ф
l y i r m i d o q q u z u n c u i m l a
N A T Ə M İZ VƏ BƏDSƏLİQƏ U ŞA Q
Ey m ənim təm iz və səliqəli şagirdlərim ! TəmizlİK
aləm indən xəbəri olmayan şagirdlərdən xəbəriniz var-
dırm ı?
MəKtəbiraizdə b ir neçə bədsəliqə u şaq lar v a rd ır
kİ,
hərgah onlar bu adəti və bu xasiyyəti
tərK
etsələr bun-
dan sonra
bu
qism u şa q la n bu
məKtəbə
yol verməK cayiz
deyil. O nlar həm in u şaq lard ır
kİ,
d ırn aq larm ı dişlə tu-
ta n , b u rn u n u ətəyinə silən, K İtablan n ı-d əftərlərin i cırıb,
qaralayan,
əlləri çirK,
barm aqları
mürəKKəbli,
d ırn aq ları
uzun, qələm danı və sa ir təlim ləvazim atı bədsəliqə. Belə
u şaq ların qulaqlarının içinə baxanda in san ın ü rəy i qarı-
şır. Belə natəm iz uşaqlar növ-növ m ərəzlərə, cürbəcür
naxoşluqlara düçar olurlar. ÇünKİ taam
yeməKdə,
libas
geyməKdə, dolam b
gəzməKdə,
yatıb durm aqda b ir para
şeylərə diqqət və mülaMzə
etm əzlər.
Məsələn; Taam dan
m üqəddəm və taam dan sonra əsla əllərin yu m azlar və
libasları h ər nə qədər çirKİn və natəm iz olsa da İKrah
etm əzlər. Gəzib-dolanan v ax td a bağ və bağçaları, ağac
Kölgələrini, ax ar su ların Kənarını, gözəl-gözəl mənzərə-
ləri, təm iz-təm iz gəzib-dolanm alı y erləri qoyub, ü fu n ə tli
və natəm iz yerlərdə gəzərlər. NəmnaK və havası qəliz
m əKanlarda əyləşərlər. Hələ belə u şaq lar sübh yerindən
d u ran d a
nə
ağzım y ax alar
və nə dişlərin sürtər və nə
də
əllərini, üzü n ü , gözünü, ağzını, b u rn u n u yuyar.
Pəs in d i sizlərə vacibdir
k
İ, həmişə n iz a fət və tə-
m izliyə diqqət və qeyrətlə çahşasınız, taiıiKİ b ir para
p in ti və natəm iz uşaqlardan olm ayasınız.
O t u z u n c u i m l a
SƏ X A V Ə T L İ U ŞA Q
S əxavət, yəni əliaçıqlıq
deməKdir.
F ü qəray a mər-
həm ət, m ö h taclara m üavinət, biçiz və b içarələrin h alm ı
ria y ə t etm əyə səxavət deyilir. Səxavət sah ib lərin in hə-
m işə qəlbi m əsru r, adı m əşhur, dünya və a x irə ti m əm ur
o lu r. Səxi olm aq yalnız m al və dövlətlə deyil, bəİKƏ özgə
vəchlə
də
izhari-səxavət etməK
mümKÜndür.
Məsələn:
______________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________
п
M üKnət sahibləri füqərayə m al ilə səxavət edəndə,
üləm a s in fi də elm m ö h tacların a elm lərilə səx avət edər-
lər. Necə Kİ, b ir yetim və fəq ir uşağa xÖrəK və libas ve
randa qəlbim izdə b ir fərəh və behcət z ü h u ra g əlir. Habe-
lə d ə rsin i bilm əyən b ir u şağın da d ərsin i gözəlcə təfh im
və təlim edəqdə x atirim izd ə b ir sevinc və şad h q ehsac
edirİK.
Ə lhasil, səxavət
in s a n lıq ş ə n in d ə n d ir ,
Səxavətin
l ə z z ə t i n a n la y a n la r in s a n lıq m ə r t ə b ə s in ə y e t i ş i b l ə r .
Bu
g ö z ə l s i f ə t b öyÜ K İərd ən v ə d ö v lə t , s ə r v ə t s a h ib lə r in d ə n
z ü h u r a g ə lm ə K d ə n s ə , K içİK İərdən, x ü s u s ə n m əK təb u ş a q -
la r ın d a n z ü h u r a g ə lm ə s i d a x i m ə h b u b v ə x o ş n ü m a d ır .
B ir sin ifd ə bir şagirdə qələmdən və qələm təraşdan
və s a ir təlim ləv azim atların d an b irisi lazım olanda səxa-
v ə tli u şa q la r «Məndə v ar, al, m ən v erirəm , mənimKİ
yaxşıdırl» deyib
İKram
edərlər.
Bəzi v a x t bir şa g ird bir
şag ird ə xitabən: «Məhəmməd! Qələmin H aşım da qaldı».-
«Qalsın! О nə bir şeydir» - deyib, so n ra ü z ü n H aşım a tu-
tu b : «Bəradər! О qələm sənin ola bilər» -deyib, təKrim
eylər.
H aşım da onun müqabilində razılıq g östərib, tə-
zim eylər. S əxavətli şag ird lər bu im la d ərsin i əzbər
edəcəKİər.
O t u z birijıci i m l a
X Ə S İS VƏ P A X IL U ŞA Q
E y m ənim səxavətli şagirdlərim ! İndiyə
Kİmi
b ir
çox əxlaqi-həsənə və sifati-zəm im ədən sizlərə x a tirn iş a n
eylədim , A m m a xəsis və paxıllıq barəsində heç bəhs
olunm adı. İn d i
sizlərə m əlum edirəm Kİ, məbada-
m əbada b u İKİ sifə tin dövrübərinə dolasanız. ÇünKİ xə-
sasət və bəxalət nalayiq və naşayəstə sifə tlə rin ham ısın-
d an b ə d tə r və napəsəndidədir. Bu sifə tlə rin sahibi
d ü n y ad a rəzil və ax irətd ə zəlil olur. Necə
k
İ,
hədisi-
şə rifin m əzm ununca (paxıl behiştə d ax il olmaz). Habelə
xəsis adam öz m alım öz canından əsirg ər. Məsələn:
M əKulatın (ərzağın) təzəsini alm ağa q ü d rə ti v ar
İK ən u c u z
bilib, KÖhnəsin alır. Təmiz və təzə p a lta r
geyməK
m üm K Ü n
olduğu halda
KÖhnə,
y ırtıq , çirKin li-
baslar giyər.
P ax il Kimsələrin həmişə ru h u xəstə, qəlbi tu tq u n
və
b əd ən i
n a ra h a t olur. B üxl b ir sifə td ir
kİ,
h ə r uşaqda
KİçiKİİKdə tap ılan d a
böyüdÜKCə
xalqm nəzərində x a r və
həqir olur.
B ir p ara paxıl uşaqlar v a rd ır
kİ,
ata-an ası ondan
b izar və yoldaşları n arazıd ır. Yeməli, baxm alı, oynatm a-
lı b ir şey olanda tam aşa
etməK
üçün də olsa, b ir
kəsə
verməK istəm əz. MəKtəb yoldaşları onun təlim ləvazima-
tm m b irisin ə əl v u rsa naləsi ərşə çıx ar. Çox v a x t olur
Kİ,
məKtəbə gələn v ax td a anası
o n u n k İçİk
qardaşını
məKtəbə təşviq üçün və məKtəbdə ədəbli və ra h a t dur-
m aq üçün b ir şey verəndə az qalır Kİ, özünü həlaK elə-
sin. Та özünün hissəsini ondan ziyadə olm asa saKİt ol-
maz. HalanKİ özü on
İKİ
yaşında, qardaşı
s ə k k İ z
yaşın-
d ad ır. Heç özünün
s ə k k İ z
yaşında olduğu v a x tla rı xati-
rinə salıb, xüdhesab olmaz.
H ər nə qədər sizlərə bu sifətdən
K ənar
olmaq barə-
sində tap şırıb , təKİd eyləsəm, yenə azdır, oğlanlarıra!
O t u z İKİıtci i m l a
GÜLƏRÜZLÜ UŞAQ
GülərüzlülÜK ü lfə t və m əhəbbətin b ir
möhKəm
bi-
n ası m ənzələsindədir. B əşşaşət qəlbin saflığ m a və təbiə-
tin gözəlliyinə dəlalət eylər. Qaşqabağı açıq
K İm sənələrə
ham ı meyl və m əhəbbət g ö stərir. L ətifəgü və zərifx u
adam lar h am ım n m əhəbbətini cəlb edər. G ü lərü zlü və
şirin sö zlü olm aq b ir tü rfə h a lətd ir.
ÇünKİ
z ə ra fə t və
m ülayim ət daş Kİmi olan qəlbləri y u m şald ır və
K ədərli
sinələrə səfa v e rir. Kəcbin və bədxəyal a d am ların qəlbini
islah edib, əfK arm ı c ila la n d ın r. Qəmli ürəK İəri m ə sru r
və m əşuf eləyir.
Ə lhasil, əsnayi-söhbətdə
g ü lm ə K
və güldürm əK
taam ın dadı və d u zu m ənziləsindədir. H ərg ah taam ın
d u zu a rtıq və
əsk
İ
k
olsa ləzzəti itib , ta m ı qaçar və habe-
lə g ü lm ə K v ə
güldürm əK də həddən ziyadə olsa, m əsxərə-
liK
və iste h z a dərəcəsinə çıxar.
G ü lərü zlü u şaq
məKtəbdə
m üqəssir olub, tö v q if cə-
zasına d ü ç ar olsa da yenə m üəllim indən incim əz. Yoldaş-
la rı ilə oyun oynam aq v a x tın d a qəflətən yıxılıb b ir yeri
Dostları ilə paylaş: |