154
www.elkhan-suleymanov.az
ŞAMAxININ Millət vəkili
BiRiNci il
yalnız AŞPArlament Assambleyasının plenar iclası qəbul
edə bilər. Bütün bu səbəblərə görə mən ümumilikdə
insan Haqları və Hüquq komitəsi və xüsusilə onun
sədrinin qərəzli yanaşmasına tamamilə etiraz edirəm.
AŞPA üzvü kimi, Büro və insan Haqları və Hüquq
Məsələləri komitəsinin qərarlarına hörmət edilməsində
təkid edirəm. Düşünürəm ki, Azərbaycan rəsmiləri də
AŞPA-nın Bürosuna, eyni zamanda, ölkəmizə hüququn
aliliyinə hörmət edərək siyasi məhbus anlayışı ilə bağlı
kriteriyalar müəyyənləşməmiş, həmin məsələ ilə bağlı
AŞPA-nın plenar sessiyasında müvafiq konvensiyanın
və ya qətnamə qəbul edilməmiş hər hansı bir hesabatın
hazırlanmasının əleyhinədir
- Sizcə bu kriteriyalar kim tərəfindən hazırlanmalı-
dır? Bu işlər kimə həvalə olunmalıdır?
- Mən şəxsən hüquqi sənədin olmaması ilə yanaşı
iki məruzənin bir məruzəçiyə verilməsini absurd hesab
edirəm. Fikrimcə, məsələnin obyektiv, qərəzsiz və ayrı-
seçkiliyə yol vermədən həllinə nail olmaq üçün insan
Haqları və Hüquq komitəsi “siyasi məhbus” məsələləri
üzrə alt komitə yaradılması barədə qərar qəbul
etməlidir. Həmin alt komitənin üzvləri tərəfindən “si-
yasi məhbus”anlayışını və siyasi məhbusların müəyyən
edilməsi üçün kriteriyaları özündə ehtiva edən sənəd
layihəsi hazırlanmalıdır. Bu layihə AŞPA-nın plenar ses-
siyasında səsə qoyularaq qəbul edildikdən sonra AŞ-na
üzv olan 47 dövlətin hamısına şamil edilə biləcək hüqu-
qi sənəd olur. Həmin sənəd ya Avropa Şurasının müva-
fiq konvensiyası və ya AŞPA-nın qətnaməsi formasında
ola bilər. Yalnız AŞ çərçivəsində ümumtanınmış belə bir
sənəd qəbul edildikdən sonra, AŞ-na üzv ölkələrinin hər
hansı birində, o cümlədən Azərbaycanda, siyasi məhbus
olması ehtimalı olduqda, həmin ölkə üzrə məruzəçi
təyin edilə bilər. Alt komitə öz gələcək fəaliyyətini Av-
ropa Şurasına üzv ölkələrdə siyasi məhbus məsələləri
155
www.elkhan-suleymanov.az
ŞAMAxININ Millət vəkili
BiRiNci il
üzrə heç bir ayrı-seçkiliyə yol vermədən monitoriqlər
aparmaqla davam etdirməlidir. Mən millət vəkili olaraq
hər hansı digər orqan deyil, Avropa Şurası Parlament
Assambleyası tərəfindən rəsmi sənədin (konvensiya və
ya qətnamənin) qəbul edilməsi üçün təkidimdə qalıram
və növbəti iclaslarda da bu məsələni qaldıracağam. He-
sab edirəm ki, hər hansı konkret şəxs “siyasi məhbus”
anlayışı və meyarlarını özündə əks etdirən sənəd hazır-
laya bilməz, bu yalnız məsələ ilə bağlı onun fikirləri və
ya mövqeyi ola bilər. Bununla yanaşı, konkret şəxs belə
bir meyarlar hazırlasa belə, həmin ölkə üzrə məruzəçi
ola bilməz.
- AŞPA-nın bu günədək “siyasi məhbus” kriterisini
müəyyənləşdirməməsi hansı səbəblərdən irəli gəlir?
