M İ L L İ K İ T A B X A N A
____________________________________
49
onun avtomatlaşdırılması və mexanikləşdirilməsi sahəsində aparılan böyük
işlərin nəticəsində sənayedə dörd il ərzində əmək məhsuldarlığı 21,5 faiz
artmışdı, beş il ərzində isə artım 28 faiz təşkil edirdi ki, bu da nəzərdə
tutulan plandan yüksək idi».
1
Sənayedə çalışan fəhlə və mühəndis-texniki işçilərin yüksək əmək
fəallığı beşillik planın vaxtından əvvəl yerinə yetirilməsini təmin edən əsas
amillərdən biri idi. Hesablamalara görə 400-dən çox sex, briqada və sahə,
15 minədək qabaqcıl 2 il yarım - 3 ildə onuncu beşillik planı yerinə
yetirmişdi.
Aqrar siyasətin həyata keçirilməsində kənd təsərrüfatında da böyük
müvəffəqiyyətlər qazanılmışdı. Belə ki, hələ 1978-ci ildə ümumi məhsul
istehsalı 1980-ci ilə nəzərdə tutulan səviyyəni ötmüşdü. Kənd təsərrüfatı
məhsullarının artım səviyyəsinin müqayisəsi göstərir ki, onuncu beşilliyin
dörd ilində bütün doqquzuncu beşillikdə istehsal ediləndən 10 faiz artıq,
bütün səkkizinci beşillikdə istehsal ediləndən isə 50 faiz artıq məhsul
istehsal edilmişdi. Beşillik plan taxıl, tərəvəz, meyvə məhsulları üzrə dörd
ildə yerinə yetirilmişdi. Pambıqçılıq ardıcıl inkişaf edirdi. Heyvandarlığın
inkişaf etdirilməsi nəticəsində bütün növlər üzrə heyvanların sayı artmışdı.
2
Kənd təsərrüfatında məhsuldarlığın artımının mühüm şərti hələ ilk
illərdən Heydər Əliyevin xüsusi fikir verdiyi kənd təsərrüfatı məhsullarının
istehsalının təmərküzləşməsi və ixtisaslaşdırılmasının ardıcıl olaraq həyata
keçirilməsinin nəticəsi idi.
Bütün bu yüksək göstəricilərin əsas səbəbi ondan ibarət idi ki,
respublikamıza görkəmli rəhbər, səriştəli təşkilatçı, təsərrüfatçılıq və ideya-
siyasi işi yüksək səviyyədə əlaqələndirən, bütün təşkilatların iş metodu və
stilini səmərəli şəkildə təşkil edən Heydər Əliyev başçılıq edirdi.
Kənd təsərrüfatının inkişafi bütün sahələrdə mümkün olmuşdu. 1969-
1979-cu illərdə əsas kənd təsərrüfatı məhsulları üzrə artım aşağıdakı
cədvəldən aydın olur.
3
1
Правда» qəzeti, 9 aprel 1980-ci il
2
Yenə orada
3
Heydər Əliyevin Azərbaycan KP MK plenumunda məruzəsi. 17 noyabr 1979-cu il.
«Бакинский рабочий», noyabr 1979-cu il
M İ L L İ K İ T A B X A N A
____________________________________
50
Doqquzuncu beşilliyin yekunlarına görə, respublikanın 12 min nəfəri
orden və medallarla təltif edilmişdi. 16 nəfərə Sosialist Əməyi Qəhrəmanı
adı verilmişdi. 1971-1975-ci illərdə respublikamızda 198 elmlər doktoru və
1781 elmlər namizədi hazırlanmışdı. Elmi-tədqiqat institutları, ali
məktəblər, elm və tədris müəssisələri yüksəkixtisaslı kadrlarla təmin
edilmişdi. Respublikada yeni ali məktəblər - Xarici Dillər İnstitutu, İnşaat
Mühəndisləri İnstitutu, Naxçıvan Pedaqoji İnstitutu açılmış, Dağlıq
Qarabağda Pedaqoji İnstitut yaradılmışdı.
Şəxsən Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə SSRİ-nin Moskva, Leninqrad,
Kiyev və başqa ali məktəblərində oxumağa göndərilən tələbələrin sayı hər il
artmışdı. Bu faktı qeyd etmək kifayətdir ki, təkcə 1978-ci ildə Sovetlər
İttifaqının 151 ali məktəbində Azərbaycandan üç mindən çox tələbə
oxuyurdu. Doqquzuncu beşillikdə Azərbaycanın ali məktəblərində 80 min
nəfərdən çox ali təhsilli, 95 mindən çox orta ixtisas təhsilli mütəxəssis
hazırlanmışdı. Azərbaycan Dövlət Universiteti, Azərbaycan Dövlət Pedaqoji
İnstitutu, Azərbaycan Dövlət Konservatoriyası Qırmızı Əmək Bayrağı
Ordeni ilə təltif edilmişdi.
M İ L L İ K İ T A B X A N A
____________________________________
51
Azərbaycan SSR-nin xalq təsərrüfatının bütün sahələrində tarixdə
görünməmiş inkişafı Heydər Əliyevin rəhbərliyinin nəticəsi idi. Heç də
təsadüfi deyildir ki, Azərbaycan Kommunist Partiyasının XXIX
qurultayında (28-30 yanvar 1976-cı il) çıxış edənlərin hamısı böyük
minnətdarlıqla qeyd edirdilər ki, bütün bu yüksəlişi respublikamız Heydər
Əliyevin rəhbərliyi nəticəsində qazanmışdır. Onlar iftixarla qeyd edirdilər
ki, Heydər Əliyev respublikanın kompleks inkişafı proqramının
hazırlanması və həyata keçirilməsində özünün böyük şəxsi töhfəsini verir.
Sözü ilə əməli vəhdət təşkil edən, Azərbaycanda siyasi rəhbərliyə gələn
Heydər Əliyev respublikamızın yeni inkişaf strategiyasını hazırlayıb həyata
keçirilməsini təşkil etdi.
1970-1985-ci illər Azərbaycan tarixinin ən parlaq səhifələrini təşkil edir.
Bu dövrdə Heydər Əliyevin rəhbərliyi ilə hazırlanan kompleks inkişaf
planlarının həyata keçirilməsi respublikamızın tarixində misli görünməmiş
dəyişikliklər, yüksəlişlə nəticələnmişdir. «Baş verən dəyişikliklərin
miqyasına, iqtisadi və sosial sahələrdə aparılan dərin struktur islahatlarının
xarakterinə, xalqın maddi rifah halının keyfiyyətcə yeni mərhələyə
keçirilməsinə görə doqquzuncu, onuncu və on birinci beşilliklər
Azərbaycanın yeni tarixində ən mühüm yerləri tutur.»
1
Bu faktı qeyd etmək
kifayətdir ki, doqquzuncu və onuncu beşilliklər ərzində 1945-ci ildən 1970-
ci ilə qədər dövrdəkinə nisbətən daha çox məhsul istehsal edilmişdi.
Müharibədən sonrakı dövrdə ilk dəfə olaraq, doqquzuncu və onuncu
beşilliklər üçün xalq təsərrüfatının inkişaf planları vaxtından əvvəl yerinə
yetirilmişdi.
Bunun nəticəsində əvvəllər bütün əsas göstəricilər üzrə Ümumittifaq
göstəricilərindən geri qalan Azərbaycan tezliklə keçmiş İttifaqın ən inkişaf
etmiş respublikalarından birinə çevrildi. 1969-1982-ci illər ərzində
respublikada milli gəlirin ümumi həcmi 2,5 dəfə, sənaye istehsalı, həmçinin
əmək məhsuldarlığı 2 dəfə artmışdı. 14 ildə istehsal olunmuş
1
Heydər Əliyev. «Azərbaycan XXI əsrin və üçüncü minilliyin ayrıcında». Yeni 2001-ci il, yeni əsr və
üçüncü minillik münasibətilə Azərbaycan xalqına müraciət. «Azərbaycan», 30 dekabr 2000-ci il
Dostları ilə paylaş: |