Kizilay belgeleri IŞIĞinda
Yüklə 6,45 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- C- BARIŞ HAREKÂTI’NIN BAŞLAMASI
- “... Sayın Cumhurbaşkanı, ben söyledikleriniz hakkında bir şey bilmiyorum. Yerinizde kalınız, istifa etmeyiniz. Sözde Ulusal Merkez oyununu
- Yunanistan’ın Kıbrıs’a, Meriç’e ve diğer hedeflere karşı saldırısı, savaş ilan edilmesinden bir saat önce yani saat 11.00’de gerçekleşecektir. Kıbrıs
78
78 akabinde, Türk hükümeti İngiltere’ye Garanti Anlaşması’nın işbirliği yapılarak uygulanması için nota verir. 28 Başbakan Bülent Ecevit, 17 Temmuz’da Londra’da İngiltere Başbakanı Harold Wilson ve Dışişleri Bakanı James Callaghan ile görüşür. Garantörlük Anlaşması’na bağlı olarak adadaki oldubittiye müdahale ve ortak harekât konusunda İngilizler son derece isteksiz davranırlar ve birtakım güçlükler de çıkartırlar. 29
Güvenlik Konseyi’nin 19 Temmuz 1974 tarihli toplantısında ele alınır. Söz konusu toplantıda bir konuşma yapan devrik Cumhurbaşkanı Makarios ise “Yunanistan’daki askerî cunta, Kıbrıs’ın bağımsızlığına ve egemenliğine saygı göstermeksizin diktatörlüğünü Kıbrıs’a da taşımıştır. Adadaki darbe bir iç mesele değil, dışarıdan yapılmış bir istiladır.” 30
der. Ancak buradan bir sonuç çıkmaması ve Yunanistan’ın umursamaz ve isteksiz davranışları sonucunda da Garanti Anlaşması’na göre Türkiye’ye müdahale hakkı doğar. 31 18 Temmuz 1974 günü Amerikan Dışişleri Bakanlığı yetkilileriyle bir görüşme daha yapan ve Yunanistan’dan Nikos Sampson’un Kıbrıs Cumhurbaşkanlığı görevinden derhal çekilmesini, adadaki 650 Yunan subayının geri alınmasını ve adanın bağımsızlığı için sağlam bir garanti verilmesini isteyen Başbakan Bülent Ecevit’in bu isteklerine olumlu bir cevap gelmeyecektir. Yunanistan daha önce 1963 ve 1967 Kıbrıs olayları sırasında da uyguladığı üzere ince bir soğutma politikası izlemek suretiyle konunun gevşemesini, uzun bir vadeye yayılmasını, bu dönemde askerî bir operasyon ihtimalinin ortadan kalkmasını ve Türkiye’nin girişeceği böyle bir operasyonla Batılı devletler nezdinde haksız duruma düşeceği beklentisi içinde yine aynı politikayı takip eder. 20 Temmuz 1974 tarihinde adada Türkiye’nin Londra ve Zürih antlaşmalarına dayanan meşru garantörlük ve müdahale hakkına dayanarak gerçekleştirdiği harekâtın hemen ardından Uluslararası Kızılhaç Teşkilatı da Kıbrıs’ta ortaya çıkan bu son derece ciddi
28 K. Rüstem and Brother, North Cyprus Almanack, Londra, 1987, s. 16 29 Ercüment Yavuzalp, a. g. e., s. 161. 30 Kıbrıs Mektubu, Sayı 1, Nisan 1987, s. 31-34. 31 Sevinç Toluner, a.g.e., s. 316 79
79 durumla ilgili olarak konuyla bağlantılı bütün uluslararası yardım kuruluşlarına aynı tarihte ortak bir mesaj yayımlar ve Kızılhaç ve Kızılay’ın bütün gücüyle sivillerin korunmasında hizmet vereceğini belirterek savaşın taraflarına sivillerin korunması bağlamında 1949 Cenevre Konvansiyonuna uygun hareket etmeleri ve savaş suçu işlememeleri çağrısında bulunur. 32 Söz konusu konvansiyonun ilgili maddelerine göre savaş döneminde savaş kurbanı olabilecek hastalar, yaralılar, savaş esirleri ve savaşın dışında kalmış sivil insanlar mutlak surette korunmalı ve başta hastaneler ve cankurtaranlar olmak üzere sağlık kurum ve kuruluşlarına da saygı gösterilmelidir. Uluslararası Kızılhaç Teşkilatı yayımladığı mesajda ayrıca Cenevre Konvansiyonunda belirtilen hususların harfiyen uygulanması konusunda son derece duyarlı, hassas ve kesin kararlı olduğunun altını bir kere daha çizer ve hangi şart altında olursa olsun sivil halkla savaşan tarafların mutlak surette birbirlerinden ayrı tutulması gerektiğini belirtir. Cenevre’deki Uluslararası Kızılhaç Teşkilatı karargâhında ayrıca savaş bölgesine sevk edilmek üzere temsilciler, sağlık ekipleri ve doktorlar da tespit edilmeye başlanmış, yardım malzemelerinin gönderilmesi için planlamalar yapılmış ve teşkilat duruma sağlık ve yardım bağlamında müdahale edebilecek duruma getirilmiştir.
