Klinik protokol Az ərbaycan Respublikas

Əlavə 3

Ürək-damar və ya serebrovaskulyar xəstəlikləri müəyyən 

edilmiş xəstələrdə antitrombositar terapiya

Serebral  işemiyanın  kəskin mərhələsində aspirinin  2-4  həftə

ərzində tətbiqi yeni  ürək-damar  hadisələrinin  inkişaf  etmə riskini 

azaldır.

Antitrombositar terapiyaya dair tövsiyələr

► Kəskin koronar sindrom



zamanı və ardınca gələn 12 ay ərzində 

yüksək  qanaxma  riski  kimi  əks-göstərişlərin  olmadığı  halda

ikiqat antitrombositar  terapiyanın  aspirin ilə  birlikdə  P2Y12 

inhibitoru

(

t

ikaqrelor



və  ya  prasuqrel



) vasitəsilə  aparılması 

tövsiyə olunur (B)

68,168,177

► Tikaqrelor



və  ya prasuqrel



qəbul  edə  bilməyən  pasiyentlərə

klopidoqrel  (yükləmə  dozası  600  mq,  gündəlik  doza  75  mq)

tövsiyə olunur (A)

29,80

► Miokard  infarktından  sonra  ürəyin  işemik  xəstəliyinin (ÜİX)

xronik mərhələsinin  (>12  ay) ikincili  profilaktikası  zamanı 

aspirin qəbulu tövsiyə olunur (A)

11,15

► Qeyri-kardioembolik  tranzitor işemik  həmləsi  (QTİH)  və  ya 

işemik insultu olan xəstələrə aspirinlə birlikdə dipiridamol və ya 

yalnız klopidoqrel qəbulu tövsiyə olunur (A)

12,47,49,140

► Dipiridamol  və ya  klopidoqrelə qarşı  dözümsüzlük  (başağrısı) 

halı olarsa, yalnız aspirin qəbulu tövsiyə olunur (A)

11,15

► Qeyri-kardioembolik 

serebral 

işemiya 

hallarında

antikoaqulyantlar aspirin  qəbuluna  üstün  gəlmir  və tövsiyə 

olunmur (С)

97,102

► Yüksək qanaxma  riski  ilə  əlaqədar  olaraq  aspirin  və  ya 

klopidoqrel  ürək-damar  və  beyin-damar  xəstəlikləri  olmadıqda

pasiyentlərə tövsiyə edilmir (С)

15

                                                



bax: “Kəskin  koronar  sindromun  diaqnostika  və müalicəsi  üzrə klinik protokol”.  Azərbaycan

Respublikasının Səhiyyə Nazirliyi, Bakı, 2012. - 60 səh.



Azərbaycan Respublikasında dövlət qeydiyyatından keçməmiş dərman vasitəsi

 

 

 

 

 

 

Klinik protokol Az

ərbaycan Respublikas

ı S

əhiyy

ə Nazirliyinin 

İctimai S

əhi

yy

ə v

ə 

İslahatlar M

ərk

əzind

ə haz

ırlanm

ış

dı

r. 

---

62

Əlavə 4

Həyat tərzinin yaxşılaşdırılması prosesinə yardım edən 

“10 STRATEJİ ADDIM”

1. Pasiyentlə səmimi ünsiyyət yaratmaq.

2. Risk amilləri və/və ya ürək-damar xəstəliyi olan bütün 

pasiyentlərə məsləhət vermək.

3. Pasiyentə davranış ilə səhhətin vəziyyəti arasında qarşılıqlı 

əlaqənin olmasını dərk etməsində yardım etmək.

4. Pasiyentə davranışın dəyişdirilməsinə mane olan halların 

müəyyən olunmasında kömək etmək.

5. Davranışın dəyişdirilməsini pasiyentin öhdəlik kimi qəbul 

etməsinə nail olmaq.

6. Pasiyenti risk amillərinin üzə çıxarılması və korreksiya edəcəyi 

risk amillərinin müəyyən edilməsinə cəlb etmək.

7. Pasiyentin dəyişiklik etmə qabiliyyətinin gücləndirməsi daxil 

olmaqla müxtəlif təsirlərin kombinasiyasından istifadə etmək.

8. Pasiyentin həyat tərzinin dəyişdirilməsi planını işləyib 

hazırlamaq.

9. Mümkün olduğu zaman digər mütəxəssisləri cəlb etmək.

10. Bütün sonrakı müşahidə boyunca prosesə nəzarət etmək.

 

 

 

 

 

 

Klinik protokol Az

ərbaycan Respublikas

ı S

əhiyy

ə Nazirliyinin 

İctimai S

əhi

yy

ə v

ə 

İslahatlar M

ərk

əzind

ə haz

ırlanm

ış

dı

r. 

---

63

Əlavə 5

ÜDX-nin profilaktikasında pasiyentlə                                              

effektiv qarşılıqlı ünsiyyət prinsipləri

► Pasiyentlə ünsiyyət  üçün  kifayət  qədər  vaxt  ayırın  – hətta  bir 

neçə dəqiqə artıq vaxt ayırmaqla daha mükəmməl nəticəyə nail 

olmaq olar. 

► Xəstəlik və onun səbəbləri barədə pasiyentin öz rəyini öyrənin.

► Pasiyentin  narahatlıq,  qorxu və təşviş  hislərini  ifadə etməsini, 

öz  davranış  tərzinin

dəyişməsində

motivasiyasını

və

müvəffəqiyyət şansını qiymətləndirməsini dəstəkləyin. 

► Pasiyentlə başa  düşdüyü  dildə danışın  və onun həyat  tərzinin 

yaxşılaşdırılmasına tərəfdar çıxın.

► Pasiyentə suallar verməklə tövsiyələrin ona  aydın  olduğuna və

onlara əməl edilməsi üçün lazımi şəraitin olmasına əmin olun. 

► Etiraf edin  ki,  adət  edilmiş vərdişləri  tez  bir zamanda

dəyişdirmək  olduqca  çətindir  və təmkinli  ardıcıl  addımlar 

tələsik hərəkətlərdən daha davamlı olur.

► Bilin ki,  pasiyentlərə uzunmüddətli  dəstək tələb  oluna  bilər  və

həyat tərzinin dəyişdirilməsinin müvəffəqiyyətli olması üçün bir 

çox pasiyentlərə təkrarən sizin köməyiniz lazım ola bilər. 

► Əmin  olun  ki,  bütün  tibb heyəti eyni  informasiyadan istifadə

edir.

 

 

 

 

 

 

Klinik protokol Az

ərbaycan Respublikas

ı S

əhiyy

ə Nazirliyinin 

İctimai S

əhi

yy

ə v

ə 

İslahatlar M

ərk

əzind

ə haz

ırlanm

ış

dı

r. 

---