M. A. Axmatov Toshkent To‘qimachilik va yengil sanoat insti tuti kafedra mudiri, t f. n, dotsent
Yüklə 3,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
| 3.3. KANOPNI TAYYORLASH VA SAQLASH.
ZAVODNING XOMASHYO SAQLASH OMBORI Zavodga poya va po‘stloq, odatda, avgust, sentabr, oktabr, qis- man noyabr oylarida keltiriladi va ular bir qancha oylab, ishlashga yuborilguncha maxsus omborlarda saqlanadi. Xomashyo ni saqlashda ma’lum qoidalarga e’tibor berilmasa, ular chi riydi va tolaning xususiyati buziladi. Shuning uchun xomashyoni saqlash usulini to‘g‘ri tanlash muhim ahamiyatga ega. Kanop zavodlarida poya yoki po‘stloq ikki usul bilan: ustki yopiq shiyponlarda (shoka) va ochiq joyda saqlanishi mumkin. Xomashyoni usti yopiq joyda saqlash uchun uzunligi 64 m, eni 16 m va balandligi 8 m bo‘lgan atrofi ochiq, lekin usti yopiq shiypondan foydalanilsa, maqsadga muvofiq bo‘ladi. Bunday shiyponda 400—500 t gacha po‘stloq yoki poya saqlash mumkin. Undan tashqari, hozir zig‘irpoya zavodlarida katta o‘lchamli temir-beton shiyponlar keng qo‘llanilmoqda. 144½24½8,4 m o‘lchamli shiyponga 2500 t, 90½30½6,5 m o‘lchamli shiyponga esa 1500 t xomashyo joylanadi. Bunday shiyponlar ko‘pga chidaydi, mahsulot sifatli saqlanadi, xomashyo omborining maydoni birmuncha qisqaradi, ularni tashishda mexani zatsiya lashtirishga imkon tug‘iladi. Kanop zavodlari yil bo‘yi ishlashni yo‘lga qo‘yishga 102 o‘tishi munosabati bilan shiyponlar juda ham zarur, chunki yog‘in- sochinli davrlarda usti ochiq joylardagi po‘stloqlarni tashish qiyin. Undan tashqari, usti ochilib qolgan kanop yomg‘irda qolib ketishi hamda uning sifati buzilishi mumkin. Shuning uchun kanop zavodlarida kamida 2 ta shiypon bo‘lishi zarur. Usti ochiq joyda xomashyo, odatda, g‘aram qilib saqlanadi. Bunday saqlash usuli ko‘p yillik tajribalar asosida mukammal lashtirildi. Bu usul juda oddiy bo‘lib, uncha ko‘p mablag‘ sarflan maydi. O‘zbekiston iqlimi uchun bu usul ancha samarali hisoblanadi. Ilgarilari uzunligi 20 m, eni va balandligi 8 m g‘aram lar bo‘lardi; shunday g‘aramga 80—100 t gacha poya ketardi. Hozir g‘aramning eni va uzunligi kattalashtirilgan (32½10½8 m), natijada g‘aramga ko‘p xomashyo ketadi. g‘aramning eni janubdan shimolga qaratib joylashtiriladi. Bunda yog‘ingarchilik natijasida g‘aramning ivigan qismlari yomg‘irdan so‘ng quyosh nurida bir xil quriydi. Ba’zan, g‘aramni joylashtirishda shamol esadigan tomon ham hisobga olinadi. g‘aramning yon tomoni shamol esadigan tomonga qaragan bo‘lishi kerak. Shunda xomashyo yaxshi quriydi va yaxshi shamollaydi. Xomashyoni g‘aramlashdan oldin har bir g‘aram uchun maxsus maydoncha tayyorlash kerak. G‘aramning ost qismidagi poyalarni namlanish va chirishdan saqlash uchun g‘aramning supachasi yerdan kamida 30 sm ko‘tarilib, atrofiga suv ketadigan 20—30 sm kenglikda ariqchalar qilinadi. G‘aramlar yong‘in xavfsizligi qoidalariga asosan guruh- guruh qilib joylashtiriladi, har qaysi guruhda 4 uya bo‘lib, 4 g‘aram bir uyani tashkil qiladi. Uyadagi g‘aramlarning eni tomonidan oralig‘i 15 m ga, uzunligi tomonidan esa 30 m ga teng bo‘ladi. Guruhdagi ikki uya g‘aramlari oralig‘i — 40 m, guruhlar oralig‘i esa — 60 m, hamma zavod territoriyasi kamida balandligi 1,8 m li devor bilan o‘ralgan bo‘lishi kerak. Xomashyo qo‘yilgan joydan o‘ralgan chegaragacha masofa 10 m bo‘lishi kerak, shox va g‘aramlar titish-yuvish mashinalari o‘rnatilgan sexlardan 50 m uzoqlikda joylashishi kerak. Yüklə 3,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|