Klassik maktab vakillarining iqtisodiy qarashlari

bozor
mexanizmidir. 

---

Qiymatning (va bahoning) tashkil topishi
to’g’risidagi

---

A. Smitning qiymat va daromad nazariyasi
Tovar xususiyati
I
ste’mol
qiymati
Almashinuv
qiymati
Naflilik
–
ehtiyojlarni qondirish
xususiyati
Boshqa tovarlarga
ayirboshlana olish
xususiyati

---

A. Smitning qiymat va daromad
nazariyasi
Qiymatni daromadga taqsimlash
Ish haqi
Foyda
Renta
Kapital
egalarining
daromadi
Yollanma
Ishchilar
daromadi
Yer
egalari
daromadi

---

D.Rikardoning iqtisodiy
ta’limoti
David Rikardo (1772–1823) 
klassik iqtisodiy maktabining atoqli
vakillaridan biri hisoblanadi. U Londonda badavlat birja makleri yahudiy Avraam
Rikardo oilasida tug’ilgan. Oiladagi
17
farzandning 
uchinchisi
bo’lgan David yoshligida
muntazam ta’lim olgan emas va u hech qachon kollej va universitetlarda ham 
o’qimagan. Lekin u otasi yordamida tijorat sirlarini yaxshi o’rgangan va 16 yoshidayoq
kontora va birjada otasiga yordamchi bo’lib ishlagan.
D.Rikardo 21 yoshida otasi bilan aloqani uzishga majbur bo’ldi. Chunki otasi
uning xristian dinidagi qiz bilan bo’ladigan nikohiga qarshi edi. Oradan 5–6 yil
o’tgach, D.Rikardo birjada o’ynab yirik boylik orttirdi (bu davrga kelib uning oilasida
uchinchi farzand tug’iladi, keyinchalik bu oila yana beshta farzand ko’radi). D.Rikardo
1810 yilga kelib London moliya dunyosidagi yirik shaxslarning biriga aylanadi.
1799 yili Bat kurortida D.Rikardo A.Smitning
“Odamlar boyligi ...” asarini o’qib chiqqach, unda birinchi
bor siyosiy iqtisodga bo’lgan jiddiy qiziqish paydo bo’ladi. 
Shundan keyin u siyosiy iqtisod bilan shug’ullana boshladi
va hammani qiziqtirgan savollarga javob berishga harakat qildi.

---

Iqtisodiyotning asosiy kontsepsiyasida Rikardo burilish
yasadi. Rikardo iqtisodiyotning
asosiy maqsadi kapitalistlar va ishchilar o’rtasida daromadlarni taqsimlashni tartibga solish
qonunini o’rganish deb hisoblagan. Turgo, Stuart, Smit, Sismondi va boshqalar asarlarida ijara,
foyda, ish haqi va boshqa tabiiy ma’lumotlar berilgan bo’lsa, siyosiy iqtisod muammolari:
daromad va uni taqsimlash
qonunlari ilmiy tahlil qilinmagan edi.
Rikardo
daromadlarni
taqsimlash
funksiyasiga
to’liq
kirishib,
uni
tizimda
makroiqtisodiyotni bir qismi sifatida tan oldi. Uningcha bu erda, uch sinf muammosi yotadi,
bular: