundu. Göstərilən qərarların respublikada icrası nəticəsində 1981 – 1985-ci ill ərdə kənd təsərrüfatının ümumi məhsulu 2,5 dəfə artdi, taxılçılıqda istehsal 1,7 d əfə artaraq 1240 min ton, tərəvəzçilikdə 2,4 dəfə artaraq 891,0 min ton, pambıqçılıqda 2,2 dəfə artaraq 707,0 min ton, tütünçülükdə 2,7 dəfə artaraq 57,0 min ton, çayçılıqda 3,2 dəfə artaraq 29,0 min ton, meyvəçilikdə 3,8 dəfə artaraq 317 min ton, üzümçülükd ə 7,9 dəfə artaraq 1829,2 min ton oldu. Kənd t əsərrüfatının bütün sahələrində olan irəliləyişlər Azərbaycan kəndinin sosial- iqtisadi simasını kökündən dəyişdirdi, ölkə bütövlükdə aqrar-sənaye respublikasına çevrildi. Az ərbaycanın xalq təsərrüfatının bütövlükdə dinamik inkişafını təmin edən, respublikada qurub yaratmaq əzmini hər bir adamın həyat normasına çevrilm əsində, Azərbaycanı qısa bir tarixi dövr ərzində keçmiş SSRİ məkanında geri qalmış respublikadan birincilər sırasına çıxarmasında Heydər Əliyev bacarığının və tələbkarlığının əvəzolunmaz rolu olmuşdur. 90- cı illərin əvvəllərində Azərbaycan iqtisadiyyatı tam tənəzzülə uğramışdı. Bu t ənəzzül kənd təsərrüfatına daha çox təsir etmişdi. İstehsal strukturu dağılmış, neç ə nəslin zəhməti ilə yaradılmış potensial məhv olmaq həddinə gəlib çatmışdır. T əkcə 1990 – 1995-ci illər ərzində kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalı 58 faiz azalmışdır. Respublikanın kənd təsərrüfatını böhran vəziyyətdən çıxarmaq üçün mövcud olan böyük istehsal v ə iqtisadi potensialdan səmərəli istifadə edilməsi, k ənd təsərrüfatının spesifik xüsusiyyətlərini nəzərə almaqla iqtisadi mexanizm t əkmilləşdirilməli idi. Bunun üçün aqrar islahatların bazar münasibətlərinə keçilm əsi əsas istiqamət götürülməklə, köklü islahatların həyata keçirilməsi, müxt əlif təsərrüfat formalarının təşkili və mülkiyyət münasibətlərinin t əkmilləşdirilməsi, çevik qiymət, vergi və kredit siyasəti yeridilməsi, əkinçilik və heyvandarlığın dünya təcrübəsinin nailiyyətləri və elmi əsaslarla inkişaf etdirilm
əsi, idarəetmədə iqtisadi amillərə üstünlük verilməsi vacib idi. 1994-
cü ilin martında Prezidentin sarayında keçirilən müşavirədə Heydər Əliyev demişdir: “Bildiyiniz kimi respublikamız ağır iqtisadi-sosial böhran iç ərisindədir. Respublikanın iqtisadiyyatının və sosial həyatının bütün sahələrini bürüy ən bu böhran təəsüf ki, ildən-ilə dərinləşir, ölkənin həyatına onun mənfi təsiri gücl ənir. Mən respublikanın bu vəziyyətdə olması barədə öz fikirlərimi dəfələrlə demi şəm, təkrara ehtiyac yoxdur. Ancaq qısaca bir daha qeyd etmək istəyirəm ki, respublikanın böhran vəziyyətində, müharibə şəraitində olması müstəqil Az ərbaycanı həddindən ziyadə ağır vəziyyətə salmışdır. Bunlar hamısı əhalinin h əyat tərzinə mənfi təsir edir və ümumiyyətlə, Respublikanın bu günü və gələcəyi üçün çox böyük ç ətinliklər yaradır. Ancaq eyni zamanda xalqımız, ictimaiyyət bilm əlidir ki, Azərbaycanın daxili imkanları çox böyükdür, bütün böhran v əziyyətindən çıxmaq üçün mümkünatlar var. Biz bu imkanların hamısını işə salmalı, onlardan səmərəli istifadə etməli və respublikamızı bu ağır vəziyyətdən çıxarmalıyıq.” Heyd ər Əliyev vəziyyətdən çıxış yolunun birini də aqrar islahatların, əmlakın özəlləşdirilməsində görürdü. 5 Aqrar sah ədə islahatların aparılmasına və onun daha da dərinləşməsinə, mülkiyy
