MahirəNərimanqızı
Yüklə 4,6 Mb. Pdf görüntüsü
|
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri Azərbaycan multikultiralizmi – II Elmi toplu
210
Azərbaycan Dillər Universitetinin RegionĢünaslıq və beynəlxalq münasibətlər fakültəsinin dekanı Anar Nağıyevin mövzu ilə bağlı fikirləri ilə tanıĢ olarkən çox maraqlı məqamlarla rastlaĢdıq. O yazır ki, müasir beynəlxalq münasibətlər sistemi çərçivəsində dünyanın hər bir nöqtəsində yaĢayan insanların gələcək inkiĢafının konturlarının müəyyən edilməsində, eləcə də bu istiqamətdə elmi nailiyyətlərin müzakirəsində «Bakı prosesi» beynəlxalq platforma olaraq mühüm əhəmiyyət kəsb etməkdədir: ―Azərbaycanın bu platformanın mərkəzinə çevrilməsində Bakı humanitar forumları, eləcə də son on ildə ölkədə keçirilmiĢ müxtəlif beynəlxalq konfrans və tədbirlər ölkə siyasətinin əsas istiqamətlərindən birini təĢkil edir. Respublika ərazisində mövcud olan bütün dillərin, dinlərin, mədəniyyətlərin, etnosların nümayəndələrinin bərabər imkanlar əsasında birgə yaĢaması, elmin, təhsilin, qanunvericiliyin və insan kapitalının inkiĢafına yönəlmiĢ gələcək rifahın müəyyən edilməsi, bu siyasətin Azərbaycanın digər ölkələrlə münasibətlərinin formalaĢmasında prinsipial məsələlərdən biri kimi qarĢıya çıxması ölkəni tolerantlıq və multikulturalizmin təmin edildiyi model dövlət olması ilə yanaĢı, bu dəyərlər ətrafında beynəlxalq diskursun təĢkil edildiyi mərkəzə çevirmiĢdir. 15 noyabr 2013-cü ildə prezident Ġlham Əliyev Bakı və Azərbaycan Yeparxiyasının Pravoslav Dini- Mədəniyyət Mərkəzinin açılıĢında iĢtirakı zamanı qeyd etmiĢdir ki, belə bir mərkəzin açılması Azərbaycanda dinlərarası münasibətlərin göstəricisidir. Bu fakt Azərbaycanın tarixən tolerant və çoxkonfessiyalı ölkə olduğunu bir daha sübut etməklə yanaĢı, ərazisindəki dini baxıĢların inkiĢaf etdirilməsi üçün dövlət dəstəyinin yüksələn xətt üzrə getdiyinin nümunəsidir. Təbii ki, müasir
Azərbaycanda çoxmədəniyyətlilik və müxtəlif konfessiyaların bərabər yaĢaması üçün göstərilən diqqət tarixən ölkənin dövlətçilik ənənələrinin əsasını təĢkil edib, müasir tariximizdə isə bu tendensiya ulu öndər Heydər Əliyev tərəfindən uğurla inkiĢaf etdirilmiĢdir. Cənab prezident Ġlham Əliyevin qeyd www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri Azərbaycan multikultiralizmi – II Elmi toplu 211 edilən
məsələyə xüsusi
diqqət və
həssaslığı isə
çoxmədəniyyətliliyin təcəssüm etdirilməsində Azərbaycanı tamamilə yeni bir mərhələyə yüksəltmiĢdir‖.
Bu cümlələrdən də
açıq gorsənir ki, Azərbaycanda multikulturalizm, tolerantlıq və dini dözümlülüyün dövlət siyasəti səviyyəsində inkiĢaf etdirilməsinin əsaslarını ölkənin qədim dövlətçilik tarixi, o cümlədən, bu ənənələrin inkiĢafını özündə ehtiva edir. Tarixi ənənələrə nəzər salsaq görərik ki, tariximizin ayrı-ayrı dövrlərində bu ciddi məsələ özünü müsbət tərəfdən büruzə verib. Məsələn, istər Səfəvilər dövləti, istər XIX-XX əsrlər maarifçilik dalğası, istərsə də Xalq Cümhuriyyəti dövründə Azərbaycan ərazisində yaĢayan digər etnik xalqlar və dini qrupların nümayəndələrinin təmsilçiliyini özündə ehtiva etmiĢ bu siyasi davranıĢ XX əsrin sonlarında ulu öndər Heydər Əliyev tərəfindən dövlətçilik ideologiyası formasına gətirilib. Bu da faktdır ki, Heydər Əliyev bu ideologiyanın ən gözəl izahını 2001-ci il noyabrın 9-da Dünya Azərbaycanlılarının Birinci Qurultayı zamanı etdiyi çıxıĢında «Mən həmiĢə fəxr etmiĢəm, bu gün də fəxr edirəm ki, azərbaycanlıyam» sözləri ilə ifadə edib və dünya azərbaycanlılarını öz milli-mənəvi dəyərlərini unutmamağa, bizim hamımızı birləĢdirən, həmrəy edən azərbaycançılıq ideyası ətrafında birləĢməyə çağırıb. Bu kəlam Azərbaycan coğrafiyası daxilində yaĢayan müxtəlif mədəniyyətlərin həmrəyliyinə təkan verib. Bu həmrəyliyin əsasını isə tolerantlıq və multikulturalizm təĢkil edir. Bir sözlə, azərbaycançılıq ideologiyası ölkə daxilində müxtəlif mədəniyyətliliyin və dini dözümlülüyün əks olunduğu vahid bir dəyərlər sistemidir. Bundan belə qənaətə gəlmək olar ki, bizə tarixən xas olan tolerantlıq dini dözümlülük və etnik bərabərlik mənasında iĢlədilir. Azərbaycanın timsalında dözümlülük və bərabərlik həm də dini konfessiyaların və etnik qrupların birgə mövcudluğu, əməkdaĢlığı və bərabər imkanları üçün qarĢılıqlı
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri Azərbaycan multikultiralizmi – II Elmi toplu
212
hörmət və münasibətlər sistemi olaraq qəbul edilir. Bir sözlə, müasir Azərbaycan modeli həm dinlərin bərabər inkiĢaf imkanlarını və etnik qrupların birgə yaĢamasını təmin edir, həm də digər inanc və mədəniyyətlərə mənsub olan müxtəlif qruplara hörmətin və təmsilçiliyin təqdim edilməsini özündə ehtiva edir. Prezident Ġlham Əliyev III Bakı Beynəlxalq Humanitar Forumunda etdiyi açılıĢ nitqində forumun Azərbaycanda keçirilməsinin təbii hal olduğunu qeyd edərək bildirib: «Azərbaycanda hökm sürən ictimai-siyasi quruluĢdan asılı olmayaraq, bütün dövrlərdə Azərbaycan dözümlülük, tolerantlıq məkanı olmuĢdur. Bu gün müstəqil Azərbaycan öz siyasətini bu möhkəm təməl üzərində qurur».
Məhz bu səbəbdən də XXI əsrin Azərbaycanı bu münasibətlər sistemini özündə cəmləĢdirərək müasir dünyanın tolerantlıq simvollarından birinə və digər cəmiyyətlər üçün örnək modelinə çevrilib. Dini tolerantlığın bir həyat tərzinə çevrildiyi Azərbaycan ərazisində üç səmavi dinin (yəhudilik, xristianlıq və islam) və eyni zamanda, müxtəlif inancların qarĢılıqlı hörmət Ģəraitində yaĢaması tarixi ənənələrin, müasir zamanda isə müvafiq qanunvericiliyin və məqsədyönlü dövlət siyasətinin göstəricisidir. 2002-ci ilin 22-24 may tarixində Bakıda rəsmi səfərdə olmuĢ Vatikan Dövlətinin baĢçısı, dünya katoliklərinin dini rəhbəri olan Roma Papası II Ġoan Pavel ölkəmizdəki tolerantlıq və dinlərə göstərilən diqqətə görə ulu öndər Heydər Əliyevə təĢəkkürünü belə bildirib: «Qoy üç böyük din tərəfindən izhar edilmiĢ bu məhəbbət Ģahidliyinə görə Allaha həmd olsun!».
Qeyd edək ki, çoxmədəniyyətlilik və tolerantlıq təhsilin və elmin inkiĢafına təkandır. 2012-ci ilin 28 yanvarında Ġsveçrənin Davos Ģəhərində Azərbaycana həsr olunan interaktiv sessiyada prezident Ġlham Əliyev deyib: «Bir neçə il əvvəl mən bəyan etdim ki, biz «qara qızıl»ı insan kapitalına çevirməliyik. Çünki inkiĢaf etmiĢ Yüklə 4,6 Mb. Dostları ilə paylaş:
|