L ü Ğ Ə t V ə e n s I k L o p e d I y a L a r

BABAL -  SAVAB
BALQABAQ -   BACARIQLI
Bb
BABAL  -   SAVAB  Dərin  bir  dəryadır 
şair xəyalı; Götürdüm boynuma şəri, babalı 
(R.Rza);  İsmət  xanım,  kömək  etməkdə 
böyük savab  ı$ görmüşsən.
BABAT -   PİS  Ruzigarım  bir  növ  bahal 
keçir, hacı (N.Vəzirov); Niyə. Məşədi, necə 
bəyəm, pis daşıyıram? (Mir Cəlal).
BABI -  DİNDAR Məsələn, mənə deyir­
lər  ki,  filankəs  babidir,  yəni  mürtəddir 
(C.Məmmədquluzadə); Atan  Hacı Cəfər ilə 
duz-çörək  kəsmişəm,  özü  do  çox  dindar 
kişidir (S.S. Axundov).
BACARIQSIZ  -   DİRİBAŞ  Elə  baca­
rıqsızdır  ki.  on  saata  işə  sala  bilməyəcək 
(M.İbrahimov); Xala, sən də diribaş qarısan 
(N.Vəzirov).
BADALAQ  —  DÜZLÜK  İndi  sənin 
mənə  badalaq  qurmağının  heç  adı  yoxdur 
(Ə.Haqverdiyev);  Onun  heç  dtizliikh  işi 
yoxdur.
BAĞIRMAQ  -  SUSMAQ  Səriyyə  xala 
bağırmaq,  ağlamaq  istəyir,  bacarmırdı 
(M.İbrahimov);  Bu  hay-küydə  susmağı 
lazım  bildi.
BAĞIŞLAMAQ  -   GÜNAHLANDIR­
MAQ  Mənim  dediklərimdə  səhv  və  yan­
lışlıqlar  olsa,  bağışlamağınızı  xahiş  edirəm 
(Mır Cəlal); Ogor məni yalandan # iina/ılan- 
dırmaq  istəyirsinizsə,  günahlandırın
BAĞLAMAQ  -   AÇMAQ  Nahar etmək 
bəhanəsi  ilə  qapını  bağladım  (Ə.Vəliyev); 
Bu saatda  qayıdarıq,  fikir eləmə,  sarıdıqları 
uç*.  (M.F.Axundzado)
BAĞLI  -  AÇIQ  Hağh  qapıya  xata  dəy­
inə/ (Ata  sözü). Səhər açıq pəncərədən rəfi­
qəsini  səslədi.
BAĞ RİQA RA  XOŞBƏXT Bır ildir kı,
bağnqaradır,  müsibət  ü /  vermişdi.  Siz  ey 
goy  uzıındə  uçarı  dıırrıalar,  Deyin,  xoşh.n- 
l.unmı'' (S  Vurğun)
BAHADIR -  QORXAQ Balıadır deməz­
lər hərgiz sayana;  Görüm  lənət  lənət  olsun 
yardan doyana (M.P. Vaqif); Ana yurdu bu şən 
torpaq;  Yetişdirməz xain, qorxaq (A.Şaiq).
BAHAR  -   QIŞ  Payız  ötür,  qış  keçir; 
Bahar qalır arxada (H.Hüseynzadə).
BAHAR  -   ZİMİSTAN  Lakin  mənim 
baharım solub, zimistun oldu (S.S.Axundov).
BAHARLI  -   QIŞLI  ömrün  keçdisə  do 
baharlı.  qışlr.  Gördün  golocoyi  gün  kimi 
aydın  (S.Rüstəm).
BAHARSIZ  -   Q1ŞSIZ  Baharsız,  qışsız 
bu  yerlərin  nə  ləzzəti  olar.
