M irzo ulug’bek nomidagi o’zbekiston milliy universitetining

II-bob. Linuxda mahalliy FTP serverini sozlash

2.1. Shartlar

Mahalliy FTP serverini sozlash uchun quyidagi shartlarga ega bo'lishingiz kerak:
1. Linux operatsion tizimi: Mahalliy FTP serverini sozlash uchun Linux operatsion tizimi kerak bo'ladi. Bu mumkin bo'lgan distributivlardan birini o'rnatishingiz mumkin, masalan, Ubuntu, CentOS, Debian, Fedora kabi.
2. Root huquqnomasi: Mahalliy FTP serverini sozlash uchun sizga root huquqnomasi (administratorlik) bo'lishi kerak. Bu huquqnomaga ega bo'lish uchun o'rnatish va sozlash jarayonida administratorlik huquqlariga ega bo'lishingiz kerak.
3. Internet bog'lanish: Mahalliy FTP serverini ishlatish uchun kuchli va barqaror internet bog'lanishga ega bo'lishingiz kerak. Bu bog'lanish sizga serverga ulanish va fayllarni yuklash, yuklash va olish imkonini beradi.
4. O'zaro xavfsizlik: Mahalliy FTP serverini sozlashda o'zaro xavfsizlikni o'zgartirishga ega bo'lishingiz kerak. Bu xavfsizlikni ta'minlash uchun SSH (Secure Shell) protokolini ishlatish yoki SSL/TLS sertifikatlarini sozlash tavsiya qilinadi.
5. IP manzil va portlar: FTP serverining ishlayishi uchun serverning IP manzili va portlarini belgilashingiz kerak. Standart ravishda, FTP server 21-Portni ishlatadi.
6. Foydalanuvchilar va ruxsatlar: Mahalliy FTP serverida foydalanuvchilar va ularga berilgan ruxsatlarni sozlash kerak. Bu foydalanuvchilarga kimlar fayllarni yuklash, yuklash, olish va o'chirish imkoniyatiga ega bo'lishini belgilashni o'z ichiga oladi.
7. Foydalanuvchi interfeysi: Mahalliy FTP serverini sozlash uchun sizga dasturiy interfeys (masalan, vsftpd) yoki konfiguratsiya fayllariga direkt ruxsat berish mumkin.
Shu shartlarga amal qilgan holda mahalliy FTP serverini Linux operatsion tizimida muvaffaqiyatli sozlashishingiz mumkin. Buning uchun to'g'ri dasturlar, sozlash fayllari va ma'lumotlar asosida ishlashingiz kerak.

2.2. FTP serverini o'rnatish va sozlash

FTP yoki File Transfer Protocol - tarmoq orqali ikki tizim o'rtasida fayllar va ma'lumotlarni uzatish uchun ishlatiladigan eng mashhur tarmoq protokoli. Biroq, sukut bo'yicha FTP trafikni shifrlamaydi, bu xavfsiz usul emas va serverga hujumga olib kelishi mumkin. Bu erda VSFTPD keladi, bu juda xavfsiz FTP daemonini anglatadi va xavfsiz, barqaror va tezkor FTP serveridir. VSFTPD GNU GPL ostida litsenziyalangan. Ko'pgina Linux distributivlari uchun VSFTPD standart FTP serveri sifatida ishlatiladi. Quyida biz Linux Mint OS da FTP serverini o'rnatish va sozlashni o'rganamiz. Biz Linux Mint 20 OS da protsedura va buyruqlarni tushuntirdik. Ko'proq yoki kamroq bir xil protsedura eski Mint versiyalarida bajarilishi mumkin.

Linux Mint-da FTP serverini o'rnatish uchun quyidagi amallarni bajaring: