Kurs ishi topshiriqlari

. Vizual vositalar
. Audio yordam
. Audio - Vizual vositalar
1) Vizualvositalar- ko'rish qobiliyatini ishlatadigan vositalar vizual vositalar deb nomlanadi.
Masalan: - haqiqiy narsalar, modellar, rasmlar, jadvallar, xaritalar, flesh-kartalar, flanel taxtasi, e'lonlar taxtasi, doska, gidroproyektor, slaydlar va hk. Ushbu qora taxta va bo'r orasida eng oddiy narsalar mavjud.
2) Audio yordam-vositalari eshitish tuyg'usini o'z ichiga olgan yordamchi vositalar ovoz yordamchilari deb ataladi. Masalan: radio, magnitofon, grammofon va boshqalar.
3) audio vizual-vositalar ko'rish va eshitish qobiliyatini o'z ichiga olgan yordamchi vositalar audio-vizual vositalar deb nomlanadi. Masalan: televizor, kinoproyektor, filmlar.
Bu kabi barcha o’qitish vositalari ta’lim berish hamda ta’lim olish sifatini va samaradorligini oshirishga xizmat qiladi.
1.3. Ta'lim vositalaridan unumli foydalanish metodikasi.
O’zbekiston milliy ta’lim-tarbiya jarayonida multimedia vositalarini qo’llash tajribasi shakllanib bormoqda. Negaki bu ayni vaqtda zamon talabidir.Taraqqiy etib borayotgan informatsion vositalar jamiyatimizda ijtimoiy rivojlanishining asosini belgilovchi an’anaviy imkoniyatlar bilan bir qatorda insonlarning qobiliyati, tashabbuskorligi, ishga ijodiy yondashishi, intelektual faoliyati, mustaqil ravishda o’z bilim va ko’nikmalarini takomillashtirishi kabi omilllar tashkil etadi. Katta hajmdagi ma’lumotni saqlash, uzatish, qabul qilish bilan bog’liq axborot yaratish jarayoni inson faoliyatini turli soxalarida kompyuter texnoloiyalarini rivojlantirishlarini ko’zda tutadi.Inson tafakkuri shu qadar taraqqiy etib bormoqdaki, bunda texnikalashtirish va kompyuterlashtirish jarayoni nafaqat ishlab chiqarishning turli soxalari, balki madaniyat va ta’lim soxalariga ham dadil kirib bormoqda. Kompyuter texnologiyalarining shiddat bilan rivojlanishi ta’lim jarayonini yangi bosqichga ko’tardi. Bu o’z o’rnida ta’lim mazmunini, metod va shakllarini qayta ko’rib chiqish uchun yangi bilim hamda ko’nikmalar bilan yanada boyitish zaruriyatini tug’dirdi.Bugungi kunda jamiyatimizning turli sohalarida faoliyat ko’rsatuvchi mutaxassislarning professionallik darajasi ularning kompyuter texnologiyalarini egallaganligi bilan ham belgilanadi. Bu hol zamon talabiga aylanib qoldi. Mazkur talabga javob berish uchun mutaxassislarni tayyorlash jarayonida, ya’ni ta’lim muassasalarida yetarli baza yaratilishi kerak.Hozirgi vaqtda ta’lim muassasalarida yangi pedagogik texnologiyalarning ilmiy asoslarini yaratish, ularni tasniflash, metodik ahamiyatini belgilash kabi dolzarb muammolar ustida ish olib borilmoqda. Yangi pedagogik tehnologiyalar deganda, an’anaviy va noananaviy metodlar bilan bir qatorda ta’limni kompyuterlashtirish ham tushuniladi. Shu manoda tobora shakllanib borayotgan kompyuter-axborot madaniyati axborotni yetkazish va qabul qilishda yangi munosabatlarni vujudga keltiradi, fikrlashning yangi turini hosil qiladi. Bunda inson inofrmation koinot bilan o’zaro muloqotga kirishadi. Telekommunikasiya (telefon, televideniye, radio) tarmoqlarining kompyuter tarmoqlari bilan birikishi yagona jahon axborot makonini-multimediani tashkil etadi. Ushbu makonning eng muhim qismi internet tarmog’i ayniqsa uning giper-media xizmatlari (Vorld-Vide Veb), gipermediapochta, videokonferensiyalardir.
Multimedia (“ko’p muhitlik” degan ma’noni bildiradi) zamonaviy axborotlar texnologiyasi bo’lib, kompleks tushunchani anglatadi. Multimedia axborotning turli ko’rinishlari-matn, jadval, grafika, nutq, animatsia, multiplikatsiya), video tasvir, musiqa yordamida axborotni yig’ish, saqlash, qayta ishash va uzatish vazifalarini bajaradi. Multimedia “inson-kompyuter” interaktiv (diologig) muloqotning yangi, takomillashgan pog’onasi bo’lib, unda foydalanuvchi juda keng va har tomonlama axborot oladi. Multimedia vositalaridan xordiq chiqarish, ta’lim olish va reklama kabi sohalarda foydalaniladi. Multimedia vositalari asosida talabalarga ta’lim berish hozirgi kunning dolzarb masalalaridandir.
Ta’lim jarayonida multimedia vositalarini qo’llash pedagogik va psixologik nuqtai nazardan juda katta ahmiyatga ega. Unda beriladigan material chuqurroq o’zlashtiriladi, vaqtni tejash imkoniyatiga erishiladi, olingan malumot kishi xotirasida uzoq vaqt saqlanadi, talabalarning passiv tinglovchi sifatida ishtirok etishi qisqarib, izlanuvchanlik va bilish faoliyatini takomillashtirishga qaratilgan multimedia dasturlari tadbiq etiladi, ta’lim jarayoniga badiiylik kiritiladi. Boshqacha qilib aytganda, multimedia ta’limning emotsional-estetik ta’sirlanish, maqsadga intilish, tadqiqotchilik kabi motivlarni faolashtiradi. Ma’lumki, ta’lim oluvchi birinchi marta eshitgan mavzusining faqat to’rtdan bir qismini, ko’rgan materiallarining esa uchdan bir qisminigina eslab qoladi; ham ko’rib, ham eshitsa axborotning ellik foizini yodda saqlaydi. Interaktiv multimedia tehnologiyalaridan foydalanganda esa bu ko’rsatkich 75 % tashkil etadi.
Shu bois katta hajmdagi axborotni qabul qilish, tushunish hamda voqeylikka nisbatan faol va ma’suliyatli munosabatni tarbiyalashning psixofiziologik va estetik xussusiyatlarini hisobga oluvchi multimedia nazariyasini xususan multimedia pedagogikasini yaratishga intilish kerak.
Multimediani qo’llash uchun quyidagi tehnik vositalar kerak bo’ladi: kompyuter, lazer disklarni o’qiydigan SD ROM qurilmasi, SI-ovoz xaritasi, AS faol kolonka, SD- kompakt disk eng zamonaviy kompyuterlarda yuqoridagi qurilmalarning ba’zilari kompyuter ichiga joylashtiriladi.
Ta’lim jarayonida multimediani qo’llashda o’qituvchiga hozircha dasturlovchi mutaxassis yaqindan yordam berishi kerak. Dastur tuzuvchilar tomonidan rus va chet tillarni tez va oson o’rganishga yordam beruvchi dasturlar ishlab chiqilgan. Biroq o’zbek tilini o’rganish bo’yicha deyarli dasturlar mavjud emas. O’zbekiston Respublikasi ta’lim muassasalari uchun DTS yaratilgan,o’qitishda yangi pedagogik texnologiyalar tatbiq qilinmoqda va davlat tiliga katta e’tibor berilmoqda. Ammo o’zbek tilini o’rganish bo’yicha mukammal multimedia dasturlari ishlab chiqilgan emas. Bunda o’zbek tilini o’qitish bo’yicha multimemdia dasturlarini tuzish bir qator moddiy qiyinchiliklar bilan bog’liq. Biroq hajmi uncha katta bo’lmagan (masalan, darsning 10-15 minutiga mo’ljallangan) oddiy vositalar va bir dona shaxsiy kompyuterlar foydalanadigan multimedia dasturining senariysini yozishga urinib ko’rish metodist va o’qituvchilar uchun dolzarb muammo va ayni vaqtda qiziqarli mashg’ulot bo’lishi kerak.
Umuman olganda, ta’lim tizimida kompyuter texologiyalaridan foydalanishning quyidagi usullari mavjud:
1. Multimedia darsligi.
2. Bilim va ko’nikmalarni mustahkamlash bo’yicha topshiriqlar to’plami keltirilgan metodik tavsiyalar.
3.Talabalar tomonidan qanday darajada o’zlashtirilayotganini tekshirishga mo’ljallangan test dasturi.
4.Bir tildan ikkinchiga o’tirish;
5. Elektron virtual kutubxona;
6. Har bir talaba uchun amaliy topshiriqlarni tayyorlash va bosib chiqarish dasturi;
7.Distant uslubida o’qitish, ya’ni o’qituvchi va talabalar ma’lum masofada joylashgan holda ta’lim berish tizimi.
8.Internet tarmog’iga ulangan multimedia kompyuterlari.
9.Printer(topshiriqlarini tayyorlash va test natijalarini chiqarish uchun).
10.Kompyuter ulangan proyektor yoki aqdim etish tehnologiyasi.
O'qituvchilar va talabalar uchun eng mashhur raqamli ta'lim vositalari
1. Edmodoo'qituvchilar va talabalarni bir-biriga bog'laydigan va ijtimoiy tarmoqqa singib ketgan ta'lim vositasidir. Bunda o'qituvchilar onlayn hamkorlik guruhlarini tuzishi, o'quv materiallarini boshqarishi va taqdim etishi, o'quvchilarning ish faoliyatini o'lchashi va boshqa funktsiyalar qatorida ota-onalar bilan muloqot qilishi mumkin. Edmodo 34 milliondan ortiq foydalanuvchiga ega bo'lib, ular yanada boyitadigan, shaxsiylashtirilgan va texnologiyalar va raqamli muhit tomonidan yaratilgan imkoniyatlarga mos keladigan o'quv jarayonini yaratish uchun ulanadi.
2. IjtimoiyTa'limga ishtiyoqmand bo'lgan bir guruh tadbirkorlar va muhandislar tomonidan ishlab chiqilgan Socrative - bu o'qituvchilarga o'quvchilar mobil qurilmalar yordamida, xoh smartfon, ham noutbuk yoki planshet yordamida hal qiladigan mashqlar yoki o'quv o'yinlarini yaratishga imkon beradigan tizim. O'qituvchilar mashg'ulotlar natijalarini ko'rishlari mumkin va bunga qarab keyingi darslarni yanada moslashtirish uchun o'zgartirishlari mumkin.
3. Projeqt- bu boshqa variantlar qatorida interaktiv xaritalar, havolalar, onlayn viktorinalar, Twitter xronologiyalari va videofilmlarni joylashtirishingiz mumkin bo'lgan dinamik slaydlar bilan multimedia prezentatsiyalarini yaratishga imkon beruvchi vosita. Sinf mashg'ulotlari davomida o'qituvchilar o'quvchilar bilan turli xil moslamalarga moslashtirilgan akademik taqdimotlar bilan bo'lishishlari mumkin.
4. Thinglinko'qituvchilarga musiqa, tovushlar, matnlar va fotosuratlar bilan interaktiv tasvirlarni yaratishga imkon beradi. Ular boshqa veb-saytlarda yoki Twitter va Facebook kabi ijtimoiy tarmoqlarda bo'lishishi mumkin. Thinglink o'qituvchilarga o'z bilimlarini kengaytirishi mumkin bo'lgan interaktiv tarkib orqali talabalarning qiziqishini uyg'otadigan o'quv metodikalarini yaratish imkoniyatini taklif etadi.
5. TED-Ed- bu o'qituvchilar, talabalar, animatorlar - umuman bilim va yaxshi g'oyalarni kengaytirishni xohlaydigan odamlar hamkorligida ta'lim darslarini yaratishga imkon beradigan ta'lim platformasi. Ushbu veb-sayt o'qituvchilar uchun ham, talabalar uchun ham ma'lumotlardan foydalanishni demokratlashtirishga imkon beradi. Bu erda odamlar boshqalarning ta'lim jarayonida faol ishtirok etishlari mumkin.
