Klassik maktab vakillarining iqtisodiy qarashlari

1
2
iqtisodiy o'sishga moddiy ishlab chiqarish sohasidagi
samarali mehnat orqali erishiladi
3
4
pul - bu tovarlar almashinuvini osonlashtirish vositasi
mahsulotning qiymati uni ishlab chiqarishga
sarflangan xarajatlar bilan belgilanadi
5

---

Klassik maktab asoschilari
Uilyam Petti (1623–1687)
–
Angliya klassik siyosiy iqtisodining asoschisidir.
K.Marks so’zi bilan aytganda, U.Petti-
«
Siyosiy iqtisodning otasi... buyuk tadqiqotchi -
iqtisodchi»
.
U.Petti har tomonlama yuksak bilimli odam bo’lgan. U Angliyaning
janubidagi Romsi shahrida hunarmand-matochi oilasida tug’ildi. O’n to’rt yoshida ota
kasbini egallashdan voz kechgan U.Petti uydan chiqib ketadi va kemada yollanma
dengizchi (yunga) bo’lib xizmat qiladi. Oradan bir yil o’tgach, taqdir taqozosi bilan
oyog’i lat egan U.Petti Frantsiya hududidagi bir qirg’oqda qoldirib ketiladi. Bu
notanish chet o’lkalarda lotin tilini bilganligi tufayli u Kan kollejiga qabul qilindi va
tinglovchi sifatida moddiy jihatdan ta’minlandi. Kollej unga frantsuz va grek tillarini,
matematika, astronomiyani o’rganishga imkoniyat yaratib berdi. 1640 yili kollejni
bitirib, U.Petti Londonga qaytib keldi. Keyinchalik, Oksford universitetida tibbiyot
sohasida tahsil oldi. 1650 yili 27 yoshida U.Petti fizika bo’yicha doktorlik darajasini
oldi, Angliya kollejlarining birida professor bo’lib ishladi.

---

U.Petti dastlab o’z asarlarida merkantilistlarning ijobiy savdo balansi g’oyasini va
sanoatni rag’batlantirish maqsadida davlatning iqtisodiyotga faol aralashuvini
qo’llab-quvvatladi. Ammo U.Petti asta-sekin tadqiqot ob’ektini o’zgartirdi va
asosiy e’tiborni savdo muammosidan ishlab chiqarish muammosiga qaratdi. Uning
qayd qilishicha, boylik ishlab chiqarishda yaratiladi, muomala sohasida esa u faqat
taqsimlanadi. U.Petti fikri bo’yicha, nafaqat qimmatli metall va toshlar hamda pul
boylik
hisoblanadi, balki mamlakatning yeri, uylar, kemalar, tovarlar va hatto uy
jihozlari ham boylikni tashkil etadi.
Asarlari
«Soliqlar va yig’imlar to’g’risida traktat» (1662 y) 
«Donishmandlarga so’z» (1665 y)
«Irlandiyaning siyosiy anatomiyasi» (1672 y)
«Siyosiy arifmetika» (1683 y) 

---

Asosiy g’oyasi: