Magistrantların XVIII respublika Elmi konfransı, 17-18 may 2018-ci IL
Magistrantların XVIII Respublika Elmi konfransı, 17-18 may 2018-ci il
Yüklə 10,07 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Magistrantların XVIII Respublika Elmi konfransı, 17-18 may 2018-ci il
- Dağılmayan nəzarətin vasitələri
- FONTAN QUYUSUNUN DİNAMİKASI Tarverdiyeva N.G.
Magistrantların XVIII Respublika Elmi konfransı, 17-18 may 2018-ci il
62 Bu nəzarət iki cür olur: dağılmayan və dağılmayan fiziki nəzarət.Materiala daxil olma (sızma) qabiliyyətinə görə dağılmayan nəzarət metodları iki kateqoriyaya - həcmli və səthi – bölünür. Seçimli nəzarət zamanı qeyri dağıdıcı metodlar, hansılar ki. məhsulun istismara yararlı olmağını ləğv edir, istifadə oluna bilərlər. Qeyri dağıdıcı nəzarət metodları məhsulun yararlığını ləğv etmirlər. Bir qayda kimi, qeyri dağıdıcı nəzarət metodlarlaı bütün istehsalı idarə edirlər, hansı ki öz növbəsində istismar davamiyyətini qat-qat çoxaldır. Dağılmayan nəzarət doqquz növdən ibarətdir: maqnit, elektrik, elektro-induktiv, radio-dalğalı, istilik, optik, radiasiya, akustik və qatlara daxil olunan maddələr metodu.Dağılmayan nəzarətin metodlarının hər birisi aşağıdakı əlamətlər əsasında cürbəcür təsnifata malikdirlər.
nəzarət olunan obyektin fiziki sahələrlə və ya maddələrlə qarşılıqlı əlaqəsi;
İlkin məlumatı əldə etmək metodu. İlkin məlumat parametri –dəyişməsi nəzarət olunan obyektin xarakteristikası üçün istifadə edilən müəyyən maddənin fiziki sahəsidir. Məsələn, rengen şüalarının kiçik təsiri kimi. Əgər səthdə hansısa bir defekt varsa, onda şüalanmanın amplitudu çoxalır. Dağılmayan nəzarətin vasitələri Hər bir nəzarət metodunun bir idarəetmə vasitəsi vardır. Bütün nəzarət vasitələri yeddi əsas qrupa bölünürlər. İlkin qrupuna optik və istilik avadanlıqları, və həmçinin elektro-induktiv və elektrik metodlar daxildir. Dağılmayan vasitələrinin idarə olunan parametrlərinin növləri əsasında cihazlar aşağıdakı sıralanmaya bölünürlər: -
Defektoskop priborlar (məshulda əmələ gəlmiş defektləri aşkar etmək üçün); -
Heometrik xarakteristikaları (daxili və xarici diametrlər, örtüklərin və divarların qalınlığı, istismar dərəcəsi, məhsulun və ya detalın uzunluğu) idarə etmək üçün; -
Dağılmayan nəzarətdə cihazların və metodun seçimi idarə olunan məmulat və onun təhlil olunma şəraitlərindən asılıdır. Metodların heç biri universal deyil. Cihazlarların yerinə yetirdiyi məqsədlərə uyğun olaraq, ölçülə və təyin ola bilinən defektlər və ya parametrlər dörd qrupa bölünür
Optik
Optik olan materiallar üçün Möhkəm və ya mayə halında olan Maqnit Səthüstü Möhkəm olan Elektromaqnit Səthüstü Ferromaqnit materialı Elektrik Səthüstü Hər bir material Radio-dalğalı Həcmli ----------- Radiasiya Həcmli
Hər bir metal olmayan obyekt Akustik
Həcmli Hər bir möhkəm və ya maddə halında olan İstilik Həcmli
-------------
Hər bir nəzarət metodu müəyyən fiziki prinsipə əsaslanaraq, özündə bir-neçə metodu birləşdirir.Tədqiqatlar zamanı metal hissələrində yaranan defektləri aşkarlamaq üçün istifadə olunan nəzarət üsulları məsələsi araşdırılmış, istifadə olunacaq parametrlər seçilmiş və nəzarət üsullarının layihələndirilməsi üçün ilkin işlər yerinə yetirilmişdir.
Magistrantların XVIII Respublika Elmi konfransı, 17-18 may 2018-ci il
63 XƏTTİ VƏ BUCAQ YERDƏYİŞMƏLİ TUTUM VERİCİSİ Paşayev F.R. Sumqayit Dövlət Universiteti Qeyri-elektriki kəmiyyətləri ölçmək üçün tutum çeviriciləri və vericilərindən geniş istifadə edilir. Bunun əsas səbəbi onların konstruksiyalarının sadə olması və tətbiq sahələrinin geniş olmasıdır. Yerdəyişmə vericiləri- hər hansı bir obyektin xətti və bucaq yerdəyişməsinin qiymətini təyin etmək üçün tətbiq edilən cihazdır. İş prinsipinə, dəqiqliyinə, qiymətinə və digər parametrlərinə görə fərqlənən müxtəlif növ yerdəyişmə vericiləri mövcuddur. Qeyd etmək lazımdır ki, bütün yerdəyişmə vericilərini iki əsas kateqoriyaya ayırmaq olar- xətti yerdəyişməli verici və bucaq yerdəyişməli verici.İş prinsipinə görə yerdəyişmə vericiləri: tutum, optik, induktiv, ultrasəsli, potensiometrik, maqnitorezistiv və s. olur. Tutum çeviricisinin iş prinsipi cevriləcək giriş parametrinin təsirindən onun tutumunun dəyişməsinə əsaslanır. Tutum vericiləri müstəvi lövhəli və silindrik elektrodlu ola bilir. Paralel müstəvili kondensatorun tutumu:
burada Ԑ- kondensatorun lövhələri arasındakı materialın dielektrik nüfuzluğu; s- lövhələrin qarşılıqlı əhatə sahəsi; δ- lövhələr arasındakı məsafə; x- xətti yerdəyişmədir. (1) ifadəsindən aydın görünür ki, kondensatorun tutumu s, Ԑ, δ parametrlərinin dəyişməsindən asılıdır. Şəkil 1-də xarici fiziki təsirdən kondensatorun lövhələri arasındakı d məsafəsi dəyişən tutum vericisi verilmişdir.
Şəkil 1. Xətti yerdəyişməli tutum vericisi
FONTAN QUYUSUNUN DİNAMİKASI Tarverdiyeva N.G. Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti
Quyudibindən maye və qaz yer səthinə həm quyudibinə daxil olmuş maye qazın təbii enerjisi hesabına, həm də yer səthindən quyu təsir edən eneji nəticəsində hasil oluna bilər. Quyu məhsulunun quyu ağzından yığım məntəqəsinə qədər borular boyunca hərəkətini təmin etmək üçün quyu agzında müəyyən təzyiq saxlanılır. Belə ki, ümumi halda 1m mayeni qaldırmar üçün sərf olunan enerji balansı aşağıdakı ifadə ilə təyin olunur: (1.1)
burada: – 1mmayeilə quyudibinə daxil olmuş enerji; – yer üzərindən quyuya verilən enerji; – qarışığın quyuağzından özü ilə apardığı enerjidir. Maye və qazın quyudan yer səthinə çıxarılması ancaq quyunun təbii enerjisi hesabına baş verirsə( =0) , quyunun bu cür istismar üsuluna fontan istismar üsulu deyilir. Quyu dibində maye və qaz , quyudibi təzyiqdən asılı olaraq müəyyən potensial enerjiyə malik olur. 1m (1000 kq) mayenin potensial enerjisi: (1.2)
ifadəsi vasitəsilə tapılır. Burada və – quyudibi və atmosfer təzyiqi, atm ilə; – mayenin xüsusi çəkisidir, kq/m 3 ilə.
Əksər hallarda qazın enerjisi quyudan neftin yer səthinə çıxarılması, yəni quyunun fontan vurmasına sərf edilir. Aşağıdakı ifadə vasitəsilə neftlə laydan quyudibinə gələn enerji hesablanır: Yüklə 10,07 Mb. Dostları ilə paylaş:
|