BAKİR  -  POZĞUN  Bu  incə  rəqslərdə 
nə  qədər  gözəllik,  nə  qədər  bakir  hissin 
ifadəsi  vardır (Çəmənzəminli);  Anna pozğun 
qızdır, onunla oturub-durma
BAQİ  -   FANİ  Bu  dünya fani,  o  dünya 
baqi (Ayrım bəzəmələri).
BALA  -   BÖYÜK  Xan  Soltan  qoyunu 
gözləmək  üçün  bala  çobanı  dik  qayanın 
başına  qaldırmışdı  (S.Rəhimov);  Elmlə 
qurulur böyük binalar (H.Hüseynzadə).
BALACA  -   HÜNDÜR  Dilaranın  bacısı 
boyca  balaca, amma qardaşı  hündür idi.
BALACALAŞMAQ  -   BÖYÜMƏK  Bir 
saatın  ərzində arıqhımış. balacalaşmış, ord- 
ları batmış... (M.İbrahimov); O qeyrətli  uşaq 
böyüyüb  məni  hamıdan  yaxşı  saxlayacaqdır 
(S.S. Axundov).
BALACALIQ  -  BÖYÜKLÜK 
Bu
balacalıqda  qızın  əlində  acı/  qalmışdı 
(S.S.Axundov);  Gördüyü  sonsuz  iztirablar 
içərisində,  insanın böyüklüyü  və  ruhi qüd­
rətini  kəşf etdi  (O.Məmınədxanlı).
BALQABAQ -  BACARIQLI  Xəlil nədir 
kı,  o  mum  işdən  çıxardır,  hunlıır  da  balqa­
baq kimi durub baxırlar (M.Hüseyn);  Yəqin 
o  şofer  bacarıqlı  adamdır,  gözüaçıqdır 
(M  İbrahimov).

---

BAŞILOVLU -  SAKİT
BAŞILOVLU  -   SAKİT  Kişi  yuxudan 
dik  atıldı,  başılovlu  yazı  stoluna  san  qaçdı 
(Mir  Cəlal);  Katibin  sakit,  hotta  uşaq  vo 
mehriban sosi heç bir şey bildirmirdi (M.İbra­
himov).
BAŞIPOZUQ  -   İNTİZAM LI  Ətraf 
küçolor  başıpozuq  camaatla  dolu  idi 
(M.S.Ordubadi);  Bizim  təlobolor  imociliyo 
intizamlı,  mütoşokkil çıxmışlar.
BAŞISOYUQ  -   DİQQƏTLİ  ...Aldığını 
vo  eşitdiyini  düşünmoyocək.  çaşqın,  başı­
soyuq adamlardan deyiləm... (A.Şaiq);  Uşaq­
lar. diqqətli olun  ha!  (M.İbrahimov).
BAŞISOYUQLUQ  -   DİQQƏTLİLİK 
Bu  holo  özü  də  başısoyııqlııqdur  (C.Cab- 
barlı);  Rəhbərlikdən  işçilərə  qayğıkeşlik. 
diqqətlilik tələb olunur.
BAŞQA  -   DOĞMA  Yaşamağın  qanunu 
da  bəlkə  budur:  Hər  dəfn  olan  özü  deyil; 
Başqası  tək  dəfn  olunur...  (M.Araz);  Ona 
doğma  ikən  yad  olan  kəsi;  Doğma  kənd 
doğma tək  bağrına  basdı (H.Hüseynzadə).
BAŞQALAŞMAQ -  DOĞMALAŞMAQ 
Bır  də  sevgilimi  aldatmaq  üçün;  Dəyişib 
cildimi  başqalaşmadım  (S.Vurğun);  Bu 
yerlər elə bil  mənə doğmalaşdı.
BAŞQALIQ  -   DOĞMALIQ  Bu  kərrə 
sizdə  bir  başqalıq  vardı  (S.Hüseyn);  Buna 
baxmayaraq,  burada  Güləbətın  qəribə  bir 
doğmalıq  hiss edirdi (M.İbrahimov).