6.cK-12 - AQSh va dunyodagi K12 bozori uchun o'quv kitoblarining narxini pasaytirishga qaratilgan veb-sayt. Maqsadga erishish uchun ushbu platforma o'zgartirilishi va tarkibida video, audio va interaktiv mashqlarni o'z ichiga olishi mumkin bo'lgan ta'lim materiallarini yaratish va tarqatish imkonini beradigan ochiq manbali interfeysga ega. Shuningdek, u har bir mintaqada nashr etilishi va kerakli tahrir standartlariga mos kelishi mumkin. CK-12 da yaratilgan kitoblar har qanday o'qituvchi yoki talabaning ehtiyojlariga moslashtirilishi mumkin.
7.ClassDojo - bu o'quvchilarning xatti-harakatlarini yaxshilash vositasi: o'qituvchilar o'z o'quvchilarini tezkor mulohazalar bilan ta'minlaydi, shunda sinfdagi yaxshi kayfiyat ballar bilan "mukofotlanadi" va o'quvchilar o'quv jarayoniga nisbatan ko'proq munosabatda bo'lishadi. ClassDojo talabalarga real vaqtda bildirishlarni taqdim etadi, masalan, "Yaxshi Dovud!" va "+1", birgalikda ishlash uchun. O'quvchilarning xatti-harakatlari to'g'risida to'plangan ma'lumotlarni keyinchalik veb-sayt orqali ota-onalar va ma'murlar bilan bo'lishish mumkin.
8. eduClipperUshbu platforma o'qituvchilar va talabalarga ma'lumotnomalar va o'quv materiallari bilan o'rtoqlashish va o'rganish imkoniyatini beradi. Yilda eduClipper , siz internetda topilgan ma'lumot to'plashi mumkin, keyin yanada samarali ilmiy mazmun onlayn qildi boshqarish uchun imkoniyat yaratdi ilgari yaratilgan guruhlar a'zolari bilan baham, tadqiqot usullarini takomillashtirish va talabalar erishilgan nima raqamli rekord bor kurs davomida. Xuddi shu tarzda, bu o'qituvchilarga o'z o'quvchilari bilan virtual dars tashkil etish va amalga oshirilgan barcha ishlar saqlanadigan portfelni yaratish imkoniyatini beradi.
9. Storybirdo'quvchilarda hikoya qilish orqali yozish va o'qish ko'nikmalarini rivojlantirishga qaratilgan. Ushbu vositada o'qituvchilar sodda va foydalanishda qulay interfeys orqali interaktiv va badiiy kitoblarni on-layn tarzda yaratishlari mumkin. Yaratilgan hikoyalar bloglarga joylashtirilishi, elektron pochta orqali yuborilishi va boshqa variantlar qatorida chop etilishi mumkin. Storybird-da o'qituvchilar talabalar bilan loyihalar tuzishlari, doimiy fikr-mulohazalarini bildirishlari, darslar va baholarni tashkil qilishlari mumkin.
10. Animoto- bu qisqa vaqt ichida va har qanday mobil qurilmadan yuqori sifatli videofilmlarni yaratishga imkon beruvchi raqamli vosita bo'lib, talabalarni ilhomlantiradi va o'quv mashg'ulotlarini yaxshilashga yordam beradi. Animoto interfeysi do'stona va amaliy bo'lib, o'qituvchilarga ta'lim ehtiyojlariga mos audiovizual tarkib yaratishga imkon beradi
11. Kahoot!o'yinlar va savollarga asoslangan ta'lim platformasi. Ushbu vosita yordamida o'qituvchilar akademik darslarni to'ldiradigan anketalar, munozaralar yoki so'rovnomalar tuzishlari mumkin. Materiallar sinfda proektsiyalanadi va savollarga talabalar bir vaqtning o'zida o'ynash va o'rganish paytida javob berishadi.
Talabaga avtonomiya berish, o'quv jarayonlarini boshqarishni takomillashtirish, hamkorlikni rag'batlantirish va o'qituvchilar va talabalar o'rtasidagi aloqaniosonlashtirish maqsadida yuzlab raqamli ta'lim vositalari yaratilgan. Bu erda biz eng mashhur 11-ni taqdim etdik.