ət münasibətlərinin və sahibkarlığın formalaşdırılmasına dair yüzlərlə f ərman, sərəncam, qanun, qərar və digər normativ-hüquqi sənədlər qəbul olundu, aqrar bölm ədə yeni mülkiyyət münasinətlərinin formalaşdırılması və müxtəlif növ t əsərrüfat subyektlərinin, eyni zamanda, aqrar bölmədə dövlət himayəsinin istiqam ətləri və aqrar bazarın dövlət tənzimlənməsinin hüquqi əsasları yaradıldı. 1992 – 1995-ci ill ərdə kənd təsərrüfatında ümumi məhsul istehsalının həcmi orta hesa bla aşağı düşürdüsə, artıq 1996-cı ildən başlayaraq (1997-ci il istisna olmaqla) bu göst əricisi ilbəil artmağa başlamış, 1999 – 2001-ci illərdə uyğun olaraq 7,0; 12,1; 11,1 faiz artmışdır.
1995 – 2004-cü ill ərdə aqrar islahatları tənzimləyən bir çox qanun, fərman, s ərəncam, qərar və digər normatıv-hüquqi aktlar qəbul edilmişdir. 18 fevral 1995-ci ild ə qəbul olunmuş “Aqrar islahatların əsasları haqqında” qanun aqrar islahatın məqsəd və vəzifələrini, əsas iqtiqamətlərini və prinsiplərini mü əyyən etdi. Bu qanunla aqrar bölmədə yeni mülkiyyət münasibətlərinin formalaşdırılması və müxtəlif növlü təsərrüfat subyektlərinin yaradılmasının, eyni zamanda aqrar bölm əyə dövlət himayəsinin istiqamətləri və aqrar bazarın dövlət t ənzimlənməsinin hüquqi əsasları yaradılmışdır. “Sovxoz v ə kolxozların islahatı haqqında” qanunla islahatın obyektləri və subyektl əri, islahatı aparan orqanlar, əmlakın bölüşdürülməsi qaydası, ləğv olunan sovxoz v ə kolxozların bazasında müxtəlif təyionatlı müəssisələrin yaradılması və dig ər məsələlər hüquqi cəhətdən əsaslandırılmışdır. İslahatı aparmaq üçün Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2 mart 1995- ci il tarixli f ərmanı ilə Dövlət Aqrar İslahatı Komissiyası yaradıldı. Komissiyanın t ərkibinə nazirlik, komitə, şirkət rəhbərləri və alimlər daxil edildilər. Əmlakın ədalətli bölüşdürülməsini təmin etmək üçün Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 1997-ci il 10 yanvar tarixli fərmanı ilə “Kənd t əsərrüfatə müəssisələrində əmlakın bölüşdürülməsi və onun bir hissəsinin b ələdiyyə mülkiyyətinə verilməsi qaydaları” təsdiq olundu. “Sovxoz v ə kolxozların islahatı haqqında” qanunda aşağıdakı təşkilati- hüquqi formalar t əsərrüfatçılıq subyektləri kimi nəzərdə tutulmuşdur: -
ət kənd təsərrüfatı istehsalı müəssisələri; -
m əhdud məsuliyyətli müəssisə formasında fəaliyyət göstərən birgə t əsərrüfatlar, kooperativlər təsərrüfatlararası müəssisələr; -
s əhmdar cəmiyyətləri; -
f ərdi müəssisə formasında fəaliyyət göstərən kəndli (fermer) t əsərrüfatları; -
şərikli, payçı və şərikli müəssisə formasında fəaliyyət göstərən kənd t əsərrüfatı müəssisələri; -
əssisələr birliyi formasında fəaliyyət göstərən birliklər, assosiasiyalar v ə digərləri. Yüklə 7,67 Mb. Dostları ilə paylaş:
|