BAŞLAMAQ  -   QURTARMAQ  Lakin 
danışığı  haradan  başlasalar,  axırda  yenə 
yaş söhbətlə qurtarır (Çəmənzəminli).
BAŞI.AMAQ 
- 
TAMAMLAMAQ 
Qaranquş  baharı  başlayır,  bülbül  tamam­
layır.
BAŞLI  -   KÜT  Dünən  evinə  gələn  kim 
imişsə,  başlı  adam  imiş,  “içərilərdən"  gəl­
mişmiş  (Mir  Cəlal);  Kül  uşaqdır,  ondan 
oxuyan çıxma/.
BAŞLIQ  -   SONLUQ  HBir  ömür 
yolunda" 
bu  başlıq  nədi?  (M .Ara/); 
Aldanmısan  sonluğu.  Toyla  bitən  nağıla.  . 
fN.Kəsəmənin.
BAYAĞI -  MÜRƏKKƏB
BAŞSIZ -  AĞILLI  Bu başsız  uşaq  başa 
düşür ki. öz hərəkətləri ilə özünə dost qazan­
mır. Çox ağıllı və namuslu qız imiş (M.İbra­
himov).
BATABAT -  Ç1XAÇIX  Günün batabat 
zamanı  idi  (M.İbrahimov);  Mən  evdən 
çıxaçıxda o məni  yaxaladı.
BATAQLI  -   QURU  Balaqlı  küçələr 
düzəlib,  gecələr  elektrik  ilə  işıqlanırdı 
(S.S.Axundov);  Mahmud...  quru  ot-olof 
yığılmış çardağın altına girdi (Ə.Əbülhəsən).
BATAQLIQ  -   QURULUQ  Küçənin 
ortası  hər  zaman  bataqlıq  vo  palçıq  olurdu 
(S.Rəhman);  Adanın  quruluq  hissəsində 
oturub  dənizə  tamaşa  edirdik  (M.İbra­
himov).
BATIQ  -   ÇIXIQ  Qoy  onun  o  quyuya 
düşmüş  balıq  gözləri  lap  kəlləsinə  çıxsın 
(S.Rəhımov);  Elə  bil  onun  gözü  yerindən 
oynamış, çıxıq  kimi görünürdü.
BATİN  -   ZAHİRİ  Bu  adamın  zahiri 
quruluşu  kimi,  batini  həyatının  da  çox 
maraqlı  olduğunu  onun  hər  sözündən,  hər 
hərəkətindən anlamaq olurdu (A.Şaiq).
BATİNİ  -   ZAİIİR  Niyə  qoyun  başlı 
qurdların  ürəyinə  işıq  salmır  ki.  zalıirdə 
qızılgüldür,  amma  batində onun  tikanlarıdır 
(Ə.Haqverdiycv).
BATIŞ -  ÇIXIŞ Günəşin  balışı  ilə çıxışı 
gözəl  olur. Günorta  yerində olanda ona  heç 
baxan da olmur (Çəmənzəminli).
BATMAQ  -   ÇIXMAQ  Vallah  özümü 
elə itirmişəm kı. bilmirəm gün haradan çıxır. 
harada batır (Ə.Haqverdiycv).
BATMAQ  -   TƏM İZLƏM ƏK  Üstüm- 
başım  qana  vo  qanlı  torpağa  batmışdı 
(M.S.Ordubadi);  Paltosunun  tozunu  təmiz­
iniı
BAYAĞI  -   MƏNALI  Rəsulovun  şirin 
dili, dərin mənıılı baxışı o dəqiqə öz tosınnı 
göstərdi (C Əmirov); Bavağı adamlar yadıma 
düşəndə qanım  qaralır (M.İbrahimov).
BAYAĞI  -   MÜRƏKKƏB  No  qədər 
bayağı cavab verirsən. Qaraş! (M.İbrahimov); 
İndi beynəlxalq vəziyyət çox mürəkkəbdir.
20

---