Aniqlik-mashina sifatining eng muhim texnik-iqtisodiy ko‘rsatkichlaridan
biridir. Butunlay mashina va uning konstruktiv va yig‘iluvchi elementlarining
aniqligini tavsiflovchi parametrlarini mahsulot xizmat vazifasiga asosan o‘rnatiladi.
3.3.4-§. Mashinaning xizmat vazifasi bilan tanishish
Har bir mashina ma‘lum texnologik jarayonni bajarish uchun yaratiladi, buning
natijasida talab etilgan sifatda mahsulot olinishi shart. Shuning uchun mashina
xizmat
vazifasining tarkibida avvalambor, ishlab chiqarilishi kerak bo‘lgan mahsulot
to‘g‘risida berilganlar batafsil yoritilishi kerak: ko‘rinishi, sifati va soni.
Mashinaning xizmat vazifasiga, talab etilgan sifat va sonda mahsulot chiqarish
uchun va mashina ishlashi uchun kerak bo‘lgan sharoit nomlari kiritilishi kerak.
Mashinaning ishlash sharoitini mahsulot tayyorlash texnologik jarayonining tavsifidan
olinadi, bularga kompleks ko‘rsatkichlar, ruxsat etilgan og‘ishlari bilan boshlang‘ich
mahsulot sifatini tavsiflovchi, qabul etiluvchi energiyasi, mashinaning ish rejimlari va
tashqi muhitning holatlari kiradi.
Mashina xizmat vazifasi tavsifining tuzilish bosqichiga iqtisodiy tejamkorligiga
qo‘yilgan talab, ishonchliligi va mashinaning unumdorligi kiritiladi. Mashinaning talab
etilgan unumdorligi mahsulot tayyorlash texnologik jarayoni
yaratilishi va texnik-
iqtisodiy hisoblashlar natijasida aniqlanadi. Bulardan tashqari, mashina xizmat vazifasi
tavsifiga qo‘shimcha talablar kiritiladi, qaysiki ularni mashinani loyihalash va
tayyorlashda hisobga olinadi: tashqi ko‘rinishi,
ishlash xavfsizligi, qulayligi, xizmat
ko‘rsatishining va jihozlarining soddaligi, shovqin darajasi, foydali ish koeffitsienti va
h.k.
Mashinaning boshlang‘ich xizmat vazifasi buyurtmachi tomonidan tavsiflangan
bo‘ladi.
Mahsulot tayyorlash texnologik jarayoni yaratilishi
natijasida va mashinani
loyihalash uchun buyurtma berilganda xizmat vazifasi batafsil aniqlashtiriladi.
Кonstruktor uchun mashina xizmat vazifasining tavsifi boshlang‘ich hujjat
tariqasida xizmat qiladi, u loyihalash oxirida loyihachi tomonidan mashina
chizmasiga ilova qilinadi.
Mashina tayyorlash texnologiyasini yaratishga kirishayotgan va buyurtmachiga
tayyor mashinani topshirishga javobgar bo‘lgan texnolog, mashina xizmat
vazifasining tavsifini tanqidiy nuqtai nazardan baholashi kerak
.
Bu shuning uchun
kerakki, yaratiluvchi mashina yordamida bajariluvchi vazifa to‘g‘ri aniqlangan bo‘lishi
kerak. Agarda, mashina loyihalashda va tayyorlashda qo‘yilgan xatoliklar va
noaniqliklar hali ham mavjud bo‘lsa tuzatilishi mumkin bo‘ladi, ammo mashinaning
xizmat vazifasini aniqlashda qilingan xatolik - uning fikrlanishida to‘g‘rilashga
bo‘ysunmaydi va konstruktsiyaning to‘la bo‘lmasligiga yoki ishga yaroqsiz bo‘lib
qolishiga olib keladi.
Tajribada shunday holatlar yuz berganki, texnologik
jarayonni loyihalash
bosqichida mashinaning xizmat vazifasini aniqlashtirish ma‘lum konstruktiv qayta
ishlashni talab etadi va mashina sifatining ortishiga imkoniyat yaratadi.
Har bir mashina konstruksiyasi yig‘ma birliklardan va detallardan tashkil
topgan, qaysiki ularning xizmat vazifalari mashina
xizmatiga umumiy holda
bo‘ysunadi. Bunga texnik adabiyotlarda ko‘p misollar keltirilgan.
Dostları ilə paylaş: