66
66
1- Kıbrıs’taki Kızılay Kan Merkezi’mizin çalışmaları çevreye çok faydalı
ve göz doldurucudur. Kan Merkezi sorumlusu Başhemşire Seder Özen Terzioğlu
konusunda yılların verdiği tecrübeyle kazandığı teknik bilgileri mükemmelen
uygulamaktadır.
2- Ayrıca gönüllü bir gönüllü Mavi Melek Teşkilatı kurmuş, ada çapında
kan programları hazırlamıştır. 1 Eylül 1972 günü Kıbrıs Türk Yönetimi
Yürütme Kurulu Başkanı ve üyeleriyle Türkiye’nin Lefkoşa Büyükelçiliği
Maslahatgüzarı Büyükelçi Sayın Asaf İnhan’ın da bulunduğu bir törenle
hizmete giren kan Merkezi’miz bugüne kadar 2 sene, 4 ay 8 günde 1.905 şişe kan
bağışı kabul etmiş, 1.905 donöre VDRL muayenesi yaparak frengi kontrolünü
tamamlamıştır. Bu kontrol sırasında tespit edilen frengililer hakkında ilgililere
gerekli uyarıda bulunulmuştur. Donörlerden alınan kanlar adanın çeşitli Türk
bölgeleriyle bazı Rum hastanelerine verilmiştir. Verilen kan miktarı 1.668
şişedir. Bu miktarda hastanın hayatı kurtarılmıştır. Kızılay Kan Merkezi’mizin
donörlerden aldığı kanlar yalnız trafik kazaları, ameliyatlar ve acil doğum
vakalarının dışında da kullanılmaktadır.
3- Kıbrıs’ta yaygın halde bulunan Akdeniz Anemisi (Coolesio Anieme)
hastaları için her 20 günde bir şişe kan verilmekte ve bu hastaların yaşamaları
sağlanmaktadır. Bu hastalara her 20 günde bir şişe kan verilmediği takdirde
ölüme mahkûm olmaktadırlar. Halen kendilerine kan vermeye devam ettiğimiz
20 kadar hastamız vardır. Ayrıca bölgede bakla zehirlenmesi vakaları çokça
görülmektedir. Akla yetiştirilmesi sırasında kullanılan ve halkın Libazma dediği
bir gübre nedeniyle meydana gelen bakla zehirlenmesi vakaları da yine kanla
tedavi edilmektedir. Her mevsim 10–15 vaka ile karşılaşılmaktadır.
4- Buradaki kan verme tatbikatı hemen hemen Türkiye’deki tatbikatın
dışında kalmaktadır. Çokça görülen mide kanamalarında hastaya çoğu zaman
5–18 şişe arasında kan verilmektedir.
5- Lefkoşa Kızılay Kan Merkezi’nin kurulmasından bu yana ada
sathındaki doğum kliniklerindeki hamilelerin kan grupları yapılmaktadır. Kan
merkezi açılmadan önce hiçbir hamilenin Rh.nın tayin edilmediği tarafımızdan
tespit edilmiştir. Kan merkezimizin faaliyete geçirildiği tarihten bu yana 1.280
hamilenin, ayrıca 1.308 servisteki hastanın ve 1.905 mücahidin kan grubu
(tespiti) yapılmıştır. Bunların yekûnu 4.493’ü bulmuştur. 1.583 şişe kanın da
cross-matching’i yapılmıştır.”
Şubat 1974 tarihi itibarıyla Kızılay İlk Yardım Hastanesi faaliyete başladığı
1964 Ocak ayından bu yana yapıldığı üzere 2–3 aylık devreler halinde Türkiye’den
Kızılay vasıtasıyla gönderilen genellikle bir operatör doktor idaresinde faaliyetlerine
devam etmektedir. Hastanede ekip başı ve narkozitör haricinde toplam 27 idari
personel görev yapmaktadır. Bu personelden Hastane İdare Amiri dışında kalanların
67
67
tamamının maaş ve ücretleri Kıbrıs Türk Yönetimi tarafından karşılanmaktadır.
Hastanede sağlık ekibine ilaveten yine Türkiye’den gönderilmiş bir narkoz uzmanı da
görev yapmaktadır. Söz konusu personelin bütün yollukları da tamamıyla Kızılay
tarafından karşılanmaktadır. Kızılay Kan Merkezinde ise Türkiye’den gönderilen bir
başhemşire ile Kıbrıs Türklerinden olan bir hemşire, 2 teknisyen ve bir de müstahdem
olmak üzere toplam 5 kişi görev yapmaktadır. Hastanede görev yapan toplam
personel de böylece 33 kişi olmaktadır. Kızılay Genel Müdür Yardımcısı Nihat Aşar
tarafından hazırlanan rapora göre hastane başhekimleriyle ilgili bazı sorunlar da söz
konusudur ve Aşar bu durumu “…Hastane başhekimleri Kızılay camiasından
seçilmediğinden ve süreleri gayet kısa ve geçici olduğundan yeterince Kızılay’ı temsil
edememektedirler. Ancak bunların arasında çok başarılı olanlar bulunduğu gibi her
hareketleri Kızılay’a mal edilen bu hekimlerin Kızılay’ı müşkül duruma sokacak
icraatlarının de varit olduğu maalesef gerçek bir vakadır.”
5
şeklinde ifade eder.
Konuyla ilgili olarak alınması gereken tedbirler ise yine Aşar tarafından “…Günlük
10 Dolar olan yevmiyelerini de artırmak suretiyle hekimlerin hizmet sürelerini
artırmak, hastanenin mali ve idari denetimini yapmak üzere fahri bir Kızılay
temsilciliği ihdas etmek, hastane idare amirliği görevini Genel Merkez’den müdür
veya müdür muavini seviyesindeki personelle münavebe ile yaptırmak gibi formüller
meseleye biraz olsun ferahlık getirecektir. Hastane personelinin mühim bir kısmının,
Kan Merkezi personelinin tamamının maaşları Kıbrıs Türk Yönetimi’nce
karşılanmaktadır. Genel olarak personel artan hayat pahalılığı karşısında aldıkları
ücretlerin tatminkâr olmadığından şikâyetçidir. Bu faktör normal randıman üzerinde
menfi tesir icra etmektedir.” şeklinde aktarılır. 1973 yılında hastanede personelin
iaşesi için toplam 13.552.603 Kıbrıs Lirası masraf yapılmış durumdadır. Öte yandan
aynı yıl içinde hastanede tedavi gören hasta sayısına göre bir hesap yapılması halinde
bir hastanın Kızılay’a maliyeti 39 Kıbrıs Lirası (yaklaşık olarak 1.600 lira)
civarındadır. Poliklinikte tedavi edilen hastalar da maliyet hesabına dâhil edildikleri
5
Kızılay Genel Müdür Yardımcısı Nihat Aşar tarafından hazırlanan 26 Mart 1974 tarihli Kıbrıs
raporu. KGMA. K-5513. 1972-1977/9-4. Kıbrıs Kan Merkezi Dosyası
