MahirəNərimanqızı
Yüklə 4,6 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Təbriz VƏFALI
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri Azərbaycan multikultiralizmi – II Elmi toplu 213 ölkələrin təcrübəsi göstərir ki, yalnız yüksək səviyyəli texnoloji tərəqqiyə, yüksək səviyyəli təhsilə nail olmaqla inkiĢaf etmiĢ ölkəyə çevrilmək mümkündür».
Tolerantlıq və multikulturalizm, eyni zamanda, demokratiyanın təməl prinsiplərindən olan vicdan azadlığının təmin edilməsi və qanunun aliliyidir. Vicdan azadlığı, təhsil və elmə əlçatanlığın olması, insanların sosial və iqtisadi rifahının yüksəlməsi, qanunun aliliyi demokratiyanın əsas göstəricilərindəndir. Bir sözlə, sosial bir hadisə olan multikulturalizm və tolerantlıq həm də cəhalətin, irqçiliyin, ksenofobiyanın süqutu, nəticə etibarilə isə cəmiyyətdə əmin-amanlıq, bəĢəriyyətdə isə sülh deməkdir. Beləliklə, müxtəlif siyasi, iqtisadi və coğrafi Ģəraitlərdə yaĢayan xalqların ədalətə çıxıĢı məhz ilk növbədə çoxmədəniyyətliliyin təmin edilməsindən asılıdır. Çünki multikulturalizmin olması cəmiyyətdə bərabərliyin, demokratiyanın, tərəqqinin, sosial rifahın, baĢqa sözlə, ədalətin bərqərarı deməkdir. Multikulturalizm haqqında diskursun təĢkil edilməsi isə dünyada ədalətə və sülhə çağırıĢdır. Heydər Əliyev Fondunun prezidenti, Milli Məclisin deputatı Mehriban xanım Əliyeva Azərbaycanda tolerantlığın, dözümlülüyü, dünya mədəniyyətlərinin rəngarəngliyinə hörmətin tarixinin qədim olduğunu və yalnız dialoq və dözümlülük vasitəsilə insanları bir araya gətirə bilmək üçün buna səy göstərildiyini qeyd edib. Multikulturalizmi bir dəyər sisteminə çevirmiĢ Azərbaycanda çoxmədəniyyətliliyin inkiĢafı istiqamətində aparılmıĢ məqsədyönlü siyasətin nəticəsində bu gün müxtəlif mədəniyyətlərin təmsilçiləri Azərbaycanın siyasi, iqtisadi və mədəni elitasında təmsil olunur, ölkənin həyatında əsaslı dəyiĢikliklər və inkiĢaf prosesində yaxından iĢtirak edirlər. Bir sözlə, Azərbaycan bu sahədə dünyaya örnək bir dövlət kimi özünü təsdiqləyə bilib. Azərbaycan hazırda burada yaĢayan bütün xalqların, bütün səmavi dinlərə tapınanların azad yaĢadığı bir dövlətdir. Əsrlər boyu formalaĢan və bu gün də
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri Azərbaycan multikultiralizmi – II Elmi toplu
214
özünün yüksək həllini tapan məsələlər xalqların firavan taleyi ilə bağlıdır. Bütün bunlara rəğmən qürur hissi ilə deyə bilərik ki, bəli, Azərbaycan dünyanın multikulturalizm, tolerantlıq, dözümlülük, humanitar əməkdaĢlıq mərkəzinə çevrilib...
Multikulturalizmin böhranı haqda
Almaniyada multikulturalizm ideyasının iflasa uğraması haqqında artıq dövlətin birinci Ģəxslərinin özləri də çoxdandır rəsmən danıĢırlar. Belə ki, Almaniya kansleri Angela Merkel 2010-cu ilin oktyabr ayında Xristian-Demokrat Ġttifaqının (XDĠ) üzvləri ilə keçirdiyi görüĢdə bəyan etmiĢdi ki, Almaniyada multikultural cəmiyyət qurmaq cəhdləri ―tamamilə iflasa uğrayıb‖. A.Merkel demiĢdi: ―Bizim hal-hazırda yan-yana yaĢamağımızın və özümüzü bundan xoĢbəxt saymağımızın əsasında dayanan konsepsiya artıq iĢləmir‖. Kansler daha sonra gur səslə bəyan etmiĢdi ki, immiqrantlar alman cəmiyyətinə inteqrasiya olunmalı, Almaniyanın mədəniyyətini və dəyərlərini qəbul etməlidirlər. Bu bəyanat böhran
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri Azərbaycan multikultiralizmi – II Elmi toplu 215 yaĢayan Avropa Ġttifaqındakı ümumi əhval-ruhiyyənin inikasına çevrildi. Lakin bu bəyanatın müstəsna əhəmiyyəti onda idi ki, bu bəyanatla həmiĢə, xüsusilə də XX əsrin ikinci yarısında digər xalqların nümayəndələrinin ünvanına kəskin ifadələr iĢlətməkdən yayınan bir ölkənin lideri çıxıĢ etmiĢdi. Bu bəyanat Almaniyada immiqrasiya məsələsi ətrafında qızğın debatlara təkan verdi və bu sahədəki mübahisələri nəzərəçarpacaq dərəcədə gücləndirdi.
Merkelin fikirləri özünün yetərincə açıq olması ilə heyrət doğururdu. Almanların II dünya müharibəsindən bəri öz milli mədəniyyətlərinin üstünlüyü haqda ehtiyatla danıĢdıqları halda indi bu məsələdən həvəslə söz açması da heyrətamiz idi. Bənzər bəyanatın mümkün sosial və geosiyasi nəticələri nəzərə alınmaqla o, lap əvvəldən əksəriyyət tərəfindən ifrat ciddiyyətlə qarĢılandı. Bu bəyanat lap əvvəldən daha geniĢ qavrayıĢ kontekstində - immiqrasiya probleminə təkcə almanların yox, bütün Avropanın reaksiyası kimi - müvafiq fikir yaratmağa doğru aparmalı idi. Belə də oldu. Böyük Britaniyanın baĢ naziri D.Kemeron və Fransa prezidenti N.Sarkozi də 2011-ci ilin əvvəlində A.Merkelin bu rəyi ilə razılaĢdılar. D.Kemeron 2011-ci ildə Münhendə keçirilən konfransda multikulturalizm haqda aĢağıdakı fikirləri söylədi: ―Böyük Britaniyada bəzi gənclər özlərini valideynlərinin təcrübədən çıxardığı, tətbiq etdiyi ənənəvi Ġslam praktikası ilə çox çətinliklə bir arada görürlər. Lakin bu gənc insanlar özlərini elə Britaniya ilə də çox çətinliklə təcəssüm etdirirlər. Bunlar ona görə baĢ verir ki, biz öz kollektiv identikliyimizin zəifləməsinə imkan vermiĢik. Biz onların bir parçası olmağı istəyəcəyi cəmiyyəti necə görmək lazım olması yollarını təklif edə bilməmiĢik. Biz həmçinin ayrı-ayrı icmaların belə davranmasına dözümlü yanaĢmıĢıq. Halbuki bu davranıĢ bizim dəyərlərimizə tamamilə ziddir‖. Yüklə 4,6 Mb. Dostları ilə paylaş:
|