- Sirr deyil ki, iddia edilən siyasi məhbuslar proble-
mi yalnız Azərbaycanı deyil, Avropa Şurasına üzv olan
bir çox dövlətləri də narahat edən çox incə bir məsələdir.
Bir üzv dövləti ittiham etməyə cəhd məqsədilə qərəzli
yolla yaradılmış meyarların öz ölkələrində bir çox digər
halları mürəkkəbləşdirə bilməsindən qorxan digər
dövlətlərdən olan bir çox həmkarlarımızın narahatlığı
başa düşüləndir. Siyasi məhbus anlayışı kriterilərinin
müəyyənləşməsi ilə bağlı AŞPA qətnamə qəbul etdikdən
sonra qurumun əksər üzvləri Azərbaycanda iddia
edilən siyasi məhbuslara dair hesabatın hazırlanmasını
əhəmiyyətli hesab edərsə, mən bu fikrə qarşı çıxmaya-
cam. lakin bizim ikili standartların qurbanı olmamaq
hüququmuz var. Bizim haqqımız var ki, plenar iclas
tərəfindən qəbul edilən və bütün üzv dövlətlər üçün
tamamilə müvafiq olan universal meyarlar və standart-
lara dair araşdırma aparaq.
- Belə olan təqdirdə hansısa məruzəçinin
Azərbaycana səfəri və hansısa hesabat hazırlaması da
doğru olmazdı.
- Mən bu fikrmdə qalıram. AŞPA-nın plenar icla-
156
www.elkhan-suleymanov.az
ŞAMAxININ Millət vəkili
BiRiNci il
sı tərəfindən bu meyarlar aydın müəyyən edilməyənə
qədər, Azərbaycana hər hansı məruzəçinin səfərini
dəstəkləmək üçün heç bir səbəb görmürəm. Bu cür
məruzəçi ölkəmin yaxşı imicinə zərər vurmaq, bütün
üzv dövlətləri çətin vəziyyətə salmaq və nəhayət, AŞPA-
nın beynəlxalq təşkilat kimi etibarını sual altına almaq
üçün bu səfərdən istifadə edə bilər. Ona görə də siyasi
məhbusların müəyyənləşdirilməsinin universal meyar-
ları barədə məsələ Avropa Şurasının plenar iclasında
açıq müzakirə edilməyənə və tamamlanmayana qədər
səlahiyyətli orqanlarımıza bu mövzuya dair hər hansı
məruzəçinin dəvət edilməsini tövsiyə etməyəcəyəm.
- Bəs qarşı tərəf sizin bufikrlərinizə hansı arqumentlə
cavab verir?
- Hüquq komitəsinin iclasında aparılan müzakirələrlə
bağlı həmin komitənin sədri və katibliyinə müraciət et-
dim. Onlardan siyasi məhbus anlayışı və meyarlarnın
müəyyənləşdirilməsinə dair AŞPA tərəfindən plenar
iclasda qəbul edilən hər hansı qərarın nüsxəsini mənə
göndərmələrini xahiş etdim. Müraciətə cavab olaraq
katiblik bir sıra konkret məhbusların, xüsusilə əlikram
Hümbətov, isgəndər Həmidovun və Rəhim Qazıye-
vin azad edilməsi və ya onların işlərinə məhkəmədə
yenidən baxılması barədə AŞPA-nın 2002-ci ildə qəbul
etmiş olduğu 1272 (1) saylı və özündə heç bir meyar-
ları əks etdirməyən “Azərbaycanda siyasi məhbuslar”
adlı qətnaməsini təqdim etdi. Mən bununla katibliyin
nəzərinə çatdırdım ki, bu qətnamə özündə nə “siya-
si məhbus” anlayışını, nə də heç bir meyarı əks etdir-
mir. Deyə bilərəm ki, mənim insan Haqları və Hüquq
komitəsinin sədrinə və katibliyinə ünvanladığım
müraciət cavabsız qalıb.
- Ştrasserin bu məsələ ilə bağlı verdiyi açıqlamalar-
dan da yəqin ki xəbərdarsınız.
- təbii ki. Bu gün Hüquq komitəsinin məntiqinə
Dostları ilə paylaş: |