210
Dializ
Quanfasin
1,2
1,
günaşırı
1-2, hər
gün
yox
24-73% 100%
Labetolol
100,200,
300
200,
gündə 2d
200-400,
gündə 2 d
yox
5% az
100%
Prazozin
1, 2, 5
1, gündə
2 d
1-10,
gündə 2 d
yox
10% az 100%
Terazozin
1, 2, 5
1, gündə
2 d
1-10,
gündə 2 d
yox
10-15 %
az
100%
Vazodilyata-
torlar
Hidralazin
10,25,
50,100
25 gündə
2d
50 gündə
2d
yox
10% az 100%
Minoksidil
2,5 10
2,0
gündə 2d
5-30,
gündə 2d
hə
12-20%
50%
ARA
Lozartan
50
50, hər
gün
50, hər
gün
yox
13% az 100%
Kandesartan
4,8,16,
32
16, hər
gün
4-32, hər
gün
yox
50%
50%
4. AÇFİ.
Dializ xəstələrində AÇF səviyyəsi yüksək, prekallikrein
qıtlığı aşağı olduğu üçün AÇFİ qəbulu patogenetik əsaslandırılmış
sayılır. Reninin aktivlik dərəcəsi dializ xəstələrində, adətən, yüksək
olur, bəzən hətta artıq həcmə baxmayaraq reninin aktivlik dərəcəsi
aşağı da ola bilir. Angiotenzin II SMH-yə səbəb olur və AÇFİ ilə
müalicədən sonra SMH-nin geri oturmasına səbəb olur. Həmçinin
AÇFİ durğun ürək çatışmazlığında da müvəffəqiyyətlə istifadə
olunur.
AÇFİ ilə müalicə dializ zamanı bradikininin hasil olması
nəticəsində anafi laktoid reaksiyaların müşahidə olunmasına səbəb
olur. Amma anafi laksiyayabənzər reaksiyalar AN69 membranlı
dializatorlardan da olur. AÇFİ qəbul edən dializ xəstələrində
hiperkaliyemiya, öskürək, dəridə səpgilər, dadın təhrif olunması və
aqranulositoz müşahidə oluna bilər.
211
Fəsil 7. Dializ xəstələrin problemləri
5. Angiotenzin II antaqonistləri. Lozartan dializ xəstələrində hi-
per toniyanı nəzarətə almaq üçün çox istifadə edilir.
6. Vazodilyatatorlar. Hidra lazin, minoksidil II sıra dərmanları
kimi istifadə olunur. Taxikardiya yaratdıqları üçün bunlar beta-
blokatorlarla müştərək təyin olunur. Hidralazinin 200 mq/gün
dozası qırmızı qurd eşənəyinə oxşar sindrom, minoksidil qadınlarda
hipertrixoz yarada bilər.
Hipertonik kriz rejimə əməl edən dializ xəstələrində az müşa-
hidə edilir, amma bəzən “təxirəsalınmaz hipertonik situasiya” mü-
şahidə oluna bilər. “Təxirəsalınmaz hipertonik situasiya” zamanı
yüksəlmiş arterial təzyiq müalicə olunmadıqda həyati əhəmiyyətli
orqanların zədələnməsinə səbəb ola bilən vəziyyətə deyilir. Bunlara
hipertonik ensefalopatiya, sol mədəciyin çatışmazlığı, qeyri-stabil
stenokardiya, miokard infarktı, aortanın hipertonik disseksiyası,
hemorragik və işemik insult aiddir. Bəd xassəli hipertenziya (adətən,
diastolik təzyiqin 120 mm c.süt.-dan yüksək olması) zamanı gözün
tor qişasında ikitərəfl i hemorragiya və eksudat müşahidə edilir.
“Təxirəsalınmaz hipertonik situasiya”larda AT-nin birdən salınması
da arzuolunmaz hallara səbəb ola bilər.
I sıra preparat kimi nifedipinin 10 mg 1 tablet dilin altına
qoyulması lazımdir və ehtiyac olduqda 15 dəqiqədən sonra təkrar
da etmək olar və ya klonidinin uzunmüddətli təsir edən preparatları
istifadə edilir. Əgər xəstə artıq bu preparatları alırsa, beta-blokatorlar
və AÇFİ əlavə edilir.
Təcili məqsəd üçün preparatların parenteral yeridilməsi – nitro-
prussid daimi infuziya şəklində – başlanğıcda 0,3-0,8 mq/kq/dəq
(maksimal olaraq 8 mq/kq/dəq) yeridilir. Amma bu zaman diqqətli
monitorinq aparılmalıdır, çünki nitroprussidin toksik metaboliti –
tiosianat böyrək çatışmazlığı zamanı bədəndə yığılır. Sianidlərin
qatılığı hər 48 saatdan bir təyin olunur və 10 mq/dl-dən artıq
olmamalıdır.