22 Temmuz 1974 günü saat 02.30’da Yunanistan Cumhurbaşkanı Gizikis ile telefon irtibatına geçen Nikos Sampson ise Yunanistan’dan acil askerî destek ve yardım ister ancak beklediği destek ve yardım gelmez. Gizikis’in sözleri Nikos Sampson için son derece ümit verici olmakla beraber icraata dönüşmeyecektir; 33
“... Sayın Cumhurbaşkanı, ben söyledikleriniz hakkında bir şey bilmiyorum. Yerinizde kalınız, istifa etmeyiniz. Sözde Ulusal Merkez oyununu oynayan bu kişilerin gerçekte çevirmek istedikleri dolabı bilmiyorum. Yunanistan, saat 12.00’de Türkiye’ye karşı savaş ilan ediyor. Ancak
32 KGMA. Uluslararası Kızılhaç Teşkilatı tarafından 20 Temmuz 1974 tarihinde yayımlanan ve Kızılay Genel Başkanlığına gönderilen 42306 (3088) sayılı acil telgraf 33 KTMA, Nikos Sampson’un Anıları, (Kıbrıs Türk Federe Devleti Enformasyon Dairesi tarafından 1981 yılında Türkçeye çevrilmiştir.) 80
80 Yunanistan’ın Kıbrıs’a, Meriç’e ve diğer hedeflere karşı saldırısı, savaş ilan edilmesinden bir saat önce yani saat 11.00’de gerçekleşecektir. Kıbrıs Türklerinin yenilgisi kesindir. Kıbrıs’ın hürriyeti ve Yunanistan’ın yüceliği için savaşanların Allah yardımcısı olsun. Tuğgeneral Yuannides’le ben de irtibat kuramıyorum. Ancak sen kimseye kulak asma. Savaş Konseyi, Tuğgeneral Yuannides’in tavsiyesi üzerine Türkiye’ye savaş ilan etmeye karar verdi. Türkler, tamiri ve telafisi imkânsız bir yenilgi alacaklardır Bay Sampson. Sen de Kıbrıs’ın Yunanistan’a ilhakını açıklamaya hazırlan. (Yunanistan’ın Kıbrıs’a askerî yardımı ve savaş ilanı) 22 Temmuz 1974 Pazartesi sabahı saat 11.00’de olacak. Buna neden de Kıbrıs’a yaklaşmakta olan denizaltılarımızın Kıbrıs’a ulaşmasını mümkün kılmaktır. Denizaltılarımız halen Kıbrıs’a doğru yol almaktadır. Yunanistan’ın Kıbrıs’ta, Meriç’te ve diğer cephelerde saldırılarının başlamasından hemen sonra Enosis’i ilan edebilirsin. Gerekli askerî birlikler, 500 gönüllü Kıbrıslı yüksek öğrenim gencini Komutan Papapastolu yönetiminde gönderiyorum. Ayrıca 160 adet Fransız yapımı tank ve mürettebatı ile birlikte geliyor. Kıbrıs’ta saldırımız başlayıp Meriç’te birliklerimizin ilerlemesi gerçekleşince size sözünü ettiğim birliklerimiz Kıbrıs’a çıkmaya başlayacaklardır. Çıkışlarında hiç rahatsız edilmeyeceklerdir. Çünkü kendilerine savaş uçaklarımız eşlik edeceklerdir. Merak etmeyiniz Sayın Cumhurbaşkanı, her şey normal seyrini izleyecektir...” 25 Temmuz 1974 tarihinde Türkiye, İngiltere ve Yunanistan Dışişleri Bakanları bir araya gelir ve Cenevre’de beş gün devam eden toplantılar neticesinde Cenevre Deklarasyonu yayınlanır. Yapılan anlaşmayla Rum-Yunan ablukası altında bulunan Türk bölgeleri serbest bırakılacak ve bu bölgeler Birleşmiş Milletler Kıbrıs Barış Gücü (UNFICYP) tarafından korunacaktır. Yapılan bu anlaşma sonrasında İkinci Cenevre Konferansı da 8 Ağustos 1974 tarihinde yine aynı yetkililer arasında toplanır. Bu toplantı esnasında daha önce alınan kararlara Rumların uymadıkları ortaya çıkar. Yapılan anlaşma hilafına Rum ve Yunan askerî güçlerinin Türk bölgeleri etrafındaki kuşatması devam ederken Rumların ayrıca bu bölgeleri mayınladıkları da ortaya çıkar. Konferansta Türk tarafı coğrafî esasa dayalı federatif bir sistem isterken ve “İki kesimli bir federasyonu, eşit şartlarla kuralım. Derhal iyi niyet adımları atalım. BM yönetiminde Maraş’ı ve Lefkoşa Havaalanı’nı açalım.” derken 34 Yunanlıların ve Rumların zaman kazanmaya yönelik çabaları ortaya çıkar. Yunanlılar ise “Bağımsız devletinizden vazgeçin. Yasama, yargı ve yürütme organları, devlet kadroları, silahlı
34 Milliyet, 28 Kasım 1983. Yüklə 6,45 Mb. Dostları ilə paylaş:
|