Magistratura məRKƏzi əlyazması hüququnda
Yüklə 0,57 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Dağıstanın sahil zonasında kurort əhəmiyyətli rekreasiya şəbəkəsi Əsas istirahət yerləri İstirahət
29 Lahican şəhəri gözəl təbiəti və tarixi abidələri ilə fərqlənir və bölgənin çayçılıq mərkəzi hesab olunur. Turistlər üçün burada çay muzeyi yaradılıb. İran sahilinin əlverişli təbii iqlim şəraitinə baxmayaraq, onun rekreasiya potensialından hələ ki, tam istifadə olunmur. Digər bölgələrlə müqayisədə burada xarici turistlər, demək olar, olmurlar. Bunun əsas səbəbi isə xarici turistlər üçün Qərb tələblərinə uyğun servis sahələrinin olmamasıdır. Xəzər dənizinin Rusiya sahillərində rekreasiya təsərrüfatı qeyri-bərabər inkişaf etmişdir. Ənənəvi olaraq rekreantları daha çox cəlb edən sahələr Dağıstanın Mahaçqala-Dərbənd sahil zolağı və Volqa çayının delta hissəsidir. Lakin 1900-cı illərin ikinci yarısında Çeçenistanda və qonşu ərzilərdə baş vermiş hərbi münaqişələr əhalinin miqrasiyasına gətirib çıxarmışdır. Sahil ərazilərinin təbii iqlim şəraitinin əlverişliliyinə uyğun olaraq əhalinin daha çıx məskunlaşdığı sahələr Həştərxan-Kamızyak və Mahaçqala-İzberbaş- Dərbənd bölgələrində əsas istehsal və qeyri-istehsal sahələri yerləşdirilmişdir. Xəzər dənizinin Dağıstan sahilində dörd istirahət rayonu var: Mahaçqala, Manas, Qayakənd və Dərbənd. Bu istirahət rayonlarının hər birində kurort mərkəzləri inkişaf etməkdədir. Onlardan ən əsasları – Mahaçqala rayonu sahilində Yeni Qayakənd, Acı, Uluçay, İnçxe və Darvaqçay; Dərbənd rayonu sahilində Şimali Dərbənd, Cənubi Dərbənd və Rubasdır. Qeyd etdiyimiz bu kurort mərkəzləri DSSağıstanın əsas iri şəhərləri Mahaçqala, Kaspiysk, İzberbaş və Dərbənd ətrafındakı ərazilərdə yerləşmişdir. Hər bir istirahət rayonu üçün istifadə olunacaq sahil zolağının orta uzunluğu 4 km-dən 10 km-ə qədərdir. Digər bölgələrdə olduğu kimi Dağıstan sahilində də rekreasiya təsərrüfatının inkişafı üçün təbii iqlim və tarixi-mədəni amillər əlverişli sayıla bilər. Dağıstan Torpaq Komitəsinin məlumatına görə, 2003-cü ilin əvvəlindən respublikanın sahil ərazilərin 881,5 hektarı rekreasiya məqsədi ilə istifadə edilir. Rekreasiya əhəmiyyətli sahələr həm də hüquqi şəxslər tərəfindən özəlləşdirilir. Eyni proses Kaspiyskdə Qarabudaqkənddə və başqa yerlərdə də gedir.
30 Dağıstanda mövcud olan rekreasiya obyektlərinin 81%-i sahil ərazilərində yerləşir. İstirahət mərkəzləri ildə 20,1 min nəfər rekreant qəbul etmək gücünə malikdir. Burada rekreasiya obyektləri əsasən
istirahət bazalarında, sanatoriyalardan, pansionatlardan, müalicə düşərgələrindən, turist bazalarından, uşaq düşərgələrindən və kempinqlərdən ibarətdir. Rekreasiya şəbəkələrinin sıxlığı kifayət qədər yüksək olaraq bir istirahət mərkəzində təxminən 110 nəfərdir. Hər istirahət mərkəzinin sahəsi orta hesabla 4,8 hektara çatır. Sahil ərazilərində istirahət edənlərin payına düşən sahə də olduqca sıxdır. Belə ki, 1 hektara 23 nəfərlik istirahət yeri düşür. Son illər regionda gedən qarşıdurma və hərbi əməliyyatlar nəticəsində sahil ərazilərindəki istirahət mərkəzləri öz cazibədarlığını itirmişdir. Vaxtilə çox-saylı turist qəbul edən istirahət mərkəzləri və kempinqlərdən indi artıq təyinatı üzrə istifadə olunmur. Bu obyektlərin bir hissəsi uşaq düşərgələrinə çevrilmiş, digərləri isə qaçqınlara verilmişdir. Bununla bərabər, bəzi istirahət obyektləri özəlləşdirilərək şəxsi mülkiyyətə çevrilmişdir. Sahil ərazilərindəki kurort-müalicə obyektlərinin bir neçəsi dəniz səviyyəsinin qalxması nəticəsində yararsız vəziyyətə düşmüşdür. Regionda turizm inkişafı üçün ekskursiya obyektlərindən baş Sulak kanyonu və Sarı qum barxanı xüsusi maraq doğurur. Bu yerlərlə bərabər, «Daş tısbağalar» qayalıqları, Turki-Tam Samur çayı deltasındakı meşə də təbiət abidələri kimi turist marşurutlarına daxil edilir.
Mahaçqala şəhərinin 46 2970 166,5 31 Kirov rayonu Mahaçqala şəhərinin Lenin rayonu 5 2300 121,5 Kaspiysk şəhəri 9 3215 16,2 Qarabudaqkənd rayonu 68 6205 317,4 İzberbaş şəhəri 19 1275 52,9 Qayakənd rayonu 18 1305 75,2 Dərbənd şəhəri 18 2850 131,8 Cəmi sahil zonası üzrə 183 20,120 881,5
Turistlərin diqqətini cəlb edən tarixi abidələr əsasən Dərbənd şəhərindədir. VI əsrdə tikilmiş Narınqala, dənizə uzanan qədim qala divarları, Dərbənd xanları movzoleyi, qədim məscid və digər tarixi abidələr turistləri bu məkana yönəldir. Belə ki, bütövlükdə sahil ərazilərində yerləşən ekskursiya obyektlərinin 1/3-i məhz Dərbənddə cəmləşmişdir. Rekreasiya təsərrüfatının təşkilində ərzaq məsəllərinin həlli xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Respublikadakı üzümlüklərin yarıdan çoxu sahilboyu ərazilərdə salınmışdır. Əsasən də Dərbənddə. Tərəvəz məhsulları da həmçinin Dərbənd rayonunda istehsal olunur. Sahil ərazilərinin ən cənub bölgəsi olan Məhərrəmkənd rayonunda giləmeyvə məhsulu istehsalının xüsusi çəkisi 90%-ə çatır. Heyvandarlığın əsas sahələrindən biri olan quşçuluq da bu bölgədə inkişaf edir. Quşçuluq məhsulunun 1/3-i Mahaçqala şəhəryanı zonasında istehsal edildiyi halda, təxminən 50%-i Qarabudaqkənddə olur. Lakin bütövlükdə heyvandarlıq sahilyanı ərazilərdə istənilən dərəcədə inkişaf etməyib. Burada ət istehsalının xüsusi çəkisi respublika üzrə 12%-dir. Dağıstanın sahil ərazilərində rekreasiyanın inkişafında mühüm rol oyanayan nəqliyyat infrastrukturu lazımi coğrafi əlaqələrə malikdir. Sahil boyunca salınmış Yüklə 0,57 Mb. Dostları ilə paylaş:
|