Maktabgacha ta’lim muassasasini yalpi tekshiruv shakillari reja

Nazorat qilish (tekshiruv)ning usul va uslublari. Nazoratning asosiy usul va uslublariga
quyidagilarni kiritish mumkin:
— bolalarning muassasadagi mashg’ulotlarini, kun tartibining turli jarayonlarini kuzatish va tahlil
qilish;
— pedagogik va moliyaviy-xo’jalik ishlariga oid hujjatlarni o’rganish va tahlil qilish;
— bolalar ishlarini tahlil qilish;
— mudira, tarbiyachilar, ota-onalar va bolalar bilan (ularning bilimi, ongi, nutqining
rivojlanishini aniqlash maqsadida) suhbatlashish;
—«Pedagogik kengash», «Ishlab chiqarish majlislari»da, ota-onalar kengashlarida ishtirok etish;
— jamoat tashkilotlari vakillari bilan suhbatlashish.
Tekshiruv jarayonida qanday usul va uslublarni qo’llash nazorat qilish turiga, muayyan guruhda tarbiyaviy
jarayonning qay jihati yoki muassasa moliyaviy-xo’jalik ishlarining qaysi tomonlari tekshirilishi, nazoratchiuslubchining kasbiy mahorati va amaliy tajribasiga bog’liqdir.
Tekshiruv jarayonida turli usullarning qo’llanishi maktabgacha ta’lim muassasasi ishini har
tomonlama o’rganishda g’oyat ahamiyatlidir.
Kuzatish usuli bu — pedagogik jarayondagi yutuq va kamchiliklarni, ishdagi qiyinchiliklarni
bartaraf etish va ta’lim-tarbiya ishlari samaradorligini oshirishga xizmat qiladich
SHuningdek, kuzatish uslubi — muassasadagi pedagogik jarayonga, uslubiy va moliyaviyxo’jalik
faoliyatining holatiga to’g’ri baho berish va zarur xulosalar chiqarishga imkoniyat yaratadi.
Yalpi tekshirish usuli orqali muassasaning kun davomidagi faoliyatining barcha jihatlari: tashkiliyma’muriy, moliyaviy-xo’jalik, ta’lim-tarbiya ishlarining mazmuni, yo’nalishlari, samarasi va natijalari
kuzatiladi.
Muayyan mavzu bo’yicha nazorat qilishda esa kuzatish usuli tanlab olingan mavzu va uning
xarakteriga bog’liq bo’ladi. Agar ta’lim-tarbiya ishlari kuzatilayotgan bo’lsa, tekshiruvchi mashg’ulotlarni
izchil taxlil qiladi, ularni tashkil etish mazmuni, tuzilishi va uslubiyatiga alohida ahamiyat beradi.
O’yin jarayonini kuzatayotganda kuzatuvchi asosiy e’tiborni o’yin turiga, o’ynash uchun yaratilgan
shart-sharoit, bolalarning o’zaro munosabatlari va tarbiyachining bu jarayonni qay darajada
boshqarayotganiga qaratadi.
Ba’zan pedagogik ishlarni kuzatayotgan nazoratchi uning mazmun-mohiyati haqida aniq, yaqqol
tasavvur hosil qilmasligi mumkin. Bunday hollarda, odatda, qo’shimcha yoki takroriy tekshiruv
o’tkaziladi.
Tashkiliypedagogik faoliyatni kuzatishda: — mudiraning bu ishni to’g’ri tashkil etgani, uning tashkiliyma’muriy, tarbiyaviy va moliyaviy-xo’jalik ishlarini samarali olib borayotgani, jamoa a’zolari,
tarbiyachi va boshqa xodimlar bilan munosabati, shuningdek, ota-onalar bilan o’zaro munosabatlarini
qanday yo’lga qo’yganiga e’tibor qaratish maqsadga muvofiqdir.
44
Bundan tashqari, kuzatishda muassasada kun tartibi qoidalariga qay darajada rioya etilayotgani,
bolalarning bilim darajasi, ularning axloq-odobi, tarbiyachining bilimi, malakasi, tajribasi hamda
ta’lim-tarbiya usul va uslublarini qay darajada egallagani singari masalalar ham e’tibordan chetda
qolmasligi kerak.